Erkende interventie: Strenghts Model

Doelgroep

Mensen met psychiatrische beperkingen of andere beperkingen ten gevolge van psychiatrische aandoeningen, verslaving of dakloosheid.

Aanpak

Het Strengths Model is een face-to-face methode die helpt mensen hun persoonlijke en omgevingskrachten te ontdekken, belangrijke levensdoelen te formuleren en gebruik makend van de krachten deze doelen te bereiken. De aanpak kent vijf onderdelen:

1. Contact maken en ontwikkelen van een helpende samenwerkingsrelatie
2. Het maken van een krachteninventarisatie
3. Doelstelling en planning
4. Het verwerven van hulpbronnen uit de omgeving
5. Voortdurende samenwerking en geleidelijke losmaking.

Materiaal

Het handboek van de ontwikkelaars: Rapp C.A. & Goscha, R.J. (2012). The Strengths Model. A recovery-oriented approach to mental health services. New York: Oxford University Press.
Er is geen Nederlandse vertaling van dit handboek.

Onderbouwing

De ontwikkelaars schrijven over het model: “The strengths model is not just a philosophy or perspective, although it is that. It is rather a set of values and principles, a theory of practice, and explicit and rigourous practice methods that have been developed and refined over the last 30 years. The empirical testing of the strengths model has shown consistent results that are superior to traditional approaches to serving people with severe psychiatric disabilities” (Rapp & Goscha, 2012).
Het Strengths Model is gebaseerd op theorieën en kennis over herstel en empowerment.
Historisch gezien zijn veel ggz interventies gericht op het beïnvloeden van symptomen, ziekte en disfunctioneren. Veelal wordt een medische invalshoek gehanteerd, waarbij op basis van diagnostiek conform het DSM classificatiesysteem, een behandeltraject ingezet wordt. In het rehabilitatie- en herstelgericht werken, waar het Strengths Model op gebaseerd is, wordt gekozen voor een breder perspectief, dat zowel persoonlijke als sociale aspecten omvat. Door aan te sluiten bij de persoonlijke ervaringen, wensen en ambities wordt het mogelijk optimaal gebruik te maken van de eigen motivatie van cliënten. Uit studies over herstel weten we dat hier de bron ligt voor persoonlijk herstel.
Empowerment is een proces van versterking waarbij individuen (maar ook groepen) ‘greep krijgen op de eigen situatie en hun omgeving en dit via het verwerven van controle, het aanscherpen van kritisch bewustzijn en het stimuleren van participatie’ (Van Regenmortel, 2002, p. 76). Centraal staat het versterkingsproces en participatie is hiertoe een krachtig middel. De focus bij empowerment ligt op gezondheid, welzijn, krachten en omgevingsinvloeden en niet op problemen, risicofactoren en individualisering van problemen. Hoewel het bestaan van kwetsbaarheden niet ontkend wordt, is de aandacht op potenties en krachten gericht. Een empowerment-benadering wil de negatieve aspecten van een situatie verbeteren door positieve zaken te zoeken. De empowerment-theorie verbindt het individuele welzijn, de individuele krachten en natuurlijke hulpsystemen steeds met de bredere sociale omgeving. Het zoeken naar en versterken van krachten is een van de belangrijkste herstelbevorderende elementen, zo blijkt uit veel studies (o.a. Ridgway, 2001; Powell, 2009; Wilken, 2010).

Onderzoek

In verschillende studies in de Verenigde Staten en Zweden is de effectiviteit van het krachtenmodel onderzocht. Uit enkele studies blijkt dat het krachtenmodel betere effecten heeft dan standaard zorg, maar in een meta-analyse (Ibrahim, 2014) werden geen positieve effecten gevonden. In Nederland is tot dusver een evaluatiestudie gedaan. Hieruit komen positieve ervaringen naar voren.