Advies voor inhoud en uiterlijk van alcoholetiketten

Op basis van onderzoek van het Trimbos-instituut uit 2021 kunnen we de volgende adviezen geven over inhoud en vormgeving van etiketten op blikjes of flessen bier, wijn, sterkedrank en andere alcoholhoudende dranken (mixdrankjes) [1].

Het is aan te raden om de volgende vijf inhoudelijke onderdelen te vermelden op etiketten van alcoholhoudende dranken.

1. Ingrediënten
2. Voedingswaarde (ten minste het aantal calorieën)
3. Informatie over het aantal standaardglazen dat de verpakking bevat
4. 'Acceptabele’ hoeveelheden per dag (drinkadvies in aantal standaardglazen alcohol)
5. Gezondheidsinformatie en -waarschuwingen

Het is aan te raden om in de gezondheidsinformatie en -waarschuwingen op etiketten van alcoholhoudende dranken de volgende zes thema’s te benoemen.

1. Alcohol en zwangerschap
2. Alcohol en lichamelijke gezondheid
3. Drinkadvies
4. Alcohol en psychische gezondheid
5. Rijden onder invloed (inclusief zware machines)
6. Alcoholgebruik door minderjarigen

Om te zorgen dat gezondheidswaarschuwingen op etiketten van alcoholhoudende dranken goed begrepen worden, is het belangrijk om rekening te houden met de volgende vijf factoren [1].

1. Aandacht: weten consumenten dat er een waarschuwing op het etiket staat?
2. Lezen en begrijpen: lezen en begrijpen consumenten de inhoud van de waarschuwing?
3. Herinneren: onthouden consumenten de informatie uit de waarschuwing?
4. Oordelen: heeft de waarschuwing invloed op de overtuigingen van consumenten?
5. Gedragsnaleving: passen consumenten hun gedrag aan naar aanleiding van de etiketten?

Bij het maken van etiketten van alcoholhoudende dranken is het belangrijk om rekening te houden met de volgende visuele aspecten [1].

• Goed zichtbaar
  Uit onderzoek blijkt dat productinformatie of gezondheidsinformatie en -waarschuwingen op etiketten van alcoholhoudende dranken nauwelijks worden gezien als de tekst en de pictogrammen te klein zijn [2]. De zichtbaarheid kan worden vergroot door de waarschuwingen een standaardformaat en -ontwerp te geven.
• Opvallend
  Uit onderzoek blijkt dat gezondheidsinformatie en -waarschuwingen in de vorm van pictogrammen die niet opvallen niet gelezen worden en daardoor geen effect hebben op de intentie om minder alcohol te drinken [3].
• Voldoende variatie
  Uit onderzoek blijkt dat het variëren van gezondheidsinformatie en -waarschuwingen gewenning voorkomt én zorgt dat de boodschap zijn impact behoudt. Het is dus goed om verschillende waarschuwingen op verschillende verpakkingen te zetten [4].
• Pictogrammen en foto’s
  Uit onderzoek naar de effecten van gezondheidsinformatie en -waarschuwingen op etiketten van tabaksproducten blijkt dat grafische waarschuwingen (pictogrammen of afschrikwekkende foto’s) de voorkeur hebben boven tekstuele waarschuwingen [5-7]. Het combineren van grafische en tekstuele gezondheidsinformatie en -waarschuwingen is ook effectief.

1. Neem productinformatie op (ingrediënten en voedingswaarde).
2. Verstrek informatie over de effecten van alcoholgebruik op de lichamelijke en mentale gezondheid van het individu.
3. Maak gebruik van de volgende (visuele) eigenschappen:

• Plaats het etiket op een standaardlocatie op de verpakking.
• Bepaal de grootte van het etiket als een minimumpercentage van de grootte van de verpakking.
• Gebruik ‘roterende’ boodschappen (verschillende boodschappen op verschillende verpakkingen) met voldoende levendigheid en kracht om de aandacht van consumenten te trekken.
• Scheidt de teksten duidelijk van andere informatie op het etiket (bijvoorbeeld met kaders met dikke randen, zie tabaksproducten).
• Geef de teksten vetgedrukt en in hoofdletters weer: de tekst moet even groot zijn als andere informatie op de verpakking.
• Zet de teksten op een contrasterende achtergrond (bijvoorbeeld rood op wit).
• Schrijf de teksten in de officiële taal of talen van het land waar het product wordt verkocht.
• Gebruik informatieve afbeeldingen, die afkomstig zijn uit lopende campagnes.
• Laat volksgezondheidsinstanties adviseren over de inhoud van de boodschappen.

Referenties

1. Smit, K. & Voogt, C. (2021). Etikettering van alcoholhoudende dranken - Onderzoek naar de mogelijkheid van verplichte etikettering van alcoholhoudende dranken in Nederland. Geraadpleegd van: https://www.trimbos.nl/aanbod/webwinkel/product/af1927-etikettering-van-alcoholhoudende-dranken
2. Critchlow, N., Jones, D., Moodie, C., MacKintosh, A. M., Fitzgerald, N., Hooper, L., Thomas, C., & Vohra, J. (2020). Awareness of product-related information, health messages and warnings on alcohol packaging among adolescents: A cross-sectional survey in the United Kingdom. Journal of Public Health (United Kingdom), 42(3), 223–230. https://doi.org/10.1093/pubmed/fdz080.
3. Kersbergen, I., & Field, M. (2017). Visual attention to alcohol cues and responsible drinking statements within alcohol advertisements and public health campaigns: Relationships with drinking intentions and alcohol consumption in the laboratory. Psychology of Addictive Behaviors, 31(4), 435–446. https://doi.org/10.1037/adb0000284.
4. Jané-Llopis, E., Kokole, D., Neufeld, M., Hasan, O. S. M., & Rehm, J. (2020). What is the current alcohol labelling practice in the WHO European implementation of alcohol labelling policy?
5. Annunziata, A., Pomarici, E., Vecchio, R., & Mariani, A. (2016). Nutritional information and health warnings on wine labels: Exploring consumer interest and preferences. Appetite, 106, 58–69. https://doi.org/10.1016/j.appet.2016.02.152.
6. Hall, M. G., Grummon, A. H., Lazard, A. J., Maynard, O. M., & Smith, L. (2020). Reactions to graphic and text health warnings for cigarettes, sugar- sweetened beverages, and alcohol: An online randomized experiment of US adults. Preventive Medicine, 137, 1–7. https://doi.org/10.1016/j.ypmed.2020.106120.
7. Ma, Z. (2021). The Role of Narrative Pictorial Warning Labels in Communicating Alcohol-Related Cancer Risks. Health Communication, 1–9. https://doi.org/10.1080/10410236.2021.1888456.