Je mentale gezondheid wordt mede bepaald door je leefomstandigheden, zoals je inkomen, leefomgeving en sociale netwerk. Deze brede sociale en economische leefomstandigheden die samen de mentale gezondheid van de bevolking beïnvloeden noemen we ook wel de sociale determinanten.
In dit kennisdossier kijken we naar welke sociale determinanten van invloed zijn op de mentale gezondheid van de Nederlandse bevolking, en hoe we de mentale gezondheid kunnen beschermen en risicofactoren kunnen verminderen door in te grijpen op sociale determinanten.
Individuele factoren en de leefomgeving
Veel van de bestaande wetenschappelijk bewezen effectieve interventies voor mentale problematiek in Nederland richten zich op het beïnvloeden van de individuele factoren voor mentale gezondheid, zoals je gedachten of je leefstijl.
Hoewel deze focus op individuele factoren belangrijk en waardevol is, kan de mentale gezondheid van een individu niet los gezien worden van de brede sociale, fysieke en maatschappelijke leefomgeving waarin het individu zich bevindt. Je kunt hierbij denken aan de thuis-, school-, wijk-, zorg-, of werkomgeving. Je leefomgeving kan mede bepalen hoeveel je wordt blootgesteld aan leefomstandigheden die goed of slecht voor je mentale gezondheid zijn en in welke mate je kwetsbaar bent voor mentale problemen.
Sociale determinanten en omgevingsfactoren
We weten steeds meer over welke sociale determinanten relevant zijn voor mentale gezondheid, maar het is nog grotendeels onduidelijk hoe sociale determinanten de mentale gezondheid precies beïnvloeden. Dat komt onder meer doordat het moeilijk is om experimenteel onderzoek uit te voeren naar omgevingsfactoren en doordat sociale determinanten niet op zichzelf staan: ze zijn contextafhankelijk, beïnvloeden elkaar en werken gezamenlijk door in de mentale gezondheid.
Desondanks proberen onderzoekers de directe en indirecte effecten van sociale determinanten te achterhalen, zodat beleidsmakers en professionals op basis van betrouwbare informatie kunnen werken aan het verbeteren van de mentale gezondheid van de bevolking.
