HIT heeft als doel het anders leren interpreteren van en omgaan met de stemmen.
Doel
Het verdwijnen van de stemmen is fijn, maar niet het primaire doel. Subdoelen zijn: verbeterde kwaliteit van leven, verbetering in sociaal functioneren, afname van (negatieve kenmerken van) stemmen horen en co-morbide symptomen en verminderde gezinsbelasting.
Doelgroep
HIT is effectief gebleken bij patiënten die lijden onder en aan stemmenhoren. Indicaties zijn: (chronische) schizofrenie en verwante stoornissen, dissiociatieve stoornis, posttraumatische stressstoornis en borderlinepersoonlijkheidsstoornis. Contra-indicaties zijn: primaire middelenverslaving, ernstige verwardheid en onvoldoende kennis van de taal, jonger dan zeven jaar en I.Q. lager dan 60.
Aanpak
Verwezen stemmenhoorders wordt geadviseerd met sleutelfiguren de behandeling te volgen. Na een uitvoerig kennismakingsgesprek volgen psychiatrisch onderzoek en een specifiek stemmenonderzoek. Tijdens de behandeling registreren stemmenhoorders en sleutelfiguren met een G-schema de stemmen in hun context. Daarna wordt middels huiswerkoefeningen gezocht naar de optimale copingsstrategie. Afgesloten wordt met een persoonlijk relaps-preventieplan, dat, zo mogelijk, mede met sleutelfiguren en huisarts wordt opgesteld. Desgewenst is gelegenheid voor een specifieke stemmen gerelateerde meer-gezinnen nabehandeling.
Materiaal
HIT werkt volgens protocol (Jenner et al. 1996; Jenner 2016). Het gebruikt, naast de in de GGZ gebruikelijke materialen, specifieke materialen zoals de semigestructureerde stemmenvragenlijsten AVHRS (gehoorhallucinatiescoringslijst) en PUVI (positieve- en nuttige stemmenvrageninstrument), een trauma- (TRAMAL) en een spiritualiteitsvragenlijst (SPITE). Voor het opstellen van een persoonlijke copingsstrategie wordt de GLOS (Groninger Lijst Omgaan met Stemmen) gebruikt. Daarnaast wordt de meergezinnennabehandeling gegeven volgens een trainers manual; stemmenhoorders en hun sleutelfiguren gebruiken een stemmenhoorders werkboek.
Onderbouwing
Stemmenhoren is bij veel patiënten met een psychiatrische stoornis chronisch van aard. Wantrouwen tegen GGZ-behandelaars en therapieontrouw scoren hoog bij stemmenhoorders. Bovendien scoren de reguliere behandelmethoden - Treatment as usual (TAU), CGT en medicatie - hoog op drop-out en therapieontrouw. Om deze redenen is HIT ontwikkeld. Uit wetenschappelijk onderzoek bleken drop-out en behandelsatisfactie van HIT significant beter dan bij bestaande behandelingen. De effecten waren significant beter en breder - co-morbide symptomen - dan van TAU, CGT en medicatie. De effecten waren duurzaam. De berekende kosten waren lager dan van TAU.
Onderzoek
HIT is onderzocht in een RCT en meerdere naturalistische studies. Uit de RCT bleek dat HIT effectief is in vermindering van subjectief lijden en positieve psychotische symptomen en verbetering van kwaliteit van leven en sociaal functioneren. In de naturalistische studies verbeterden HIT-patiënten significant op de items: subjectief lijden, vermindering van fequentie, intensiteit en gevolgen van stemmenhoren en verbetering in sociaal functioneren. Ook is een implementatieonderzoek verricht.
Multidisciplinaire Richtlijnen
HIT is opgenomen en aanbevolen in de Richtlijn Schizofrenie (2012).
