Alcoholgebruik mannen vs. vrouwen
De pagina beschrijft de verschillen in het alcoholgebruik tussen mannen en vrouwen.
Expertisecentrum Alcohol
Deze pagina is gemaakt door het Expertisecentrum Alcohol. Met wetenschappelijke kennis helpt het expertisecentrum professionals gezondheidsschade door alcohol terug te dringen. Op zoek naar informatie voor jezelf of een ander? Kijk op alcoholinfo.nl.
Blijf op de hoogte
Met de nieuwsbrief van het Expertisecentrum Alcohol:
Heeft u een vraag?
Stuur ons een mail
Cijfers alcoholgebruik vrouwen
De cijfers over het alcoholgebruik onder volwassen vrouwen (wel eens alcohol drinken, geen of weinig alcohol drinken, overmatig drinken en zwaar drinken) en de verschillen tussen mannen en vrouwen zijn afkomstig uit de Gezondheidsenquête/Leefstijlmonitor van het CBS in samenwerking met het RIVM en Trimbos-instituut [1].
De cijfers over alcoholgebruik onder meisjes van 12 tot en met 16 jaar en verschillen tussen jongens en meisjes zijn afkomstig uit het Peilstationsonderzoek Scholieren [2].
Alcoholgebruik mannen en vrouwen
In 2024 drinken meer mannen (81,9%) dan vrouwen (71,8%) weleens alcohol. Mannen houden zich ook minder vaak aan het drinkadvies van de Gezondheidsraad dan vrouwen (36,1% ten opzichte van 54,6%). Daarnaast drinken mannen vaker overmatig (6,9%) dan vrouwen (4,2%) en vaker zwaar (respectievelijk 9,2% en 5,4%).
Verschillen naar leeftijd
Jongvolwassen mannen en vrouwen (18-29) houden zich daarentegen ongeveer even vaak aan de richtlijn van de Gezondheidsraad. Vanaf 30 jaar valt op dat vrouwen minder vaak weleens drinken en zich vaker aan de richtlijn van de Gezondheidsraad houden dan mannen van dezelfde leeftijd.
Verder valt op dat vrouwen in alle leeftijdsgroepen minder vaak overmatig en zwaar drinken dan hun mannelijke leeftijdsgenoten, maar deze verschillen zijn niet altijd significant. Zo drinken mannen tussen de 18 en 24 jaar bijna twee keer zo vaak overmatig dan vrouwen van die leeftijd. Onder 75-plussers zien we echter dat het percentage overmatige drinkers hetzelfde is voor mannen en vrouwen (respectievelijk 4,5% en 4,3%). Voor zwaar drinken zien we dat vrouwen tussen de 30 en 64 jaar significant minder vaak zwaar drinken dan mannen. Bij volwassenen onder de 30 jaar en onder de 65-plussers is er geen verschil naar geslacht zichtbaar voor zwaar drinken.
Verschillen naar opleidingsniveau
Uitgesplitst naar opleidingsniveau valt op dat voor alle drie niveaus mannen vaker zwaar drinken dan vrouwen. Ook overmatig drinken komt vaker voor onder mannen als is het verschil tussen mannen en vrouwen met een basisonderwijs, vmbo of mbo1 opleiding niet significant. Verder zien we dat de verschillen tussen mannen en vrouwen voor weleens drinken en voldoen aan de richtlijn van de gezondheidsraad groter zijn tussen mannen en vrouwen met een basisonderwijs, vmbo en mbo1 opleiding.
Veranderingen in de periode 2014-2024
Tussen 2014 en 2024 is weleens alcohol drinken gedaald onder zowel mannen als vrouwen, terwijl het percentage mannen en vrouwen dat voldoet aan het advies van de Gezondheidsraad is gestegen. Mannen en vrouwen laten hier een vergelijkbare verandering over tijd zien.
Ook het percentage overmatige drinkers is in de periode 2014-2024 gedaald onder zowel mannen als vrouwen. Het figuur hieronder laat zien dat in deze periode ongeveer dezelfde dalende trend zichtbaar is tussen mannen en vrouwen. Opvallend is de significante daling in overmatige drinkers onder vrouwen in de periode 2021-2024 (respectievelijk 6,0% en 4,2%). In dezelfde periode was een minder duidelijke daling zichtbaar onder mannen (8,6% in 2021 naar 6,9% in 2024). Ook zwaar drinken is tussen 2014 en 2024 significant gedaald onder mannen. In 2024 lijkt het percentage zware drinkers onder mannen weer iets gestegen te zijn (naar 9,2%). Het percentage vrouwen dat zwaar drinkt is tussen 2014 en 2023 relatief stabiel gebleven (circa 7-8%), maar is 2024 gedaald naar 5,4%.
Meisjes van 12-16 jaar
De cijfers over verschillen in alcoholgebruik tussen jongens en meisjes komen uit het Peilstationsonderzoek scholieren [2]. Daarnaast zijn voor een aantal trendgegevens cijfers gebruikt van het HBSC-onderzoek uit 2017 en 2021 [3]. Bekijk de website van de Scholierenmonitor voor nog meer verdiepende informatie over alcoholgebruik onder scholieren.
In 2023 zijn er een aantal veranderingen geweest in de vragenlijst van het Peilstationsonderzoek en de manier waarop deze is afgenomen. Dit kan invloed hebben gehad op de resultaten. De uitkomsten van 2023 en de vergelijkingen met eerdere jaren moeten daarom voorzichtig worden geïnterpreteerd (lees meer over de methodewijziging).
In 2023 heeft 39,0% van de 12-16-jarige meisjes ooit alcohol gedronken, 34,5% deed dit in het laatste jaar en bijna een kwart (22,6%) heeft in de laatste maand alcohol gedronken. Bijna één op de zeven (14,8%) meisjes van 12-16 jaar heeft in de laatste maand weleens 5 glazen of meer bij één gelegenheid gedronken (binge drinken). Ook is meer dan één op de tien 12-16 jarige meisjes in de laatste maand weleens dronken geweest.
Verschillen tussen jongens en meisjes
In 2023 hadden jongens en meisjes van 12 t/m 16 jaar ongeveer even vaak ooit en in de laatste maand alcohol gedronken. Ook waren er geen verschillen in binge drinken in de laatste maand. Wel zien we dat meisjes vaker dronken zijn geweest dan jongens.
Veranderingen in de periode 1999-2023
Sinds 2003 is het alcoholgebruik ooit in het leven, in het laatste jaar en in de laatste maand op een gelijke wijze gedaald voor jongens en meisjes.
Ook het percentage scholieren dat in de laatste maand dronken is geweest of heeft gebinged is gedaald sinds 2003. Het percentage meisjes dat in de laatste maand dronken is geweest lijkt toegenomen te zijn in 2023 ten opzichte van 2021 maar deze stijging is niet significant. De daling in binge drinken lijkt iets sterker voor jongens dan voor meisjes, maar dit verschil is niet significant. Daarnaast is binge drinken onder de drinkers in de periode 2003-2021 toegenomen. Ten opzichte van 2021, zien we in 2023 een daling in het percentage binge drinkers onder de drinkers voor zowel jongens als meisjes.
NB. Een methodewijziging kan een rol gespeeld hebben in deze verandering (lees meer).
Ten slotte is de trend in indrinken onder scholieren die in de laatste maand alcohol hebben gedronken verschillend voor jongens en meisjes. Onder meisjes die in de laatste maand alcohol hebben gedronken is het indrinken tussen 2007 en 2019 iets toegenomen van 40% naar 44%, in 2023 is dit weer gedaald naar 39,6%. Voor jongens is dit percentage redelijk stabiel gebleven in dezelfde periode. In 2023 komt indrinken onder de drinkers significant vaker voor onder meisjes (39,6%) dan onder jongens (32,3%).
Referenties
- Gezondheidsenquête/Leefstijlmonitor, CBS i.s.m. RIVM en Trimbos-Instituut.
- Rombouts, M., Morren, K., van Dorsselaer, S., Tuithof, M., Monshouwer, K. Peilstationsonderzoek Scholieren 2023. Alcohol. https://cijfers.trimbos.nl/scholierenmonitor/alcohol/samenvatting-alcohol/. Geraadpleegd op: 28 juni 2024. Trimbos-instituut, Utrecht.
- Boer M, van Dorsselaer S, de Looze M, de Roos S, Brons H, van den Eijnden R, Monshouwer K, Huijnk W, ter Bogt T, Vollebergh W, Stevens G. (2022) HBSC 2021. Gezondheid en welzijn van Jongeren in Nederland. Utrecht: Universiteit Utrecht, Trimbos-instituut en Sociaal en Cultureel Planbureau.
