Tabaksaccessoires zijn producten die tabak aantrekkelijker maken. Tabaksaccessoires kunnen worden onderverdeeld in smaakaccessoires en schadelijkheidreductie-accessoires.
Vragen?
Heb je vragen over roken, stoppen met roken of zoek je hulp? Bel de gratis Stoplijn (0800-1995) of ga naar ikstopnu.nl.
Heb je een vakinhoudelijke vraag?
Ben je (zorg)professional en heb je een vraag naar aanleiding van deze pagina? Neem dan contact op met Esther Croes.
Soorten tabaksaccessoires
Smaakaccessoires zijn producten zoals filters, balletjes, sprays, stiftjes en kaartjes om sigaretten een smaak te geven.
Schadelijkheidreductie-accessoires zijn producten met de claim dat zij de schadelijke stoffen die vrijkomen bij het roken verminderen. Voorbeelden van deze accessoires zijn opzetfilters en mondstukjes die aan de sigaret toegevoegd kunnen worden.
Gebruik van tabaksaccessoires
Uit onderzoek in opdracht van het RIVM in 2022 blijkt dat 9% van de rokers gebruik maakt van smaakaccessoires.1Pauwels, C. G. G. M. et al. (2021). Tabaksaccessoires. RIVM-rapport 2021-0091. RIVM. Door het gebruik van smaakaccessoires krijgt de sigaret een smaakje en wordt de scherpte van de sigaret verbloemd. Er zijn veel verschillende smaakjes beschikbaar, zoals menthol en diverse fruitsmaakjes. 4% van de rokers maakt gebruik van schadelijkheidreductie-accessoires.1Pauwels, C. G. G. M. et al. (2021). Tabaksaccessoires. RIVM-rapport 2021-0091. RIVM. Van deze rokers kiest 33% voor schadelijkheidreductie-accessoires met de verwachting dat ze roken minder schadelijk maken.1Pauwels, C. G. G. M. et al. (2021). Tabaksaccessoires. RIVM-rapport 2021-0091. RIVM.
Gebruik van tabaksaccessoires door jongeren
Er zijn vrijwel geen gegevens over het gebruik van tabaksaccessoires door jongeren. Het RIVM verwacht dat smaakaccessoires aantrekkelijk zijn voor hen. Smaakaccessoires kunnen zelfs een reden zijn om te beginnen met roken. De accessoires zijn namelijk verkrijgbaar in diverse smaken en kleurtjes en vrolijke verpakkingen.
Effect van schadelijkheidreductie-accessoires
De schadelijkheid van tabaksproducten wordt gemeten door een rookmachine die de gehaltes van teer, nicotine en koolmonoxide meet. Met deze methode is echter niet precies duidelijk waaraan een roker wordt blootgesteld. Uit onderzoek blijkt namelijk dat mensen anders roken dan een rookmachine. Mensen gaan meer roken wanneer ze een filter gebruiken, mede door de perceptie dat filtersigaretten minder schadelijk zijn3Song, M. A., et al. (2017). Cigarette Filter Ventilation and its Relationship to Increasing Rates of Lung Adenocarcinoma. Journal of the National Cancer Institute, 109(12)., en krijgen hierdoor meer schadelijke stoffen binnen dan gemeten door de rookmachine.2Augustine, A., Harris, R. E., & Wynder, E. L. (1989). Compensation as a risk factor for lung cancer in smokers who switch from nonfilter to filter cigarettes. American journal of public health, 79(2), 188–191.4Pauwels, C. G. G. M. (2021). Smoking topography and the assessment of exposure to cigarette smoke compounds. [Doctoral Thesis, Maastricht University]. Maastricht University.
Bovendien beïnvloedt een filter de verbrandingscondities van tabak, waardoor de verbrandingstemperatuur lager is en de verbranding minder volledig. Dit kan leiden tot een toename van kankerverwekkende stoffen in de rook van een filtersigaret. Deze stoffen kunnen een bepaald type longkanker veroorzaken.3Song, M. A., et al. (2017). Cigarette Filter Ventilation and its Relationship to Increasing Rates of Lung Adenocarcinoma. Journal of the National Cancer Institute, 109(12).
Uit onderzoek door het RIVM blijkt dat sommige schadelijkheidreductie-accessoires meer dan de helft van de teer en nicotine wegnemen, waardoor gebruikers van de accessoires aannemen dat de tabaksproducten minder schadelijk zijn. Het is echter onduidelijk of tabaksproducten met opzetfilter inderdaad minder schadelijk zijn voor de gezondheid, omdat er ondanks het opzetfilter nog steeds schadelijke stoffen worden ingeademd.1Pauwels, C. G. G. M. et al. (2021). Tabaksaccessoires. RIVM-rapport 2021-0091. RIVM. Het RIVM-rapport meldt niets over de schadelijkheid van smaakaccessoires.
Regulering
Op 20 mei 2020 is er in Nederland een verbod ingevoerd op de verkoop van mentholsigaretten, maar niet op smaakaccessoires met een mentholsmaak. Tabaksaccessoires worden in veel landen, waaronder Nederland, niet gereguleerd. Het RIVM meldt dat de verkoop van smaakaccessoires 10% gestegen is sinds het verbod op mentholsigaretten.1Pauwels, C. G. G. M. et al. (2021). Tabaksaccessoires. RIVM-rapport 2021-0091. RIVM.
Sinds het verbod op smaakjes voor e-sigaretten per 1 januari 2024 zijn hiervoor ook smaakaccessoires verkrijgbaar. Deze zijn echter wel verboden.5Aanhangsel van de Handelingen. Vragen gesteld door de leden der Kamer, met de daarop door de regering gegeven antwoorden. Tweede Kamer der Staten-Generaal (2024). 826.
Wereldwijd is er een aantal landen waar tabaksaccessoires of ingrediënten van de tabaksaccessoires gereguleerd worden of verboden zijn. In België en Denemarken is er een verbod op verkoop van alle producten die bedoeld zijn om tabaksproducten een karakteristieke smaak/aroma te geven. In Canada, Moldavië, Turkije en Mauritanië is er een verbod op de verkoop van menthol in onderdelen van tabaksproducten, zoals papier en filters.1Pauwels, C. G. G. M. et al. (2021). Tabaksaccessoires. RIVM-rapport 2021-0091. RIVM.
