Het 'Meerjarenprogramma Depressiepreventie' (MJP DP) heeft als doel om het aantal mensen dat een depressie krijgt te verminderen: de ambitieuze ‘stip op de horizon’ is 30% minder mensen met een depressie in 2030 (ten opzichte van 2017).
Hoogrisicogroepen
Het programma richt zich op zes groepen mensen met een hoog risico op het ontwikkelen van een depressie. Binnen het programma gaat het om de volgende zes groepen met een hoog risico:
- Jongeren
- Zwangere en pas bevallen moeders
- Werkenden in stressvolle beroepen
- Huisartspatiënten
- Mantelzorgers
- Mensen met een chronische aandoening
Bron: Van der Poel, A., Duivis, H., Laghaei, F., Lokkerbol, J., Smit, F., Boon, B. (2015). Depressiepreventie: gerichte aanpak risicogroepen. Utrecht: Trimbos-instituut, 2021.
Het MJP DP werkt waar relevant en mogelijk samen met andere ontwikkelingen en programma’s die kunnen bijdragen aan de ambitie van het MJP DP.
Veranderstrategie
In het MJP DP staat een sluitende ketenaanpak voor de zes hoogrisicogroepen centraal. Een sluitende ketenaanpak omvat in dit programma bewustwording, vroegsignalering, toeleiden naar (preventieve) interventies, innovatie/doorbraakprojecten, ondersteuning zelfmanagement en onderzoek/monitoring.
In de eerste fase van het MJP DP (2018 tot nu) worden ketenaanpakken per hoogrisicogroep ontwikkeld. De vervolgfase bestaat uit het toepassen, opschalen en borgen van de ketenaanpakken in de praktijk.
Monitoring
De Monitor MJP DP is gestart in 2019 en bestaat uit drie onderdelen:
A. Landelijke monitor depressie
Dit deel is gericht op het volgen van de ontwikkelingen in de populatie- en zorgprevalentie van depressieproblematiek op landelijk niveau op basis van beschikbare gegevensbronnen.
B. Gemeentelijke monitor depressie
Dit deel is gericht op het volgen van de ontwikkelingen in activiteiten op het gebied van depressiepreventie in de publieke gezondheidszorg en het sociaal domein.
C. Programmamonitor en tussendoelen MJP DP
Dit deel is gericht op het volgen van de voortgang en effecten van de activiteiten van de regiegroepen inzake de risicogroepen.
Publiekscampagne
De publiekscampagne ‘Hey, het ik oké’ met de bijbehorende website www.heyhetisoke.nl is onderdeel van het MJP DP. Aanvankelijk richtte de campagne zich specifiek op depressie. Sinds 2019 is de campagne verbreed naar angst- en paniekstoornissen en sinds 2021 verder verbreed naar psychische problematiek, met o.a. PTSS, een burn-out, ADHD, autisme, psychosegevoeligheid en eetstoornissen.
Geschiedenis
Sinds 2006 is depressiepreventie een beleidsspeerpunt voor het ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport (VWS) (ministerie van VWS, 2006, 2011, 2015). In deze eerste preventienota agendeerde VWS depressiepreventie en beoogde daarmee ook samenwerking te stimuleren tussen verschillende partijen om meer mensen te bereiken met de preventie. In de jaren daarop wordt via het Partnership Depressiepreventie gewerkt aan deze doelstellingen.
In 2013 volgde het nationaal programma ‘Alles is Gezondheid’ (ministerie van VWS, 2013) met onder meer het doel om meer depressies te voorkomen, vooral door de aandacht voor de risicogroepen. Tegelijkertijd heeft het ministerie van VWS met partners een aanpak voor depressiepreventie ontwikkeld. Deze aanpak moet zich richten op de hoogrisicogroepen voor depressie. In het kader van deze ontwikkelingen heeft het Trimbos-instituut een strategische verkenning met relevante stakeholders uit verschillende settingen (zorg, school, werk en gemeenten/wijk) uitgevoerd. In 2016 is door het Trimbos-instituut een advies uitgebracht aan VWS over de contouren van een meerjarenplan depressiepreventie. Op basis van dit advies heeft VWS, samen met betrokken partijen, het ‘Meerjarenprogramma Depressiepreventie’ geformuleerd.
Governance
Directeurenoverleg
In totaal is de landelijke ‘Depressiedeal’ door 19 partijen ondertekend. Een groot aantal van deze partijen sluit aan bij het zogenoemde ‘Directeurenoverleg’ van het MJP. Deze partijen zorgen gezamenlijk voor de uitvoering van het programma. Ze komen structureel samen om de voortgang van het programma te bespreken.
Het ‘Directeurenoverleg’ bestaat uit de volgende partijen:
- GGD GHOR Nederland
- Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde (NVAB)
- MIND
- Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM)
- Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG)
- Nederlands Instituut Psychologen (NIP)
- De Nederlandse GGZ
- Trimbos-instituut
- Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN)
- Landelijke vereniging POH GGZ
- Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG)
- Zorgverzekeraars Nederland (ZN)
- ZonMw
- Ministerie van Volksgezondheid en Sport (VWS) (opdrachtgever)
Coördinatiegroep
De coördinatiegroep bestaat uit de projectleiders van de regievoerende organisaties van de hoogrisicogroepen. De projectleider van de monitor van het MJP DP (Trimbos-instituut) en de opdrachtgever (VWS) sluiten ook aan bij dit overleg. De coördinatiegroep komt structureel samen om de voortgang van de projecten rondom de verschillende risicogroepen te bespreken. Met dit terugkerende overleg kunnen de projectleiders inspiratie opdoen en van elkaar leren. Ze bespreken onder andere de ontwikkelde producten en ervaren bevorderende en belemmerende factoren van de projecten.
Regiegroepen
In totaal richt het programma zich op zes hoogrisicogroepen. Voor elke risicogroep stelt een regievoerende organisatie een projectplan op en wijst deze organisatie een projectleider aan voor het uitvoeren van dat plan.
- Jongeren: GGD GHOR Nederland
- Zwangere en pas bevallen vrouwen: GGD GHOR Nederland
- Huisartspatiënten: MIND
- Werkenden in stressvolle beroepen: NVAB
- Mantelzorgers: Proof adviseurs
- Chronisch zieken: Proof adviseurs
Ook stelt de regievoerende organisatie een regiegroep samen. Deze regiegroep bestaat uit organisaties die helpen bij de totstandkoming van ontwikkeling en implementatie van de activiteiten. Dit zijn dus partijen die veel met de bovenstaande risicogroepen te maken hebben. Deze regiegroep is per risicogroep (logischerwijs) verschillend. Meer informatie over de regiegroepen is te vinden op de pagina van de desbetreffende risicogroep.
Producten
Depressiepreventie op lokaal niveau
Lees meer >
Landelijke Monitor Depressie
Lees meer >
Infographic Landelijke Monitor Depressie - derde peiling
Lees meer >
Landelijke Monitor Depressie
Lees meer >
Infographic Landelijke Monitor Depressie
Lees meer >
Leidraad: Zo voorkom je mentale klachten bij zorgmedewerkers
Lees meer >
Depressieproblematiek gemeten in Nederland
Lees meer >
Depressiepreventie in publieke gezondheidszorg en sociaal domein
Lees meer >
Rondom Jong
Lees meer >
