Internationale cijfers
De cijfers met betrekking tot alcoholgebruik wereldwijd en in verschillende Europese landen komen uit verschillende bronnen. Hieronder presenteren we de cijfers van Nederland vergeleken met andere landen van volwassenen (18+) en jongeren.
Expertisecentrum Alcohol
Deze pagina is gemaakt door het Expertisecentrum Alcohol. Met wetenschappelijke kennis helpt het expertisecentrum professionals gezondheidsschade door alcohol terug te dringen. Op zoek naar informatie voor jezelf of een ander? Kijk op alcoholinfo.nl.
Blijf op de hoogte
Met de nieuwsbrief van het Expertisecentrum Alcohol:
Heeft u een vraag?
Stuur ons een mail
Volwassenen
Wereldwijde vergelijking
De Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) houdt een overzicht bij van de consumptie per hoofd in de algemene bevolking van 15 jaar en ouder wereldwijd1WHO Global Health Observatory (GHO) Data Repository: Global Information System on Alcohol and Health (GISAH). GHO | By category | Global Information System on Alcohol and Health (who.int). De alcoholconsumptie in de Europese regio is het hoogste in de wereld.
Volgens de rekenmethode van de WHO was de Nederlandse alcoholconsumptie met 8,2 liter per hoofd van de bevolking van 15 jaar en ouder (exclusief alcohol die niet via de reguliere verkoopkanalen is gekocht) relatief laag vergeleken met andere Europese landen.
Europese vergelijking
De Europese Commissie voert daarnaast elke vijf jaar de European Health Interview Survey uit om het alcoholgebruik door volwassenen te onderzoeken (voor meer informatie, zie de website van Eurostat). In Nederland zijn de vragen van dit onderzoek meegenomen in de Gezondheidsenquête 2019 van het CBS i.s.m. RIVM en het Trimbos-instituut.
Gegevens van 27 EU landen laten zien dat ruim driekwart (75%) van de volwassen bevolking (18+) in het afgelopen jaar alcohol heeft gedronken. Dagelijks drinken wordt gedaan door 8,7% van de Europese volwassenen en wekelijks 6 of meer glazen bij één gelegenheid drinken door 3,7%. Nederland lijkt wat betreft alcohol drinken bovengemiddeld te scoren. Zo heeft 79% van de Nederlandse volwassen in het afgelopen jaar alcohol gedronken en 6,0% dronk minstens wekelijks zes glazen of meer bij één gelegenheid. Dagelijks drinken komt in Nederland net zo vaak voor (8,7%).
Jongeren
De internationale cijfers over alcoholgebruik onder jongeren worden verzameld via het HBSC en ESPAD onderzoek. Beide onderzoeken worden vierjaarlijks uitgevoerd en wisselen elkaar af. Hierdoor verschijnen er om de twee jaar nieuwe internationale cijfers. De leeftijdsgroep waarover de onderzoeken rapporteren verschilt, daarom worden van beide onderzoeken de meest recente cijfers beschreven.
HBSC
Elke vier jaar vindt het HBSC-onderzoek plaats in circa 44 Europese en niet-Europese landen. In het HBSC (Health Behaviour in School-aged Children)-onderzoek wordt de gezondheid en het welzijn (waaronder middelengebruik) van jongeren van 11 t/m 16 jaar onderzocht. Het eerste HBSC-onderzoek werd uitgevoerd in 1982. Sinds 2001 maakt Nederland ook deel uit van dit internationale onderzoek. De meest recente cijfers komen uit het internationale rapport van 2021/2022 en worden hieronder beschreven.
In het internationale HBSC-rapport is gekeken naar het gebruik van alcohol bij 13- en 15-jarigen en de verschillen in alcoholgebruik tussen deelnemende landen. Gemiddeld heeft 36% van de 13-jarigen en 61% van de 16-jarigen Nederlandse jongeren ooit in hun leven alcohol gedronken2Boer M., Van Dorsselaer S. A. F. M., de Looze M., De Roos S. A., Brons H., van den Eijnden R., Monshouwer K., Huijnk W., ter Bogt T., Volleberg W., & Stevens G. (2022). HBSC 2021. Gezondheid en welzijn van jongeren in Nederland. Utrecht: Universiteit Utrecht. Het gemiddelde onder 13- en 16-jarigen van alle deelnemende landen lag iets lager, respectievelijk 33% en 57%. Het hoogste percentage 13-jarigen jongeren dat ooit heeft gedronken werd gemeten in Groot-Brittannië (jongens: 50%, meisjes: 57%). Voor 15-jarigen is het percentage dat ooit heeft gedronken het hoogst in Denemarken (jongens: 83%, meisjes: 84%)3Charrier, L., van Dorsselaer S., Canale N., Baska T., Kilibarda B., Comoretto R.I., Galeotti T., Brown J. & Vieno A. (2024) A focus on adolescent substance use in Europe, central Asia and Canada: Health Behaviour in School-aged Children international report from the 2021/2022 survey. Volume 3. Copenhagen: WHO Regional Office for Europe .
Als we kijken naar dronkenschap zien we dat gemiddeld 5% van de 13-jarigen en 20% van de 15-jarigen in de deelnemende landen ooit dronken is geweest3Charrier, L., van Dorsselaer S., Canale N., Baska T., Kilibarda B., Comoretto R.I., Galeotti T., Brown J. & Vieno A. (2024) A focus on adolescent substance use in Europe, central Asia and Canada: Health Behaviour in School-aged Children international report from the 2021/2022 survey. Volume 3. Copenhagen: WHO Regional Office for Europe . Nederland scoort hier relatief hoog met 6% voor 13-jarigen en 28% voor 15-jarigen2Boer M., Van Dorsselaer S. A. F. M., de Looze M., De Roos S. A., Brons H., van den Eijnden R., Monshouwer K., Huijnk W., ter Bogt T., Volleberg W., & Stevens G. (2022). HBSC 2021. Gezondheid en welzijn van jongeren in Nederland. Utrecht: Universiteit Utrecht.
ESPAD
Naast het HBSC-onderzoek neemt Nederland ook deel aan het ESPAD(European School Project on Alcohol and other Drugs)-onderzoek. Met het ESPAD-onderzoek kan het middelengebruik van 15- en 16-jarige Nederlandse scholieren in het regulier onderwijs vergeleken worden met dat van scholieren in andere Europese landen. Het onderzoek vindt iedere vier jaar plaats in circa 35 landen. ESPAD vindt plaats sinds 1995 en Nederland doet daar sinds 1999 aan mee. De meest recente cijfers uit 2019 worden hier beschreven.
Als gekeken wordt naar hoeveel 15-16-jarige jongeren ooit alcohol gedronken hebben, is te zien dat Nederlandse jongeren hier relatief laag op scoren. Gemiddeld heeft 79% van de 15-16-jarige jongeren uit 35 Europese landen dit wel eens gedaan en in Nederland is dit 72%4Molinaro S., Vincente J., Benedetti E., Cerrari S., Colasante E., Arpa S., Chomynová P., Kraus L., Monshouwer K., Spilka S., Arnarsson A.M., Balakireva O., Beteta B.B., Bye E.K., Chileva A., Clancy L., Duraku Z.H., Durišić T., Ekholm O., Lazar Z., ... & Škařupová K. (2020). ESPAD Report 2019. Results from the European School Survey Project on Alcohol and Other Drugs. Luxembourg: Publications Office of the European Union.
Bij drinken in de afgelopen maand en ook bij dronkenschap zitten Nederlandse jongeren in de middenmoot van Europa. Gemiddeld heeft 47% van de 15-16-jarige Europese jongeren gedronken in de afgelopen maand en is 13% in dezelfde periode dronken geweest. In Nederland kwam dit iets vaker voor, namelijk bij 51% en 15% van de jongeren4Molinaro S., Vincente J., Benedetti E., Cerrari S., Colasante E., Arpa S., Chomynová P., Kraus L., Monshouwer K., Spilka S., Arnarsson A.M., Balakireva O., Beteta B.B., Bye E.K., Chileva A., Clancy L., Duraku Z.H., Durišić T., Ekholm O., Lazar Z., ... & Škařupová K. (2020). ESPAD Report 2019. Results from the European School Survey Project on Alcohol and Other Drugs. Luxembourg: Publications Office of the European Union.
Wat betreft binge drinken (5 glazen of meer per gelegenheid) lijken Nederlandse jongeren relatief hoog te scoren. Gemiddeld heeft een derde (34%) van de Europese jongeren gebinged in de afgelopen maand, in Nederland is dat 42%4Molinaro S., Vincente J., Benedetti E., Cerrari S., Colasante E., Arpa S., Chomynová P., Kraus L., Monshouwer K., Spilka S., Arnarsson A.M., Balakireva O., Beteta B.B., Bye E.K., Chileva A., Clancy L., Duraku Z.H., Durišić T., Ekholm O., Lazar Z., ... & Škařupová K. (2020). ESPAD Report 2019. Results from the European School Survey Project on Alcohol and Other Drugs. Luxembourg: Publications Office of the European Union.
