Header Image

Alcohol en introductietijd

De introductieperiode is voor veel studenten het begin van hun studententijd. Ze maken kennis met de stad en de studentencultuur. Dit is een belangrijke periode voor eerstejaarsstudenten hbo en wo, en in toenemende mate mbo, omdat zij vaak gaan studeren in een voor hen nog onbekende stad en hier een nieuw sociaal netwerk moeten opbouwen. Alcohol wordt in deze periode voornamelijk gebruikt om sociale ongemakkelijkheden op te vangen en makkelijker in gesprek te gaan met anderen [1]. In de introductieperiode worden traditioneel veel activiteiten georganiseerd die alcoholgebruik stimuleren, zoals kroegentochten en biercantussen.

Expertisecentrum Alcohol

Deze pagina is gemaakt door het Expertisecentrum Alcohol. Met wetenschappelijke kennis helpt het expertisecentrum professionals gezondheidsschade door alcohol terug te dringen. Op zoek naar informatie voor jezelf of een ander? Kijk op alcoholinfo.nl.

Blijf op de hoogte

Met de nieuwsbrief van het Expertisecentrum Alcohol:

E-mailadres(Vereist)
Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

Heeft u een vraag?

Stuur ons een mail
Expertisecentrum Alcohol

Rol voor introductiecommissies

Introductiecommissies spelen een belangrijke rol om een effectief alcoholbeleid te hanteren. Om goed alcoholbeleid te kunnen voeren zijn er enkele randvoorwaarden waaraan voldaan moet worden. Onderstaande alinea’s schetsen belangrijke onderdelen van een alcoholbeleid. Lees meer over effectief alcoholbeleid in het hoger onderwijs gericht op concrete handvatten voor onderwijsinstellingen om goed alcoholbeleid tijdens de introductietijd vorm en uitvoering te geven.

Het alcoholaanbod

Eén van de meest effectieve en tegelijkertijd meest eenvoudige manieren om overmatig alcoholgebruik te voorkomen is het beperken van de beschikbaarheid. Dat kan door schenktijden te verkorten en de variatie in aangeboden drank te verkleinen (geen sterke speciaalbieren of cocktails bijvoorbeeld). Ook hogere prijzen en een verbod op kortingen voor grote hoeveelheden dragen bij aan voorkomen van overmatig alcoholgebruik. Het is van belang dat fris goedkoper wordt aangeboden dan alcohol. Enkele introductiecommissies kiezen bijvoorbeeld ervoor om op de gezamenlijke activiteiten geen alcohol te schenken, of pas vanaf later in de middag. Een belangrijk voordeel daarvan is dat de deelnemers de volgende ochtend fitter en kater-vrij zijn, waardoor de kans groter is dat ze ook bij een volgende activiteit aanwezig zijn.

Alternatieven voor alcohol – alcoholvrije dranken en andere activiteiten

Alcoholvrije dranken, zoals alcoholvrij bier, zijn ten opzichte van alcoholhoudende dranken een aantrekkelijke optie, tijdens de introductietijd. Brouwers, die vaak ook belangrijke partners zijn van de introductietijd, werken hier graag aan mee. Een groot nadeel aan alcoholvrij bier is dat het in de praktijk niet te onderscheiden is van gewoon bier. Omdat het lastig is om te controleren of deelnemers alcoholhoudend of alcoholvrij bier drinken, is een goede strategie is om te zorgen voor een uitgebreid aanbod van frisdranken of mocktails die tegen lagere prijzen worden verkocht dan alcoholhoudende dranken.

De introductietijd gaat om het leren kennen van nieuwe mensen. Alcohol geldt hierbij als sociaal smeermiddel. Er zijn daarentegen diverse alcoholvrije activiteiten te bedenken die helpen bij het opbouwen van een onderlinge band. Daarmee spreek je ook de personen aan die vanuit persoonlijke of religieuze overwegingen liever geen alcohol drinken.

Minderjarigen in de introductietijd

Sinds januari 2014 is het strafbaar om alcohol te verstrekken aan jongeren onder de 18 jaar [2]. Zowel de schenker als de drinker riskeren een boete. Bij de introductiedagen is er altijd een percentage van de deelnemers dat minderjarig is. Introductiecommissies nemen maatregelen om te voorkomen dat de minderjarige deelnemers alcohol drinken. In alle steden wordt gewerkt met verschillende kleuren polsbandjes, die het liefst ook goed zichtbaar zijn in het donker. Dit maakt het voor handhavers en barpersoneel makkelijker te zien wie minderjarig is.

Sommige feesten zijn alleen toegankelijk voor meerderjarigen. Voor mentoren is het handig om een lijst te hebben met feesten te die voor iedereen toegankelijk zijn. Er kan bij de indeling van de groepjes worden voorkomen dat er maar één minderjarige in een groep zit, die dan als enige niet naar zo’n feest mag. Ook kan er een avond ‘uitwisseling’ van minderjarige deelnemers tussen mentorgroepjes plaatsvinden, zodat de minderjarige deelnemers gezamenlijk naar speciale alcoholvrije feesten kunnen.

Handhaving

Barpersoneel moet zich aan de Alcoholwet houden en mag daarom nooit alcohol schenken aan minderjarigen. Hierop wordt controle uitgevoerd door BOA’s. Daarnaast zijn er sancties die vanuit het alcoholbeleid kunnen worden opgelegd aan minderjarige deelnemers die alcohol drinken en aan mentoren die alcohol aan hen verstrekken. Steden variëren in de manier en het moment waarop zij dergelijke sancties opleggen. In de meeste steden wordt een deelnemersbandje doorgeknipt wanneer een minderjarige student toch alcohol drinkt. Sommige steden sturen de deelnemer naar huis, in andere steden kan tegen betaling (‘boete’) een tweede bandje aangeschaft worden. Sommige introductiecommissies waarschuwen de ouders van dronken minderjarige studenten. Mentoren die alcohol kopen voor hun minderjarige deelnemers worden in sommige steden uit hun functie gezet.

Het is belangrijk om voorafgaand aan de introductietijd met mentoren en met deelnemers heldere afspraken te maken en deze vast te leggen in een alcoholbeleid. Het is belangrijk dat dit alcoholbeleid vooraf gecommuniceerd wordt en voor iedereen toegankelijk is. Dat voorkomt onduidelijkheden en teleurstellingen.

Wat als het fout gaat?

Personen die toch overmatig drinken (of onder de invloed zijn van andere middelen) mogen volgens de Drank- en Horecawet niet toegelaten worden tot horecagelegenheden. Ook mag barpersoneel niet langer alcohol schenken aan deze personen. De beste optie is dan ook om de dronken personen naar huis te sturen of brengen, ook als ze meerderjarig zijn.

Alcoholreclame

Veel introductiedagen worden gesponsord door partijen die een commercieel belang hebben bij het gebruik van alcohol: bierbrouwers. Probeer met de sponsor afspraken te maken over waar er reclame wordt gemaakt en stuur zoveel mogelijk op reclame voor alcoholvrij bier. Stel alcohol niet centraal in de promotie en communicatie rondom feesten en activiteiten. Uiteraard is het verstandig om voor subsidie ook naar andere partijen te kijken, zoals sportscholen, restaurants, winkels en koffiehuizen. In veel steden wordt tijdens de introductiedagen nadruk gelegd op de NIX18-campagne.

Mentoren en de sociale norm

De mentoren zijn voor de deelnemers het eerste houvast in hun kennismaking met de stad en het studentenleven. Dat brengt een grote verantwoordelijkheid met zich mee. In sommige steden ontvangen de mentoren vooraf een mentortraining waarin naast de activiteiten, ook de afspraken rondom het alcohol- en drugsbeleid worden besproken. Sommige eerstejaarsstudenten drinken alcohol omdat ze sociale druk voelen om mee te doen. Het is daarom belangrijk dat de mentoren uitdragen dat alcohol drinken geen verplicht onderdeel is van het studentenleven. Zij verplichten leden van hun mentorgroep niet om mee te gaan naar feesten en borrels, romantiseren het overmatig gebruik van alcohol niet, en eisen geen verantwoording van niet-drinkende deelnemers voor hun keuze. De mentor kan in het eerste rondje altijd zelf fris bestellen en deelnemers vragen wat ze willen drinken, in plaats van bier voor iedereen te halen.

Samenwerkingen

Als introductiecommissie hoef je niet in je eentje te zorgen voor een goed alcoholbeleid. Er zijn een aantal partijen waarmee een introductiecommissie kan samenwerken: de onderwijsinstellingen, de preventieafdelingen van regionale verslavingszorginstellingen, de gemeente en externe partners (horeca en studentenverenigingen). De onderwijsinstelling heeft over het algemeen één of twee medewerkers in dienst die de introductiecommissie begeleiden gedurende het jaar. De preventieafdelingen van de verslavingszorginstellingen kunnen laagdrempelig voorlichting bieden over alcohol en drugs, maar ook helpen met het opstellen van een gezond alcoholbeleid. Voor de studentenverenigingen en horeca in de stad is het goed verlopen van de introductietijd ook van groot belang. Met hen kan de introductiecommissie afspraken maken over schenktijden, alcoholaanbod, alcoholreclame, stuntprijzen etc.

Gerelateerde pagina's

Links

Referenties

  1. Robertson, K., & Tustin, K. (2018). Students who limit their drinking, as recommended by national guidelines, are stigmatized, ostracized, or the subject of peer pressure: Limiting consumption is all but prohibited in a culture of intoxication. Substance abuse: research and treatment, 12, 1178221818792414.
  2. Vanaf welke leeftijd mag ik alcohol bij me hebben op openbare plekken? | Rijksoverheid.nl