Kennisinfrastructuur verbeteren in de langdurige zorg

In woonvoorzieningen voor langdurige zorg aan ouderen of mensen met een verstandelijke beperking, verblijven ook bewoners met psychiatrische problematiek. De kennis en expertise van meerdere sectoren, en een goede samenwerking en kennisdeling daartussen, is nodig om tot goede zorg en ondersteuning te komen. In de praktijk blijkt dat dit niet vanzelf gaat.

Vragen?

Het ministerie van Volksgezondheid (VWS) heeft de afgelopen jaren geïnvesteerd in onderzoek naar de versterking van de samenwerking en kennisdeling in de langdurige zorg, als onderdeel van de verbetering van het professioneel handelen in de bredere langdurige zorg. Doel van het project was te komen tot aanbevelingen om de expertise, competenties en vaardigheden vanuit de drie sectoren optimaal te kunnen delen en inzetten. Om daarmee een betere kwaliteit van leven voor deze bewoners mogelijk te maken.

Dit onderzoek werd in de periode 2019 – 2022 uitgevoerd door het Trimbos-instituut. Bij het onderzoek was een klankbordgroep van stakeholders betrokken en gedurende het project zijn platformbijeenkomsten georganiseerd met zorgverleners uit de ouderenzorg, verstandelijk gehandicaptenzorg en ggz

De eindrapportage is in april 2023 gepubliceerd, waarmee het project is afgerond.

Tegelijk met de aanbevelingen verschijnen ook drie laatste verslagen vanuit het project waarin bevorderende en belemmerende factoren zijn opgetekend vanuit vernieuwende praktijken en waaruit lering wordt getrokken uit samenwerking en kennisdeling bij andere doelgroepen met een sectoroverstijgende zorgvraag.

Naar de rapportages

Bevindingen

Bevindingen voor sector overstijgende verbetering van kennisdeling en samenwerking in de langdurige zorg

In woonvoorzieningen voor langdurige zorg verblijft een aantal doelgroepen met een meer complexe zorgbehoefte. Dit project richtte zich op twee specifieke doelgroepen in de langdurige zorg: bewoners van instellingen voor verpleging en verzorging (V&V) met gerontopsychiatrische problematiek en bewoners van instellingen voor verstandelijk gehandicaptenzorg (vgz) met psychiatrische problematiek. Deze bewoners zijn gebaat bij kennisdeling en samenwerking met de geestelijke gezondheidszorg (ggz).

Uit het onderzoek blijkt dat er in de V&V en de vgz sprake is van een kennistekort rondom deze doelgroepen, vooral met betrekking tot de psychiatrische problematiek. Zorgprofessionals hebben behoefte aan versterking van hun kennis en vaardigheden, maar dit aanbod lijkt onvoldoende, wordt niet gevonden of te weinig toegepast. Zowel de V&V als de vgz wil de samenwerking met de ggz rondom de doelgroepen uitbreiden en structureler borgen. Met name randvoorwaardelijke factoren spelen echter een belemmerende rol bij de kennisdeling en samenwerking rond de doelgroepen.

Aanbevelingen

Aanbevelingen voor sector overstijgende verbetering van kennisdeling en samenwerking in de langdurige zorg

Om kennisdeling en samenwerking te bevorderen worden op basis van het onderzoek onder meer de volgende aanbevelingen gedaan:

Relevante (voor)opleidingen en bijscholing dienen meer aandacht te hebben voor psychiatrische problematiek in de V&V en vgz.
Binnen teams in de V&V en vgz die met de doelgroepen werken dient psychiatrische expertise aanwezig te zijn.
Er dient adequate kennis te zijn bij iedereen die met de doelgroepen werkt, met name op het gebied van (basis) psychiatrie
Investeer in laagdrempelig aanbod van nieuwe kennis middels verschillende vormen van praktijkgericht leren
Organiseer op regionaal niveau uitwisselingen van personeel, kennis, ervaring en casuïstiek tussen V&V, vgz en ggz
Maak op regionaal niveau afspraken over samenwerking en financiering van zorg voor de doelgroepen

Verantwoording

De aanbevelingen en onderstaande rapportages komen voort uit het onderzoeksproject ‘kennisinfrastructuur over de sectoren heen’, dat het Trimbos-instituut tussen 2019 en 2022 in opdracht van het ministerie van VWS uitvoerde. Voor het onderzoek zijn middels de Delphi-methode doelgroep definities bepaald, werd een enquête onder zorgaanbieders uitgevoerd op basis waarvan o.a. een omvang schatting van de doelgroepen is gemaakt, is gekeken naar leerpunten uit samenwerking rondom andere doelgroepen en zijn interviews, observaties en actieonderzoek uitgevoerd om bevorderende en belemmerende factoren uit de huidige praktijk op te halen.

Verslagen / archief

Bijeenkomst 5 maart 2020 (pdf)
E-magazine Congres Psychiatrie in de GHZ
Platformbijeenkomst 11 november 2021 Kennisinfrastructuur VGz_GGz 'Onderzoek ‘Verbetering kennisinfrastructuur over de sectoren heen’ (pdf) (de sheets van de presentatie zijn op te vragen bij Ankie Lempens)
Platformbijeenkomst 11 november 2021 Gerontopsychiatrie 'Verbetering Kennisinfrastructuur tussen de sectoren VV en GGz' (pdf)
Presentatie onderzoek (doelgroep VG) op congres VGN: VGN-congres: Psychiatrie en gehandicaptenzorg buigen empathisch naar elkaar toe | Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland

Producten

Meer producten

Bewoners met gerontopsychiatrische problematiek in het verpleeghuis en bewoners in een instelling voor verstandelijk gehandicaptenzorg met psychiatrische problematiek

Rapporten Schets van de gewenste kennisd... Bekijk dit product

Samenwerking en kennisdeling tussen de VenV en de ggz bij bewoners met gerontopsychiatrische problematiek in het verpleeghuis

Rapporten Inzicht in bevorderende en bel... Bekijk dit product

Doelgroep definitie ter beschrijving van bewoners met gerontopsychiatrie

Rapporten Resultaten van een Delphi-studie Bekijk dit product

Samenwerking en kennisdeling bij domein-overstijgende problematiek in de langdurige zorg

Rapporten Lessen vanuit de doelgroepen K... Bekijk dit product

Samenwerking en kennisdeling tussen de verstandelijk gehandicaptenzorg en ggz bij bewoners met psychiatrische problematiek