Waar en wat jongeren drinken

Locaties waar wordt gedronken

Uit de resultaten van het Peilstationsonderzoek 2023 onder jongeren van 12 tot 16 jaar op het voortgezet onderwijs die in de laatste maand alcohol hebben gedronken blijkt dat [1]:

• Jongeren het vaakst alcohol drinken bij anderen thuis (38,2% drinkt hier minstens elke maand), gevolgd door een hok, schuur of keet (27,9%) of thuis (21,6%).
• De locaties van alcoholgebruik veranderen naarmate jongeren ouder worden. Als voorbeeld: 16,6% van de 12- en 13-jarigen drinkt minstens elke maand bij anderen thuis. Van de 16-jarigen doet 51,5% dat.
• Opvallend is dat alle locaties wat vaker genoemd worden door jongens dan door meisjes. Jongens drinken met name vaker maandelijks thuis, bij anderen thuis, in de sportkantine of op school.
• Vergeleken met 2019 is het tenminste maandelijks drinken van alcohol in een club, café of discotheek afgenomen van 29,3% naar 17,7%. Voor de andere locaties zijn er geen verschillen zichtbaar vergeleken met 2019.

Waar jongeren alcohol drinken, heeft invloed op de ernst en omvang van de gevolgen van het alcoholgebruik. Zo komen jongeren die buitenshuis drinken vaker in het verkeer terecht (lees meer over alcohol en verkeer). Inzicht in de locaties waar jongeren drinken, is relevant voor het ontwikkelen en inzetten van alcoholinterventies en –programma’s.

Hoe komen jongeren aan alcohol?

Eén derde van de 12- tot 16-jarige scholieren die drinken, zegt meestal alcohol van vrienden te krijgen (33,3%). Een kwart (25,1%) zegt het meestal van hun ouders te krijgen, 11,3% laat anderen alcohol voor hen kopen en 7,0% koopt het meestal zelf [1]. De Mbo-Middelenmonitor 2023 laat zien dat bijna de helft (48,0%) van de 16-jarige en 45,8% van de 17-jarige drinkende mbo-studenten weleens zelf alcohol koopt. Minderjarige mbo-studenten geven aan het vaakst alcohol te kopen in de supermarkt of in een uitgaansgelegenheid, zoals een café, bar of discotheek. Opvallend is dat 16-jarige mbo’ers relatief vaak alcohol kopen in een hok, schuur of keet [2].

Wat voor alcoholische dranken drinken jongeren?

In de afgelopen twintig jaar zijn er veranderingen in de drankvoorkeuren van jongeren doordat verschillende dranken voor deze doelgroep worden ontwikkeld; van bier en wijn tot ciders, cocktails en steltzers. De alcoholhoudende dranken die nu aangeboden worden, kenmerken zich door een eigen, opvallende stijl en beeld, smaken zoeter dan traditionele alcoholhoudende dranken en bevatten meer alcohol (5%-9%). Daarnaast is er een groeiend aanbod van alcoholvrije dranken, wat mogelijk een opstapje kan zijn naar het drinken van dranken met alcohol (zie ook het dossier Alcoholvrije dranken).

Uit het Peilstationsonderzoek 2019 naar drankvoorkeuren van 12- tot 16-jarige jongeren op het voortgezet onderwijs die drinken blijkt dat [3]:

• Bier (24% wekelijks) het meest gedronken wordt, gevolgd door wijn (10% wekelijks), mixdrankjes en shotjes of shooters (beiden 9% wekelijks), premixen (8% wekelijks), sterke drank (7% wekelijks), likeur (6% wekelijks) en cider (4% wekelijks);
• Bier onder jongens de meest populaire drank is (32% wekelijks), gevolgd door shotjes of shooters (9% wekelijks), mixdrankjes en sterke drank (beiden 11% wekelijks), premixen en likeur (beiden 7% wekelijks), wijn (5% wekelijks) en cider (3% wekelijks);
• Wijn en bier onder meisjes de meest populaire drank is (beiden 15% wekelijks), gevolgd door premixen en mixdrankjes (beiden 10% wekelijks), shotjes of shooters (9% wekelijks), cider (6% wekelijks) en likeur en sterke drank (beiden 5% wekelijks)
• Bier onder jongens (2015: 42% wekelijks vs. 2019: 32% wekelijks) minder populair is geworden, terwijl bier onder meisjes (2015: 10% wekelijks vs. 2019: 15% wekelijks) juist populairder is geworden.

Meer lezen

• Webpagina – Verkoop van alcohol. Hier presenteren we de verkoopcijfers sinds 1960 en cijfers over het verkrijgen van alcohol door minderjarigen.
• Webpagina – Cijfers alcoholgebruik jongeren. In dit dossier vindt je alle actuele cijfers over het alcoholgebruik van jongeren in Nederland.
• Factsheet - Alcoholvrije dranken. Landelijke cijfers over het gebruik van alcoholvrije dranken bij jongeren en volwassenen in Nederland. Deze cijfers geven zicht op wie er alcoholvrije dranken drinken en of dit gebruik verandert over tijd.