Cijfers alcoholgebruik volwassenen

Deze pagina beschrijft het alcoholgebruik door volwassenen van 18 jaar en ouder in Nederland. De cijfers gaan over de algemene bevolking en zijn afkomstig uit de Gezondheidsenquête en de aanvullende module middelen van de Leefstijlmonitor.

Expertisecentrum Alcohol

Deze pagina is gemaakt door het Expertisecentrum Alcohol. Met wetenschappelijke kennis helpt het expertisecentrum professionals gezondheidsschade door alcohol terug te dringen. Op zoek naar informatie voor jezelf of een ander? Kijk op alcoholinfo.nl.

Blijf op de hoogte

Met de nieuwsbrief van het Expertisecentrum Alcohol:

Heeft u een vraag?

Stuur ons een mail

Vier indicatoren van alcoholgebruik in de laatste 12 maanden worden bekeken:

Alcohol drinken: het weleens drinken van een drankje met alcohol.
Voldoen aan de richtlijn: geen alcohol drinken of in ieder geval niet meer dan 1 glas alcohol per dag (=Advies Gezondheidsraad).
Overmatig drinken: meer dan 14 (vrouwen) of 21 (mannen) glazen alcohol per week.
Zwaar drinken: minstens één keer per week minimaal 4 (vrouwen) of 6 (mannen) glazen alcohol op één dag.

In 2024 drinkt 76,8% van de Nederlandse bevolking weleens alcohol. Van de bevolking van 18 jaar en ouder houdt 45,4% zich aan het drinkadvies van de Gezondheidsraad. Van de 18-plussers drinkt 5,5% overmatig en 7,2% drinkt zwaar.

Alcoholgebruik is hoger bij mannen dan bij vrouwen

Meer mannen (81,9%) dan vrouwen (71,8%) drinken wel eens alcohol. Mannen houden zich ook minder vaak aan het drinkadvies van de Gezondheidsraad dan vrouwen (36,1% versus 54,6%). Daarnaast drinken mannen vaker overmatig of zwaar dan vrouwen.

Alcoholgebruik neemt af met het stijgen van de leeftijd

Ruim één derde (35,9%) van de 18 t/m 29-jarigen houdt zich aan het drinkadvies van de Gezondheidsraad. Bij 30-plussers neemt dit toe. Met name bij 75-plussers ligt dit percentage met 61,6% fors hoger.

Jongvolwassenen van 20 tot 24 jaar drinken het vaakst overmatig (9,7%). Opvallend is dat overmatig drinken varieert tussen de 3,5 en 5,4% onder 25-64-jarigen maar hoger lijkt onder Nederlanders tussen 65 en 74 jaar (7,2%).

Ook zwaar drinken komt het vaakst voor bij 20- tot 24-jarigen (16,5%). Daarna neemt dit af met het stijgen van de leeftijd.

Alcoholgebruik naar opleiding

Toelichting opleiding¹
Minder dan twee derde (63,8%) van de Nederlanders die een basisonderwijs, vmbo of mbo1 opleiding volgt of heeft afgerond drinkt weleens alcohol, onder Nederlanders met een hbo of universitaire opleiding is dit 84,9%. Volwassenen met een basisonderwijs, vmbo of mbo1 opleiding houden zich ook het vaakst aan het advies van de Gezondheidsraad (57,0%) en volwassen met hbo/wo scholing het minst vaak (39,1%). Er zijn geen opvallende verschillen in overmatig en zwaar drinken naar opleidingsniveau.

Verandering in alcoholgebruik over de tijd

Het percentage volwassenen van 18 jaar en ouder dat wel eens alcohol drinkt is tussen 2014 en 2019 licht gedaald van 81,3% naar 79,1%. Dit werd gevolgd door een iets sterkere daling naar 77,6% in 2020. In de periode 2021-2024 is dit gestabiliseerd (circa 77-78%).

Het percentage Nederlanders dat geen alcohol drinkt of niet meer dan 1 glas per dag is gestegen van 37,4% in 2014 naar 44,4% in 2020. Tussen 2020-2023 stabiliseerde percentage Nederlanders dat voldoet aan de richtlijn rond de 44%, waarna het weer iets gestegen te lijkt te zijn tot 45,4% in 2024.

In de periode 2014-2020 is overmatig drinken gedaald van 9,9% naar 6,9%, daarna is het redelijk stabiel gebleven. In 2024 lijkt het percentage overmatige drinkers te zijn afgenomen (van 6,7% in 2023 naar 5,5% in 2024). Zwaar drinken lijkt tussen 2014 en 2024 geleidelijk gedaald te zijn van 9,2% naar 7,2%.

Overmatig en zwaar drinken nader bekeken

De indicatoren van alcoholgebruik (voldoen aan het drinkadvies van de Gezondheidsraad, overmatig en zwaar drinken) zijn geen uitsluitende groepen. Dat wil zeggen dat een overmatige drinker tegelijkertijd óók een zware drinker kan zijn en andersom. Zo kan iemand een overmatige drinker zijn door dagelijks drie glazen te drinken (overmatig drinken) én een zware drinker door wekelijks minimaal één dag hebben waarop meer gedronken wordt (zwaar drinken).

Wanneer we uitsluitende groepen maken (zie tabel), zien we dat 44,0% van de volwassenen in 2023 voldoet aan het drinkadvies van de Gezondheidsraad. 45,7% drinkt meer dan dat, maar drinkt niet overmatig of zwaar (aangeduid als matige drinker in de tabel). Van de volwassenen drinkt daarnaast 6,1% overmatig of zwaar en 4,1% van de volwassenen drinkt overmatig en zwaar. Omgerekend naar aantallen volwassen in de Nederlandse bevolking gaat het om bijna 1,5 miljoen volwassenen die overmatig en/of zwaar drinken in 2023.

Combigebruik

Cijfers uit 2023 laten zien dat volwassenen die overmatig of zwaar drinken vaak ook andere middelen gebruiken [2]. Onder overmatig en zware drinkers rookt respectievelijk 41,6% en 40,1% vergeleken met 19,0% onder de algemene bevolking. Het gebruik van cannabis ligt bij deze drinkers op 18,4% (overmatige drinkers) en 18,1% (zware drinkers). Dit is 2 tot 3 keer zo hoog vergeleken met de algemene bevolking (7,6%). Het gebruik van andere drugs ligt 2,8 tot 3,6 keer zo hoog onder overmatige en zware drinkers vergeleken met de algemene bevolking.

Soorten dranken

Verdiepende informatie over verschillende soorten drank die volwassenen drinken, is beschikbaar op basis van gegevens uit de Aanvullende Module Middelen 2022 van de Leefstijlmonitor [3].

Onder alle volwassenen die wel eens alcohol drinken, drinkt bijna de helft (47,5%) ten minste maandelijks wijn en 42,4% drinkt ten minste maandelijks bier (cijfers 2022). Vrouwen drinken meer wijn dan mannen (56,7% tegenover 39,0%) en mannen drinken vaker bier dan vrouwen (61,9% tegenover 21,1%). Sterke drank wordt door 15,3% van de mannen gedronken en door 5,7% van de vrouwen. Dit is beduidend minder populair dan bier en wijn [3].

Daarnaast drinkt 16,3% van de volwassen bevolking (alcoholgebruikers en niet-alcoholgebruikers) alcoholvrije drankjes (bier, wijn of sterk 0.0). Mannen doen dit vaker dan vrouwen (21,4% versus 11,4%).

> Meer informatie en cijfers over het gebruik van de verschillende soorten alcoholvrije dranken in Nederland.

Factsheet alcoholgebruik volwassenen

Bekijk een beknopt overzicht van de kerncijfers alcohol 2023.
Bekijk ook de factsheet Veranderingen in alcoholgebruik bij volwassenen in Nederland in de periode 2014-2020.

Referenties

2. Gezondheidsenquête/Leefstijlmonitor, CBS i.s.m. RIVM en Trimbos-Instituut.
3. LSM-A Middelen/Leefstijlmonitor, Trimbos-instituut i.s.m. RIVM en CBS, 2020.