Mensen met psychische problemen
Jeugd
Op de basisschool rapporteert volgens het HBSC-rapport 23,4% van de leerlingen emotionele problemen. In het voortgezet onderwijs gaat het om 28,2% van de leerlingen.
Vanuit het 9e kwartaalonderzoek van het gezondheidsonderzoek Covid-19 rapporteerde 35% van de jongeren mentale klachten in de 4 weken voor de meting.
Volwassenen
Volgens het NEMESIS-rapport uit 2022 heeft ruim een kwart (26%) van de Nederlandse volwassenen in de afgelopen 12 maanden een psychische aandoening gehad. Omgerekend zijn dat ongeveer 3,3 miljoen volwassenen. Hiervan had 15% een angststoornis, 10% een stemmingsstoornis en 7% een middelenstoornis.
Vanuit het 8e kwartaalonderzoek van het gezondheidsonderzoek Covid-19 bleek dat 18% van de volwassenen mentale klachten had in de maand voorafgaande aan de meting.
In de afgelopen 12 maanden heeft 14% van de Nederlandse volwassenen vanwege psychische problemen gebruik gemaakt van de algemene gezondheidszorg (AGZ) en 9% van de geestelijke gezondheidszorg (GGZ). Medicatie voor psychische problematiek werd aan 6% voorgeschreven.
Indicatoren op gemeentelijk niveau
De VNG biedt relevante cijfers op gemeentelijk niveau via het dashboard Jeugd en Jeugdhulpverlening op
Dashboard - Jeugd en jeugdhulpverlening - Aa en Hunze (waarstaatjegemeente.nl)
De VNG biedt relevante cijfers op gemeentelijk niveau via het dashboard Zorggebruik op
Dashboard - Zorggebruik - Aa en Hunze (waarstaatjegemeente.nl)
Naast deze cijfers kan ook via jeugdgezondheidszorg, scholen, sociale wijkteams, jeugdhulp, LVB-zorg, GGZ , IVZ en maatschappelijke opvang meer informatie achterhaald worden over deze doelgroep.
Achtergrondinformatie
De mentale gezondheid van jongeren lijkt de laatste jaren af te nemen.
In de Kennisagenda Mentale Gezondheid Jeugd worden hiaten in de kennis op het gebied van bevorderen en monitoren van de mentale gezondheid van de Nederlandse jeugd gesignaleerd. Er lopen verschillende monitors om de mentale gezondheid van jongeren in kaart te brengen, zoals HBSC, Peilstationsonderzoek, EXPLORE, Geluk onder Druk en (voor studenten hoger onderwijs) de monitor mentale gezondheid en middelengebruik hoger onderwijs. Ook is in 2023 een onderzoek gepubliceerd over de risicofactoren en oplossingen van prestatiedruk en stress onder studenten: ‘harder better faster stronger?’. Daarnaast houden verschillende regionale kenniswerkplaatsen jeugd (Jeugd en Gezin Centraal, KJUS, Inside-Out) zich met het onderwerp bezig. Ook worden verschillende evidence-based integrale aanpakken ontwikkeld, geevalueerd en geïmplementeerd, zoals Welbevinden op School, Helder op School, Opgroeien in een Kansrijke Omgeving.
Gekeken naar specifieke doelgroepen weten we dat psychische aandoeningen over het algemeen vaker voorkomen bij vrouwen/meisjes, jongvolwassenen en volwassenen met basisonderwijs, lbo, mavo of vmbo als hoogst afgeronde opleiding. Ook onder mensen die alleenstaand zijn, geen betaald werk hebben, een lager inkomen hebben en in de stad wonen komen psychische problemen vaker voor.
Onder volwassenen komen in 2019-2022 stemmings- en angststoornissen vaker voor, vergeleken met 2007-2009. Voor middelenstoornissen geldt deze toename niet. Deze toename is niet toe te schrijven aan de coronapandemie, omdat de toename ook al zichtbaar was bij eerdere vervolgmetingen.
De toename in psychische aandoeningen onder volwassenen was groter voor: 18-34-jarigen vergeleken met 35-plussers, studenten vergeleken met werkenden, en mensen wonend in de stad vergeleken met mensen wonend op het platteland. Alleen bij gepensioneerden (vergeleken met werkenden) was een daling in het vóórkomen van een psychische aandoeningen te zien.
Ook het zorggebruik is in de afgelopen jaren toegenomen. Desondanks nam ook de onvervulde zorgbehoefte toe. Onvervulde zorgbehoefte is wanneer mensen behoefte hebben aan (meer) professionele hulp, maar deze niet hebben gezocht.
