Cijfers alcoholgebruik 50-plussers

Op deze pagina vindt u de cijfers over alcoholgebruik en problemen met alcoholgebruik onder
50-plussers in Nederland.

In dit dossier

Expertisecentrum Alcohol

Deze pagina is gemaakt door het Expertisecentrum Alcohol. Met wetenschappelijke kennis helpt het expertisecentrum professionals gezondheidsschade door alcohol terug te dringen. Op zoek naar informatie voor jezelf of een ander? Kijk op alcoholinfo.nl.

Blijf op de hoogte

Met de nieuwsbrief van het Expertisecentrum Alcohol:

E-mailadres(Vereist)
Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

Heeft u een vraag?

Stuur ons een mail
Expertisecentrum Alcohol

De kerncijfers alcoholgebruik (geen of weinig gebruik, overmatig drinken en zwaar drinken) en de trends onder 50-plussers zijn afkomstig uit de Gezondheidsenquête/Leefstijlmonitor 2023 van het CBS in samenwerking met het RIVM en het Trimbos-instituut1Gezondheidsenquête/Leefstijlmonitor, CBS i.s.m. RIVM en Trimbos-Instituut.. De cijfers over problematisch alcoholgebruik in de huisartsenpraktijk en een stoornis in het alcoholgebruik zijn alleen beschikbaar onder 55-plussers en afkomstig uit de NIVEL Zorgregistraties eerste lijn (2015) en NEMESIS-2 (2013-2015), respectievelijk.

Alcoholgebruik bij 50-plussers

In 2023 heeft bijna een kwart (74,7%) van de 50-plussers wel eens alcohol gedronken. Van de 50-plussers dronk 50,6% niet of niet meer dan 1 glas per dag. Meer 75-plussers (63,9%) dan 50-64 jarigen (46,2%) en 65-74-jarigen (48,3%) drinken geen alcohol of drinken niet meer dan 1 glas per dag. Veel meer 50-plussers dan 30-49 jarigen drinken geen alcohol of drinken niet meer dan 1 glas per dag (respectievelijk 50,6% en 41,7%).

Van de 50-plussers drinkt 6,5% overmatig, 65-74 jarigen doen dit twee keer zo vaak als 75-plussers (respectievelijk 8,4% en 4,0%).

In 2023 drinkt 5,2% van de 50-plussers zwaar. 50-64 jarigen en 64-74 jarigen drinken vaker zwaar (respectievelijk 5,7% en 6,4%) dan 75-plussers (2,4%). Zwaar drinken komt meer dan twee keer zo vaak voor bij 18-49 jarigen (10,7%) dan bij 50-plussers (5,2%).

Alcoholgebruik bij 50-plussers naar geslacht

In 2023 drinken veel meer 50+ vrouwen (61,0%) dan mannen (39,4%) geen alcohol of drinken niet meer dan 1 glas per dag. Mannelijke 50-plussers drinken vaker overmatig dan vrouwen (respectievelijk 8,0% en 5,1%).

Trends in alcoholgebruik bij 50-plussers

Het percentage 50-plussers dat geen alcohol drinkt of niet meer dan 1 glas per dag is gestegen van 42,2% in 2014 naar 46,6% in 2019 en nam in 2020 verder toe naar 49,7%. In de periode 2021-2023 is dit ongeveer gelijk gebleven (rond de 49-50%). Het percentage overmatige drinkers is gedaald van 10,7% in 2014 naar 7,3% in 2020. Sindsdien is dit niet erg veranderd, in 2023 dronk 6,5% van de 50-plussers overmatig. Het percentage zware drinkers schommelt sinds 2014 rond de 5 tot 7%. In 2023 was het percentage zware drinkers onder de 50-plussers 5,2%.

Problematisch alcoholgebruik en een stoornis in het alcoholgebruik bij 55-plussers

  • In 2015 registreerden huisartsen bij 0,85% van de 55-plussers een diagnose problematisch alcoholgebruik, waarvan tweede derde man was. Hoe hoger de leeftijd, hoe minder vaak deze diagnose geregistreerd is.
  • In 2015 registreerden huisartsen in de groep 55-64 jarigen meer problematisch alcoholgebruik dan in 2010 (van 0,98% in 2010 naar 1,13% in 2015). Onder 65-plussers was er geen verandering.
  • Afgelopen jaren nam het aandeel hulpvragers voor alcoholproblematiek in de verslavingszorg onder 55-plussers toe, van 18% in 20022Wisselink, D.J., Kuijpers, W.G.T. & Mol, A. Kerncijfers verslavingszorg 2011. Houten: Stichting Informatie Voorziening Zorg, 2012. naar 28,2% in 2015. Omgerekend gaat het hierbij om ruim 8.300 mensen3Wisselink, D.J., Kuijpers, W.G.T. & Mol, A. Kerncijfers verslavingszorg 2015. Houten: Stichting Informatie Voorziening Zorg, 2016.. De toename van 55-plussers in behandeling bij de verslavingszorg hangt waarschijnlijk vooral samen met het groeiend aantal ouderen.
  • Het aantal 55-plussers met een stoornis in het gebruik van alcohol is groter dan de groep die in behandeling is bij de verslavingszorg. Veel mensen die een alcoholprobleem hebben zijn niet bekend bij de verslavingszorg. Uit een bevolkingsstudie bleek dat 1,3% van de 55-70 jarigen voldoet aan de DSM-IV criteria voor deze stoornis. Dit percentage kan echter een onderschatting zijn vanwege de criteria die gebruikt worden en die bij 55-plussers minder van toepassing lijken.

Gerelateerde dossiers

Referenties

  1. Gezondheidsenquête/Leefstijlmonitor, CBS i.s.m. RIVM en Trimbos-Instituut.
  2. Wisselink, D.J., Kuijpers, W.G.T. & Mol, A. Kerncijfers verslavingszorg 2011. Houten: Stichting Informatie Voorziening Zorg, 2012.
  3. Wisselink, D.J., Kuijpers, W.G.T. & Mol, A. Kerncijfers verslavingszorg 2015. Houten: Stichting Informatie Voorziening Zorg, 2016.