De Crisiskaart beschrijft hoe er bij een (dreigende) crisis gehandeld moet worden en heeft tot doel het voorkomen van crisissen en (gedwongen) opnames en verbetering van de kwaliteit van de acute zorg.
Vragen?
De Crisiskaart bevat een samenvatting van het crisisplan en is daar onlosmakelijk mee verbonden. In het crisisplan staat uitgebreide informatie over hoe een crisis er bij de betreffende persoon uit ziet en wat er wel en niet moet gebeuren als er een crisis optreedt.
Doelgroep
Mensen die eerder een psychische/psychiatrische crisis hebben meegemaakt en/of bang zijn om die in de toekomst mee te zullen maken. De Crisiskaart is bedoeld voor mensen met min of meer ernstige psychische problemen (veelal met de DSM 4 diagnose bipolaire stoornis, schizofrenie c.q. psychotische aandoeningen) die gevoelig zijn voor een psychische crisis.
Aanpak
Na een gesprek met een onafhankelijke consulent wordt een crisisplan opgesteld. De cliënt overlegt over dit plan met de personen waarvan hij wenst dat ze een rol spelen bij een eventuele crisis: vertrouwenspersonen uit de directe omgeving, behandelaar, huisarts en/of anderen. Nadat de betrokkenen akkoord gaan met de inhoud, ondertekenen zij het crisisplan. Hiermee geven partijen aan dat zij instemmen met de in het crisisplan vermelde afspraken. Alle partijen ontvangen een kopie. Hierna ontvangt de cliënt een Crisiskaart; deze bevat een samenvatting van de gegevens en afspraken in het crisisplan. Het crisisplan wordt op een centraal punt in de regio bewaard (adres is op de kaart aangegeven) en is zeven maal 24 uur opvraagbaar.
Materiaal
Het uitvouwbaar kaartje met landelijk logo erop. Voorlichtingsmateriaal, achtergrondmateriaal zoals website, DVD, flyers, folders, verslagen van individuele ervaringen, conferenties en onderzoek.
Onderbouwing
De ervaring leert dat de cliënt tijdens de totstandkoming van de Crisiskaart meer inzicht krijgt in zijn crisissituatie en hierop kan anticiperen. Daarnaast is de sociale omgeving en hulpverlening op de hoogte van waar de cliënt mee worstelt en wanneer hij wat voor hulp nodig heeft. Het feit dat er afspraken gemaakt zijn met familie, vrienden en hulpverleners zorgt ervoor dat het besproken plan niet vrijblijvend ter zijde geschoven kan worden, maar een verbindend en verplichtend karakter heeft. Hierdoor is de kans groter dat de beschreven maatregelen ook daadwerkelijk ingezet zullen worden in geval van een crisis. Sommige cliënten hebben al meerdere crises meegemaakt en weten goed wat bij hen wel en niet werkt om uit die crises te komen. Ze zetten daarmee hun eigen ervaring in om adequate maatregelen te treffen voor een goed crisisplan. Een maatregel werkt immers beter als je hem zelf bedacht hebt en daar met anderen afspraken over gemaakt hebt, dan als een ander die oplegt. De informatie op het kaartje beschrijft kort en simpel wat er moet gebeuren (tijdwinst). Het is prettig dat er een draaiboek is van wat te doen als de crisis zich voordoet ( zoals wie er voor de kinderen en huisdieren zorgt en wie de post afhandelt bij een opname).
Onderzoek
In Nederland is een RCT uitgevoerd onder 212 patiënten naar de effecten van de crisiskaart met of zonder inschakeling van een Crisiskaart consulent op het aantal (gedwongen) opnames. Hieruit komt naar voren dat het gebruik van de crisiskaart een gunstig effect heeft op het aantal gedwongen opnames met een rechterlijke machtiging. De groep patiënten met een crisiskaart kreeg significant minder vaak een rechterlijke machtiging dan de controlegroep zonder kaart. Het gebruik van de crisiskaart had geen effect op andere (dwang)opnames. Verder kwam naar voren dat de crisisplannen die door Crisiskaartconsulenten opgesteld werden, kwalitatief beter waren dan de plannen die door behandelaren werden opgesteld. Buitenlands effectonderzoek naar vergelijkbare interventies laat geen eenduidige resultaten zien. Uit sommige studies blijkt dat het gebruik van crisisplannen het aantal (dwang)opnames helpt voorkomen, andere studies tonen op dit terrein weinig tot geen effecten.
