Vragen?
Bij mensen zonder psychische stoornis heeft in Nederland 19 procent te maken gehad met verslaving. Bij mensen met een ernstige psychische stoornis is dat 41 procent. Dubbele diagnose komt dus vaker voor bij mensen met een ernstige psychische stoornis dan bij de gemiddelde Nederlander.
Voorkomen van dubbele diagnose in de algemene bevolking
Met gegevens van NEMESIS-3 is gekeken naar het vóórkomen van een middelenstoornis (stoornis in het gebruik van alcohol of drugs) in de totale algemene bevolking (18 t/m 75 jaar) en onder mensen met een stemmings- of angststoornis.
Een middelenstoornis gaat niet alleen over verslaving, maar ook over minder ernstige problemen met middelen. (ref NEMESIS-3 (Vóórkomen van psychische aandoeningen (trimbos.nl).
7,1% van de volwassenen in de Nederlandse bevolking heeft in de afgelopen 12 maanden een middelenstoornis gehad. Dat zijn vaker mannen (9,5%) dan vrouwen (4,8%).
Wanneer gekeken wordt naar mensen die een stemmings- of angststoornis hebben, dan blijkt dat 13,6% van de mensen mét een van deze stoornissen óók een middelenstoornis heeft.
Mensen met een stemmings- of angststoornis hebben dus meer kans op een middelenstoornis dan de algemene bevolking.
n de NEMESIS-studie wordt onderscheid gemaakt tussen lichte, matige en ernstige psychische aandoeningen . Wanneer we kijken mensen met een ernstige psychische aandoening , dan zien we een nog hoger percentage: 19,9% van hen heeft een dubbele diagnose (stemmings-/angststoornis én middelenstoornis).
Voorkomen van dubbele diagnose in de GGZ en verslavingszorg
Mensen die behandeld worden in de GGZ of de verslavingszorg, hebben meestal te maken met de meer ernstige psychische aandoeningen. In deze groep mensen zien we dat de combinatie van ernstige psychische aandoeningen en ernstige middelenstoornis opvallend veel vaker voorkomt. Hoe vaak dat is, verschilt per aandoening.
Maar ook de setting (in de GGZ of in de verslavingszorg) maakt uit. In de GGZ is bijvoorbeeld het voorkomen van ernstige middelenstoornis in mensen met een psychotische aandoening erg hoog, terwijl dat in de verslavingszorg veel lager is. Dat komt onder andere omdat mensen met een psychotische aandoening door de verslavingszorg meestal voor behandeling naar de GGZ verwezen worden.
De cijfers uit de onderstaande tabel komen uit wetenschappelijke onderzoeken. Dat betekent dat het over mensen gaat die in behandeling zijn en vaak ernstige problematiek hebben. De cijfers laten zien dat een dubbele diagnose veel voorkomt onder mensen die in de GGZ (inclusief verslavingszorg) behandeld worden.
| Aandoening | Mensen met een psychische aandoening en een bijkomende (ernstige) middelenstoornis | Mensen met een (ernstige) middelenstoornis en een bijkomende psychische aandoening |
|---|---|---|
| Persoonlijkheidsstoornis | 40-50% | 40-50% |
| ADHD | 15-25% | 20-30% |
| Depressie | 15-20% | 25-30% |
| PTSS | 30-40% | 25-30% |
| Angststoornis | 10-20% | 20-30% |
| Bipolaire stoornis | 30-40% | 10-15% |
| Psychose | 45-50% | 5-15% |
Bron: Co-occurring Addictive and Psychiatric Disorders. A Practice-Based Handbook from a European Perspective. (2015). Ed: Dom G, Moggi F. Berlin, Heidelberg: Springer
Wat betekent het hebben van een dubbele diagnose?
Het hebben van een psychische ziekte én een ernstige middelenstoornis heeft een grote invloed op mensen, op hun leven en op de levens van mensen om hen heen.
- Iemand met een psychische ziekte kan alcohol of drugs gaan gebruiken om te kunnen omgaan met de symptomen van de ziekte.
- Het kan heel lastig zijn om de goede diagnose te stellen en er achter te komen of de problemen die iemand heeft vooral te maken hebben met de drugs, de psychische ziekte of een combinatie van beide.
- Het kan erg moeilijk zijn om iemand te motiveren om in behandeling te gaan en te blijven.
- Een verergering of terugval van een ziekte vergroot de kans op een verergering van de bijkomende ziekte.
- Uit interactie tussen voorgeschreven medicijnen en alcohol en drugs kunnen vervelende bijwerkingen ontstaan en het risico op een overdosis is groter. Zelfs als iemand medicijnen volgens het advies van de arts inneemt kunnen er problemen ontstaan. Zo kunnen drugs/alcohol de werking van bepaalde medicijnen verminderen.
- Mensen met een dubbele diagnose zijn vaker dakloos en sociaal geïsoleerd, hebben meer last van infecties en lichamelijke problemen, schulden en geldproblemen, zelfmoordneigingen, geweld, antisociaal gedrag en zitten vaker vast (gevangenis).
- Het ‘stempel’ van het hebben van een dubbele diagnose kan van negatieve invloed zijn op de manier waarop iemand met de problemen om gaat of hulp zoekt.
