Nederlanders gaven in 2013 ongeveer 3,6 miljard euro uit aan tabaksproducten.1Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2018; https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/roken/kosten/kosten#node-kosten-rokengerelateerde-zorg Gezien de hoge accijnsheffing op tabak levert dit de staatskas veel geld op. Er zijn echter ook kosten, met name zorgkosten voor ziekten die door roken zijn veroorzaakt.
Vragen?
Heb je vragen over roken, stoppen met roken of zoek je hulp? Bel de gratis Stoplijn (0800-1995) of ga naar ikstopnu.nl.
Heb je een vakinhoudelijke vraag?
Ben je (zorg)professional en heb je een vraag naar aanleiding van deze pagina? Neem dan contact op met Esther Croes.
- De jaarlijkse zorgkosten voor ziekten die door roken zijn veroorzaakt, bedroegen in 2015 2,4 miljard euro. Het gaat om (long)kanker, COPD, hart- en vaatziekten en diabetes. Dit is 2,8% van de totale zorgkosten.
- Het is echter niet zo dat als roken zou worden uitgebannen, dat deze kosten zouden afnemen. In dat geval zou de gemiddelde levensverwachting toenemen, wat extra kosten voor AOW en relatief ‘dure’ ziekten zoals dementie met zich mee zou brengen. Deze extra kostenposten zouden op lange termijn hoger uitkomen dan de uitgaven die nu worden gedaan voor ziekten die door roken zijn veroorzaakt.2. RIVM (2012). Zorgkosten van ongezond gedrag. Kosten van ziekten notities 2012. Bilthoven: Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu.
Daarnaast zijn er ook andere aan roken gerelateerde kosten. Bijvoorbeeld kosten voor begeleiding bij stoppen en voor de preventie van roken onder jongeren (geschat op 50 miljoen). Voor de overheid zijn de opbrengsten uit tabaksaccijns dus echter vele malen hoger dan deze uitgaven.
Ook werkgevers kunnen indirect aan roken gerelateerde kosten dragen, bij ziekte of sterfte van werknemers.
- Rokende werknemers kosten werkgevers aanzienlijk meer geld dan niet-rokende werknemers. Dit kan oplopen tot enkele duizenden euro’s per werknemer per jaar. Dit komt onder meer doordat rokers vaker afwezig zijn en minder productief. De grootste kostenpost zijn de rookpauzes.3Bommelé et al 2020. Rookvrij-beleid op de werkvloer.
- Wereldwijd zijn de economische kosten door de WHO berekend op bijna vijfhonderd miljard dollar.4. WHO (2013). Report on the global tobacco epidemic. Geneva: World Health Organisation.
Maatschappelijke kosten baten analyse
Uit de maatschappelijke kosten baten analyse van tabaksontmoediging, uitgevoerd door Maastricht University, RIVM en Trimbos-instituut blijkt: Investeren in de gezondheid door roken te ontmoedigen, verbetert de gezondheid en is goed voor accijnsinkomsten. Er zijn verschillende scenario’s onderzocht.
Zo blijkt dat diverse maatregelen – waaronder campagnes en accijnsverhoging – het aantal rokers substantieel kan laten dalen. Waarbij als gevolg de belastinginkomsten uit accijnzen stijgen. Met deze maatregelen zien we ook enerzijds dalende zorgkosten en anderzijds een stijging van de productiviteit en inzetbaarheid van werkenden. Naast de gezondheidswinst levert dit de Nederlandse maatschappij in 2050 1,7 miljard euro op per jaar en rookt nog maar 7,7% van de bevolking, in tegenstelling tot de huidige 19,8% rokers tussen 0 en 100 jaar.5Universiteit Maastricht, RIVM, Trimbos-instituut (2016). Maatschappelijke kosten baten analyse van tabaksontmoediging. Maastricht University, Faculty of Health, Medicine and Life Sciences CAPHRI, School for Public Health and Primary Care, Department of Health Services Research.
