Cijfers alcoholgebruik vrouwen

In dit dossier

Expertisecentrum Alcohol

Deze pagina is gemaakt door het Expertisecentrum Alcohol. Met wetenschappelijke kennis helpt het expertisecentrum professionals gezondheidsschade door alcohol terug te dringen. Op zoek naar informatie voor jezelf of een ander? Kijk op alcoholinfo.nl.

Blijf op de hoogte

Met de nieuwsbrief van het Expertisecentrum Alcohol:

E-mailadres(Vereist)
Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

Heeft u een vraag?

Stuur ons een mail
Expertisecentrum Alcohol

Cijfers alcoholgebruik vrouwen

De cijfers over het alcoholgebruik onder volwassen vrouwen (wel eens alcohol drinken, geen of weinig alcohol drinken, overmatig drinken en zwaar drinken) en de verschillen tussen mannen en vrouwen zijn afkomstig uit de Gezondheidsenquête/Leefstijlmonitor van het CBS in samenwerking met het RIVM en Trimbos-instituut [1].

De cijfers over alcoholgebruik onder meisjes van 12 tot en met 16 jaar en verschillen tussen jongens en meisjes zijn afkomstig uit het Peilstationsonderzoek Scholieren [2].

Volwassen vrouwen

In 2023, drinkt ruim één op de zeven vrouwen van 18 jaar en ouder wel eens alcohol (72,5%). Meer dan de helft van de vrouwen (53,3%) voldoet aan het drinkadvies van de Gezondheidsraad: geen alcohol drinken of in ieder geval niet meer dan één glas alcohol per dag. Van de vrouwen drinkt 4,9% overmatig en 7,2% drinkt zwaar (cijfers 2023).

Verschillen tussen vrouwen en mannen

In 2023 drinken meer mannen (82,2%) dan vrouwen (72,5%) wel eens alcohol. Mannen houden zich ook minder vaak aan het drinkadvies van de Gezondheidsraad dan vrouwen (34,5% ten opzichte van 53,3%). Daarnaast drinken mannen vaker overmatig (8,5%) dan vrouwen (4,9%). Ook lijken mannen iets vaker zwaar te drinken dan vrouwen (respectievelijk 8,7% en 7,2%), maar dit verschil is relatief klein.

Uitgesplitst naar leeftijd valt op dat vrouwen zich in alle leeftijdsgroepen vaker aan de richtlijn van de Gezondheidsraad houden dan mannen. Verder zien we dat 25-29-jarige vrouwen en vrouwen van 50+ minder vaak wel eens drinken dan mannen van dezelfde leeftijd. Met het toenemen van de leeftijd worden wel verschillen zichtbaar: op latere leeftijd drinken vrouwen minder vaak dan mannen. In alle leeftijdsgroepen drinken vrouwen minder vaak overmatig dan mannen. Vrouwen drinken ook minder vaak zwaar dan mannen maar deze verschillen zijn niet significant.

Uitgesplitst naar opleidingsniveau1De Leefstijlmonitor kijkt bij volwassenen van 25 jaar en ouder naar de hoogst voltooide opleiding. Voor jongvolwassenen (18-24 jaar) is er gekeken naar de hoogst gevolgde opleiding. Er is een opsplitsing in 3 groepen:
- Basis/Vmbo (volledig: basisonderwijs, vmbo, onderbouw van havo/vwo, entreeopleiding en voormalige assistentenopleiding (mbo1))
- Havo/Vwo/Mbo (volledig: bovenbouw van havo/vwo, basisberoepsopleiding (mbo2), vakopleiding (mbo3) en middenkader- en specialistenopleidingen (mbo4));
- Hbo en Wo valt op dat voor overmatig drinken de verschillen tussen mannen en vrouwen met name sterk aanwezig zijn onder de volwassenen met een Basis/Vmbo opleiding. Basis/Vmbo geschoolde mannen drinken beduidend vaker overmatig (10,3%) dan vrouwen met een Basis of Vmbo opleiding (3,8%). Bij de volwassenen Nederlanders met een Havo/Vwo/Mbo of Hbo/Wo scholing zijn deze verschillen in overmatig drinken naar geslacht kleiner en niet significant. Er zijn geen verschillen tussen mannen en vrouwen te zien in zwaar drinken naar opleidingsniveau. Verder valt op dat bij alle opleidingsniveaus vrouwen minder vaak wel eens drinken en vaker voldoen aan de richtlijn van de Gezondheidsraad dan mannen.

Veranderingen in de periode 2014-2023

Tussen 2014 en 2023 is wel eens alcohol drinken gedaald onder zowel mannen als vrouwen, terwijl het percentage mannen en vrouwen dat voldoet aan het advies van de Gezondheidsraad is gestegen. Mannen en vrouwen laten hier een vergelijkbare verandering over tijd zien.

Ook het percentage overmatige drinkers is in de periode 2014-2023 gedaald onder zowel mannen als vrouwen. Het figuur hieronder laat zien dat in deze periode ongeveer dezelfde dalende trend zichtbaar is tussen mannen en vrouwen. Opvallend is de significante daling in overmatige drinkers onder vrouwen in de periode 2021-2023 (respectievelijk 6,0% en 4,9%). In dezelfde periode was geen duidelijke daling zichtbaar onder mannen (8,6% in 2021 naar 8,5% in 2023). Zwaar drinken is tussen 2014 en 2023 significant gedaald onder mannen, het percentage vrouwen dat zwaar drinkt is in deze periode relatief stabiel gebleven (circa 7-8%).

Meisjes van 12-16 jaar

De cijfers over verschillen in alcoholgebruik tussen jongens en meisjes komen uit het Peilstationsonderzoek scholieren [2]. Daarnaast zijn voor een aantal trendgegevens cijfers gebruikt van het HBSC-onderzoek uit 2017 en 2021 [3]. Bekijk de website van de Scholierenmonitor voor nog meer verdiepende informatie over alcoholgebruik onder scholieren.

In 2023 zijn er een aantal veranderingen geweest in de vragenlijst van het Peilstationsonderzoek en de manier waarop deze is afgenomen. Dit kan invloed hebben gehad op de resultaten. De uitkomsten van 2023 en de vergelijkingen met eerdere jaren moeten daarom voorzichtig worden geïnterpreteerd (lees meer over de methodewijziging).

In 2023 heeft 39,0% van de 12-16-jarige meisjes ooit alcohol gedronken, 34,5% deed dit in het laatste jaar en bijna een kwart (22,6%) heeft in de laatste maand alcohol gedronken. Bijna één op de zeven (14,8%) meisjes van 12-16 jaar heeft in de laatste maand weleens 5 glazen of meer bij één gelegenheid gedronken (binge drinken). Ook is meer dan één op de tien 12-16 jarige meisjes in de laatste maand weleens dronken geweest.

Verschillen tussen jongens en meisjes

In 2023 hadden jongens en meisjes van 12 t/m 16 jaar ongeveer even vaak ooit en in de laatste maand alcohol gedronken. Ook waren er geen verschillen in binge drinken in de laatste maand. Wel zien we dat meisjes vaker dronken zijn geweest dan jongens.

Veranderingen in de periode 1999-2023

Sinds 2003 is het alcoholgebruik ooit in het leven, in het laatste jaar en in de laatste maand op een gelijke wijze gedaald voor jongens en meisjes.

Ook het percentage scholieren dat in de laatste maand dronken is geweest of heeft gebinged is gedaald sinds 2003. Het percentage meisjes dat in de laatste maand dronken is geweest lijkt toegenomen te zijn in 2023 ten opzichte van 2021 maar deze stijging is niet significant. De daling in binge drinken lijkt iets sterker voor jongens dan voor meisjes, maar dit verschil is niet significant. Daarnaast is binge drinken onder de drinkers in de periode 2003-2021 toegenomen. Ten opzichte van 2021, zien we in 2023 een daling in het percentage binge drinkers onder de drinkers voor zowel jongens als meisjes.

NB. Een methodewijziging kan een rol gespeeld hebben in deze verandering (lees meer).

Ten slotte is de trend in indrinken onder scholieren die in de laatste maand alcohol hebben gedronken verschillend voor jongens en meisjes. Onder meisjes die in de laatste maand alcohol hebben gedronken is het indrinken tussen 2007 en 2019 iets toegenomen van 40% naar 44%, in 2023 is dit weer gedaald naar 39,6%. Voor jongens is dit percentage redelijk stabiel gebleven in dezelfde periode. In 2023 komt indrinken onder de drinkers significant vaker voor onder meisjes (39,6%) dan onder jongens (32,3%).

Referenties

  1. Gezondheidsenquête/Leefstijlmonitor, CBS i.s.m. RIVM en Trimbos-Instituut.
  2. Rombouts, M., Morren, K., van Dorsselaer, S., Tuithof, M., Monshouwer, K. Peilstationsonderzoek Scholieren 2023. Alcohol. https://cijfers.trimbos.nl/scholierenmonitor/alcohol/samenvatting-alcohol/. Geraadpleegd op: 28 juni 2024. Trimbos-instituut, Utrecht.
  3. Boer M, van Dorsselaer S, de Looze M, de Roos S, Brons H, van den Eijnden R, Monshouwer K, Huijnk W, ter Bogt T, Vollebergh W, Stevens G. (2022) HBSC 2021. Gezondheid en welzijn van Jongeren in Nederland. Utrecht: Universiteit Utrecht, Trimbos-instituut en Sociaal en Cultureel Planbureau.