Er zijn verschillende alcoholpreventieactiviteiten die voor uitgaanders (inter)nationaal zijn ontwikkeld, geëvalueerd en geïmplementeerd. Hieronder worden de volgende preventieactiviteiten toegelicht: STAD-aanpak, Instructie Verantwoord Alcoholschenken, Aanpak Dronkenschap en Doorschenken, Barcode, Training omgaan met personen onder invloed, Alcoholmatigingsbeleid, de infographic Alcohol-, drugs- en tabaksbeleid op evenementen en festivals, Opvoeding & Uitgaan, de Stappen met ouders-interventie.
Expertisecentrum Alcohol
Deze pagina is gemaakt door het Expertisecentrum Alcohol. Met wetenschappelijke kennis helpt het expertisecentrum professionals gezondheidsschade door alcohol terug te dringen. Op zoek naar informatie voor jezelf of een ander? Kijk op alcoholinfo.nl.
Blijf op de hoogte
Met de nieuwsbrief van het Expertisecentrum Alcohol:
Heeft u een vraag?
Stuur ons een mail
STAD-aanpak
De in Zweden ontwikkelde STAD-aanpak is een (kosten-)effectief programma gericht op het verminderen van binge drinken bij jongvolwassenen in de uitgaanssetting. Het is een aanpak die zich richt op de omgeving van de drinker. Er wordt ingezet op drie kernpijlers die in combinatie moeten worden ingezet:
- Gemeenschapsmobilisatie
- Training verantwoord alcohol schenken.
- Efficiënte handhaving en sancties.
De aanpak is vertaald naar verschillende settings (zoals tijdens het uitgaan, een festival of thuis bij het indrinken) in zes andere Europese landen.
Lees hier meer over de STAD-aanpak.
Voorbeeld STAD-aanpak in Nederland
De afgelopen jaren zijn concrete stappen genomen om de aanpak in Nederland te implementeren en als hulpmiddel is daarvoor een Roadmap ontwikkeld [1]. Bij een festival in de gemeente Rotterdam was een pilot van de STAD-aanpak succesvol. Na de training over verantwoord alcohol schenken was het zelfvertrouwen van het festival barpersoneel toegenomen. Ze controleerden meer IDs en schonken minder alcohol aan dronken personen en minderjarigen. Lees meer over de resultaten van deze pilot [2].
Lees meer over het tegengaan van binge drinken door jongvolwassenen.
Instructie Verantwoord Alcoholschenken
Om alcohol te schenken moeten verenigingen beschikken over gekwalificeerd barpersoneel. Dit zijn meestal vrijwilligers die werkzaam zijn achter de bar van een sportclub, studentenvereniging of tijdens festivals en evenementen. Zij zijn verplicht om de cursus Instructie Verantwoord Alcoholschenken (IVA) of e-learning verantwoord alcohol verstrekken te volgen. De cursus wordt gegeven door medewerkers van de afdeling Preventie van de regionale instellingen voor verslavingszorg. De IVA bestaat uit kennis om zo de vaardigheden van vrijwilligers te trainen om op een verantwoorde manier alcohol te schenken. Meer informatie over waar de cursus wordt gegeven, is te krijgen bij de instelling voor verslavingszorg bij jou in de buurt.
Aanpak Dronkenschap en Doorschenken
De nadruk bij de naleving van de Alcoholwet ligt nog altijd vaak op het naleven van de leeftijdsgrens. Echter, het verstrekken van alcohol aan iemand die in staat van dronkenschap verkeert is ook verboden. Daarnaast mogen verstrekkers van alcohol ook geen toegang verlenen aan personen in kennelijke staat. Het is belangrijk dat je als gemeente hiervoor een handhavingsstrategie hebt. Ook is het van belang om aandacht te hebben voor de preventieve kant en om het draagvlak rond dit thema te vergroten. Bekijk hiervoor de Aanpak Dronkenschap en Doorschenken. In deze aanpak wordt beschreven hoe men het probleem rondom dronkenschap in de eigen gemeente in kaart kan brengen, hoe men intern en extern draagvlak creëert en hoe men samen met stakeholders een norm rondom dronkenschap kan opstellen.
Barcode
De Barcode leert horecamedewerkers verantwoord alcohol te schenken en zo riskant gebruik van alcohol en drugs te voorkomen of te beperken.
Training omgaan met personen onder invloed
De training ‘Alcohol, drugs en agressie’ (ADA-training) helpt professionals, zoals politieagenten of security-medewerkers, om te gaan met mensen onder invloed. Met als doel geweld onder invloed te voorkomen, of waar dat niet kan, zo handig mogelijk aan te pakken.
Alcoholmatigingsbeleid
Alcoholmatigingsbeleid in uitgaansgebieden heeft aandacht voor sluitingstijden, training van horecapersoneel, vergunningenbeleid en huisregels. Deze maatregelen zijn vaak onderdeel van een lokaal alcoholmatigingsproject of de Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan. Dit vergt afstemming met het bestaande horecabeleid.
Lees meer over alcoholpreventie in het uitgaanscircuit in de factsheet Alcohol en agressie in het uitgaansleven.
Alcohol-, drugs- en tabaksbeleid op evenementen en festivals
In de infographic staan de belangrijkste ins en outs van alcohol-, drugs- en tabaksbeleid op evenementen en festivals. In één oogopslag wordt duidelijk over welke onderwerpen afspraken gemaakt moeten worden. De infographic is bedoeld voor gemeenten en adviseurs van GGD, GHOR en instellingen voor verslavingszorg die betrokken zijn bij evenementen. In de Leidraad voor gemeenten staat nog meer informatie.
Opvoeding & Uitgaan
Ouders hebben een belangrijke rol bij het voorkomen van middelengebruik, waaronder alcoholgebruik [3-5]. Om ouders laagdrempelig handvatten te bieden voor alcoholopvoeding is er een platform voor ouders op Facebook en Instagram. Ook is er de website helderopvoeden.nl waar ouders allerlei tips en informatie kunnen vinden. Met als doel het gebruik van middelen (alcohol, drugs en tabak) door hun kind te voorkomen of in elk geval zolang mogelijk uit te stellen. Lees meer over wat ouders kunnen doen in de middelenopvoeding van hun kind of bekijk deze website.
Interventie Stappen met ouders
De Stappen met ouders-interventie bestaat uit een rondleiding in het uitgaansgebied of in één of meer specifieke horecagelegenheden, een presentatie van de instelling voor verslavingszorg en een discussie met ouders [6, 7]. Lees meer over de Stappen met ouders-interventie.
Links
- Alcoholpreventie bij jongeren en jongvolwassenen
Effectieve interventies en andere mogelijkheden voor preventie van alcoholgebruik bij jongeren en jongvolwassenen (11-24 jaar) - Alcoholpreventie in de horeca
- Alcoholpreventie jongeren in het uitgaansleven
- Blog: Toezicht en handhaving onmisbaar voor een levendig en veilig uitgaansleven
Referenties
- Lemmers, L., Mulder, J., Onrust, S., Verdurmen, J., & Van Hasselt, N. (2016). Preventie van schadelijk alcoholgebruik. Een update van de kennissynthese uit 2010 en een Roadmap voor STAD-Nederland. Utrecht: Trimbos-instituut.
- Quigg, Z., Butler, N., Bates, R., Ross-Houle, K., & Bellis, M. A. (2019, maart). STAD in Europe (Evaluation Report). Public Health Institute, Liverpool John Moores University. http://stadineurope.eu/wp/wp-content/uploads/2019/04/2_1_STAD_in_Europe_Evaluation_Report.pdf
- Kelly, K. J., Comello, M. L. G., & Hunn, L. C. (2002). Parent-child communication, perceived sanctions against drugs use, and youth drug involvement. Adolescence, 37(148), 775.
- Sannen, A., Woudstra, S., Van den Bos, A., Van Hasselt, N., Schulten, I., & Verdurmen, J. (2012). Factsheet Uitgaan en opvoeding. Trimbos-instituut en STIVORO. https://www.trimbos.nl/aanbod/webwinkel/pfg91312-uitgaan-en-opvoeding/
- Velleman, R. D., Templeton, L. J., & Copello, A. G. (2005). The role of the family in preventing and intervening with substance use and misuse: a comprehensive review of family interventions, with a focus on young people. Drug and alcohol review, 24(2), 93-109.
- Sannen, A., & Voorham, L. (2015). Stappen met ouders: een educatieve interventie over uitgaansopvoeding. Trimbos-instituut. https://www.trimbos.nl/aanbod/webwinkel/af1433-stappen-met-ouders/
- Voorham, L. & Sannen, A. (2014). “Stappen met ouders”- interventies in Nederland. Utrecht: Trimbos-instituut.
