Wat houdt deze maatregel precies in en hoe wordt een minimumprijs per eenheid alcohol berekend? Op welke doelgroep richt de maatregel zich en wat is het verschil met accijnsverhoging? Wat gebeurt er met de opbrengsten en in welke landen is MUP inmiddels ingevoerd?
Expertisecentrum Alcohol
Deze pagina is gemaakt door het Expertisecentrum Alcohol. Met wetenschappelijke kennis helpt het expertisecentrum professionals gezondheidsschade door alcohol terug te dringen. Op zoek naar informatie voor jezelf of een ander? Kijk op alcoholinfo.nl.
Blijf op de hoogte
Met de nieuwsbrief van het Expertisecentrum Alcohol:
Heeft u een vraag?
Stuur ons een mailMinimum Unit Pricing of MUP is een prijsmaatregel om alcoholgebruik terug te dringen door goedkope zwakke en/of sterke alcoholhoudende dranken duurder te maken. De prijs van alcoholhoudende dranken wordt rechtstreeks gekoppeld aan het alcoholgehalte. Er wordt een bodemprijs ingesteld per eenheid alcohol: de ‘minimum eenheidsprijs’ of minimum unit price. Hoe meer alcohol een drank bevat, hoe hoger de prijs zal zijn. Alcoholhoudende drank mag niet onder de afgesproken minimumprijs verkocht worden [1].
Minimum Unit Pricing is een aanvullende prijsmaatregel naast twee al bestaande prijsmaatregelen: de op alcohol geheven accijns (Wet op de accijns) en het verbieden van prijsacties en happy hours (Alcoholwet art. 25d). Minimum Unit Pricing is geen belastingmaatregel en de opbrengsten gaan niet naar de overheid maar naar de verkopers van alcoholhoudende drank. (Lees meer over het prijsbeleid voor alcohol in Nederland.)
Hoe wordt de bodemprijs van alcoholhoudende dranken berekend?
In Nederland bevat één alcoholeenheid of standaardglas alcoholhoudende drank 10 gram pure alcohol. Dit is gelijk aan 12,674 milliliter pure alcohol. Een alcoholeenheid wordt berekend door het volume van een drank te vermenigvuldigen met het alcoholpercentage. Dit getal wordt vervolgens vermenigvuldigd met de omrekenfactor 0,789. De omrekenfactor komt als volgt tot stand: 10 (g) / 12,674 (ml) = 0,789.
Rekenformule bodemprijs
(Volume van drank in centiliters x alcoholpercentage) x 0,789 = aantal eenheden per drank
Voorbeelden van rekenen met eenheidsprijs
- Een fles wijn van 75 cl met een alcoholpercentage van 12 procent bevat 75 x 0,12 x 0,789 = 7,10 eenheden alcohol.
- Een flesje bier van 30 cl met een alcoholpercentage van 5 procent bevat 30 x 0,05 x 0,789 = 1,18 eenheden alcohol.
- Een fles sterke drank van 75 cl met een alcoholpercentage van 40 procent bevat 75 x 0,4 x 0,789 = 23,67 eenheden alcohol.
Stel dat de minimum eenheidsprijs wordt vastgesteld op 50 eurocent, dan levert dat de volgende bodemprijzen op.
- De fles wijn met 7,10 alcoholeenheden moet minimaal €3,55 gaan kosten.
- Het flesje bier met 1,18 alcoholeenheden moet minimaal €0,59 gaan kosten.
- De fles sterke drank met 23,67 alcoholeenheden moet minimaal €11,84 gaan kosten.
Bij een minimum eenheidsprijs van 45 eurocent moet dezelfde fles wijn minimaal €3,20 kosten, het flesje bier minimaal €0,53 en de fles sterke drank minimaal €10,65.
Doelgroep MUP-maatregel
Minimum Unit Pricing richt zich vooral op overmatige, zware en problematische drinkers, omdat zij de meeste alcoholhoudende drank gebruiken én de meeste goedkope alcohol kopen. Daardoor hebben zij ook meer last van de schadelijke lichamelijke en psychische gevolgen van alcoholgebruik dan bijvoorbeeld matige drinkers.
Verschil MUP en accijnsverhoging
Accijnsverhoging is een belastingmaatregel. Het is een algemene prijsverhoging voor alle alcoholhoudende dranken en voor alle typen drinkers. De opbrengsten gaan naar de overheid.
Minimum Unit Pricing is geen belastingmaatregel. De opbrengsten van de maatregel gaan naar de verkopers van de alcoholhoudende dranken. Minimum Unit Pricing heeft vooral invloed op de prijs van producten uit het goedkopere segment. Minimum Unit Pricing treft daardoor met name de overmatige, zware en problematische drinkers, want zij lijken relatief gezien de meeste goedkope zwakke en/of sterke drank te gebruiken [1].
Wat gebeurt er met de opbrengsten?
De opbrengsten van MUP gaan naar de verkopers van de alcoholhoudende dranken (detailhandel). De supermarkten zullen hier naar verwachting het meest van profiteren, omdat daar de meeste goedkope alcoholhoudende drank verkocht wordt. Het kan zijn dat er minder goedkope producten verkocht wordt als de prijs omhoog gaat. Maar als dezelfde producten voor een hogere prijs verkocht worden, zou dit alsnog voor extra opbrengsten kunnen zorgen.
Geen invloed op drankprijzen horeca
De maatregel zal de prijs van alcoholhoudende drank in de horeca waarschijnlijk niet beïnvloeden, omdat die doorgaans al (ver) boven een eventueel minimum ligt. Het prijsverschil tussen alcoholhoudende drank in de detailhandel en in de horeca zal na invoering van Minimum Unit Pricing kleiner worden [1].
Landen met Minimum Unit Pricing
Momenteel is deze maatregel in elf landen ingevoerd.
- Schotland (deel van Verenigd Koninkrijk)
- Wales (deel van Verenigd Koninkrijk)
- Canada
- Australië
- Kirgizië
- Moldavië
- Oekraïne
- Oezbekistan
- Rusland
- Verenigde Staten
- Wit-Rusland
In Ierland wordt MUP in de nabije toekomst ingevoerd en in het Australische Westelijke Territorium, Noord-Ierland (deel van Verenigd Koninkrijk), Nieuw-Zeeland en Nederland wordt invoering van deze prijsmaatregel overwogen [1].
Links
Gerelateerde pagina’s Expertisecentrum Alcohol
- Drinkadvies alcohol
- Alcohol en lichamelijke gevolgen
- Alcohol en psychische gevolgen
- Prijsbeleid alcohol
- Maatregelen en interventies alcoholpreventie
Referenties
- De Wit, G. A., Visscher, K., Over, E., Van Gelder, N., Everaars, B., Van Gils, P. F., & Voogt, C. (2021). Minimum Unit Pricing voor alcohol - Onderzoek naar de haalbaarheid van invoering in Nederland. Geraadpleegd van: Minimum Unit Pricing voor alcohol. Onderzoek naar de haalbaarheid van invoering in Nederland | RIVM