Cijfers alcoholgebruik volwassenen

Deze pagina beschrijft het alcoholgebruik door volwassenen van 18 jaar en ouder in Nederland. De cijfers gaan over de algemene bevolking en zijn afkomstig uit de Gezondheidsenquête en de aanvullende module middelen van de Leefstijlmonitor. Lees meer over de Leefstijlmonitor.

Expertisecentrum Alcohol

Deze pagina is gemaakt door het Expertisecentrum Alcohol. Met wetenschappelijke kennis helpt het expertisecentrum professionals gezondheidsschade door alcohol terug te dringen. Op zoek naar informatie voor jezelf of een ander? Kijk op alcoholinfo.nl.

Blijf op de hoogte

Met de nieuwsbrief van het Expertisecentrum Alcohol:

Heeft u een vraag?

Stuur ons een mail

Vier indicatoren van alcoholgebruik in de laatste 12 maanden worden bekeken:

Alcohol drinken: het wel eens drinken van een drankje met alcohol
Voldoen aan het drinkadvies van de Gezondheidsraad: geen alcohol drinken of in ieder geval niet meer dan 1 glas alcohol per dag
Overmatig drinken: het drinken van meer dan 14 glazen alcohol per week (vrouwen) of meer dan 21 glazen alcohol per week (mannen)
Zwaar drinken: het minstens één keer per week drinken van ten minste 4 (vrouwen) of 6 (mannen) glazen alcohol op één dag

De cijfers worden gepresenteerd naar geslacht, leeftijd en opleiding. Daarnaast worden veranderingen sinds 2014 weergegeven.

In 2023, drinkt 77,2% van de Nederlandse bevolking weleens alcohol. Van de bevolking van 18 jaar en ouder houdt 44% zich aan het drinkadvies van de Gezondheidsraad. Van de 18-plussers drinkt 6,7% overmatig en 7,9% drinkt zwaar.

Alcoholgebruik is hoger bij mannen dan bij vrouwen

Meer mannen (82,2%) dan vrouwen (72,5%) drinken wel eens alcohol. Mannen houden zich ook minder vaak aan het drinkadvies van de Gezondheidsraad dan vrouwen (34,5% versus 53,3%). Daarnaast drinken mannen vaker overmatig of zwaar dan vrouwen.

Alcoholgebruik neemt af met het stijgen van de leeftijd

Minder dan een derde (30,5%) van de 18 t/m 29-jarigen houdt zich aan het drinkadvies van de Gezondheidsraad. Bij 30-plussers neemt dit toe. Met name bij 75-plussers ligt dit percentage met 63,9% fors hoger.

Jongvolwassenen (18 t/m 24 jaar) drinken vaker overmatig dan 30-plussers. Opvallend is dat overmatig drinken schommelt tussen 4,3 en 6,4% onder 25-64 jarigen maar significant hoger is onder Nederlanders tussen 65 en 74 jaar (8,4%).

Zwaar drinken komt het vaakst voor bij 18-19-jarigen jongeren (24,0%) en neemt af met het stijgen van de leeftijd.

Alcoholgebruik naar opleiding

Toelichting opleiding¹
Nog geen twee derde (64,0%) van de Nederlanders die een Basis/Vmbo opleiding volgt of heeft afgerond drinkt wel eens alcohol, onder Nederlanders met een Hbo of universitaire opleiding is dit 84,1%. Volwassenen met een Basis/Vmbo opleiding houden zich ook het vaakst aan het advies van de Gezondheidsraad (58,3%) dan mensen met een middelbare of Hbo/universitaire scholing. Er zijn geen opvallende verschillen in overmatig drinken naar opleidingsniveau. Wel zien we dat zwaar drinken vaker voorkomt onder Havo/Vwo/Mbo geschoolden dan onder Nederlanders met een Basis/Vmbo opleiding.

Verandering in alcoholgebruik over de tijd

Het percentage volwassenen van 18 jaar en ouder dat wel eens alcohol drinkt is tussen 2014 en 2019 licht gedaald van 81,3% naar 79,1%. Dit werd gevolgd door een iets sterkere daling naar 77,6% in 2020. In de periode 2021-2023 is dit gestabiliseerd (circa 77-78%).

Het percentage Nederlanders dat geen alcohol drinkt of niet meer dan 1 glas per dag is gestegen van 37,4% in 2014 naar 41,5% in 2019 en nam in 2020 verder toe tot 44,4%. In 2021-2023 is dit niet verder toegenomen, maar gestabiliseerd rond de 44%.

In de periode 2014-2020 is overmatig drinken gedaald van 9,9% naar 6,9%, daarna is het redelijk stabiel gebleven. Zwaar drinken blijft sinds 2014 schommelen rond de 8 á 9%.

Overmatig en zwaar drinken nader bekeken

De indicatoren van alcoholgebruik (voldoen aan het drinkadvies van de Gezondheidsraad, overmatig en zwaar drinken) zijn geen uitsluitende groepen. Dat wil zeggen dat een overmatige drinker tegelijkertijd óók een zware drinker kan zijn en andersom. Zo kan iemand een overmatige drinker zijn door dagelijks drie glazen te drinken (overmatig drinken) én een zware drinker door wekelijks minimaal één dag hebben waarop meer gedronken wordt (zwaar drinken).

Wanneer we uitsluitende groepen maken (zie tabel), zien we dat 44,0% van de volwassenen in 2023 voldoet aan het drinkadvies van de Gezondheidsraad. 45,7% drinkt meer dan dat, maar drinkt niet overmatig of zwaar (aangeduid als matige drinker in de tabel). Van de volwassenen drinkt daarnaast 6,1% overmatig of zwaar en 4,1% van de volwassenen drinkt overmatig en zwaar. Omgerekend naar aantallen volwassen in de Nederlandse bevolking gaat het om bijna 1,5 miljoen volwassenen die overmatig en/of zwaar drinken in 2023.

Combigebruik

Cijfers uit 2023 laten zien dat volwassenen die overmatig of zwaar drinken vaak ook andere middelen gebruiken [2]. Onder overmatig en zware drinkers rookt respectievelijk 41,6% en 40,1% vergeleken met 19,0% onder de algemene bevolking. Het gebruik van cannabis ligt bij deze drinkers op 18,4% (overmatige drinkers) en 18,1% (zware drinkers). Dit is 2 tot 3 keer zo hoog vergeleken met de algemene bevolking (7,6%). Het gebruik van andere drugs ligt 2,8 tot 3,6 keer zo hoog onder overmatige en zware drinkers vergeleken met de algemene bevolking.

Soorten dranken

Verdiepende informatie over verschillende soorten drank die volwassenen drinken, is beschikbaar op basis van gegevens uit de Aanvullende Module Middelen 2022 van de Leefstijlmonitor [3].

Onder alle volwassenen die wel eens alcohol drinken, drinkt bijna de helft (47,5%) ten minste maandelijks wijn en 42,4% drinkt ten minste maandelijks bier (cijfers 2022). Vrouwen drinken meer wijn dan mannen (56,7% tegenover 39,0%) en mannen drinken vaker bier dan vrouwen (61,9% tegenover 21,1%). Sterke drank wordt door 15,3% van de mannen gedronken en door 5,7% van de vrouwen. Dit is beduidend minder populair dan bier en wijn [3].

Daarnaast drinkt 16,3% van de volwassen bevolking (alcoholgebruikers en niet-alcoholgebruikers) alcoholvrije drankjes (bier, wijn of sterk 0.0). Mannen doen dit vaker dan vrouwen (21,4% versus 11,4%).

> Meer informatie en cijfers over het gebruik van de verschillende soorten alcoholvrije dranken in Nederland.

Factsheet alcoholgebruik volwassenen

Bekijk een beknopt overzicht van de kerncijfers alcohol 2023.
Bekijk ook de factsheet Veranderingen in alcoholgebruik bij volwassenen in Nederland in de periode 2014-2020.

Referenties

2. Gezondheidsenquête/Leefstijlmonitor, CBS i.s.m. RIVM en Trimbos-Instituut.
3. LSM-A Middelen/Leefstijlmonitor, Trimbos-instituut i.s.m. RIVM en CBS, 2020.