Alcoholpreventie 50-plussers

Wat helpt 50-plussers om zelf niet of minder alcohol te drinken  
55-plussers geven zelf aan dat het hen helpt om te stoppen of te minderen met alcohol drinken wanneer zij anderen actief op de hoogte stellen, alcoholvrije dranken inslaan en een partner, vriend of familielid hebben die hen ondersteunt en aanmoedigt. Ook wilskracht en gemotiveerd zijn spelen volgens hen hierbij een belangrijke rol [1].

Redenen om hulp te zoeken   
De drempel om hulp te zoeken voor (problematisch) alcoholgebruik kan groot zijn. 55-plussers en zorgprofessionals geven aan dat dit komt door een taboe op alcoholverslaving, het opzien tegen het stoppen met alcohol drinken en het idee dat het niet zinvol is om te stoppen met alcohol drinken vanwege de leeftijd. Redenen om hulp te zoeken zijn volgens 55-plussers en zorgprofessionals het aandringen van de huisarts of naasten en het krijgen van lichamelijke aandoeningen als gevolg van alcoholgebruik [1].

Adviezen om problematisch alcoholgebruik bij 55-plussers te voorkomen of verminderen
Hieronder volgen een aantal adviezen om problematisch alcoholgebruik bij 55-plussers te voorkomen of verminderen [1].

Advies 1. De kennis over alcohol verbeteren
Het merendeel van de 55-plussers is zich niet bewust dat alcohol verslavend (75%) of niet goed voor de gezondheid (82,7%) is. Een groot deel (39,3%) van de 55-plussers denkt dat de norm voor verantwoord alcoholgebruik op twee glazen per dag ligt. Naarmate de leeftijd hoger wordt, geeft men vaker aan geen idee te hebben van de huidige norm voor verantwoord alcoholgebruik.

Advies 2. Huisarts en andere hulpverleners trainen in het bespreekbaar maken van alcoholgebruik
De huisarts kan een belangrijke rol spelen bij het voorkomen en de behandeling van alcoholproblematiek. Het percentage 55-plussers waarbij de huisarts alcoholproblematiek registreert ligt met 0,85% [1] beduidend lager dan bijvoorbeeld de 6,7% uit NEMESIS-2 [1]. Ook geven ouderen zelf aan dat de huisarts weinig naar hun alcoholgebruik vraagt [1]. Daarnaast dienen zorgverleners die betrokken zijn bij ingrijpende levensgebeurtenissen alert te zijn op het alcoholgebruik van 55-plussers [1]. Training is nodig in het ter sprake brengen van alcoholgebruik, in het doorvragen (niet genoegen nemen met ‘het gaat goed’) en in het gebruik van screeninginstrumenten, zoals de CRAFFT [2] en de AUDIT-C [3].

Advies 3. De beschikbaarheid van alcohol inperken
Alcohol is makkelijk beschikbaar via supermarkten en andere plekken, zoals (sport)verenigingen. De beschikbaarheid van alcohol dient beperkt te worden. Ook kunnen alcoholvrije dranken als alternatief dienen voor alcoholhoudende dranken voor drinkende 55-plussers.

Advies 4. Het stigma op hulp zoeken voor alcoholproblemen verminderen
55-plussers willen niet als alcoholist of verslaafde te boek staan [1]. Mensen die afhankelijk zijn van alcohol worden, in vergelijking met andere psychische stoornissen, vaker afgewezen door anderen en hebben meer te maken met discriminatie [4]. Stigma en vooroordelen kunnen verminderd worden door duidelijk te maken dat het iedereen kan overkomen [5].

Advies 5. Beschikbare alcoholinterventies aanpassen
55-plussers kunnen baat hebben bij online alcoholinterventies [6]. Deze interventies, zoals de Minder drinken app, zijn nu gericht op jongere volwassenen en sluiten qua taalgebruik, voorbeelden en ervaren problemen niet aan op de groep 55-plussers en de redenen waarom zij drinken [1]. Ook kortdurende interventies (Screening and Brief Interventions, SBI’s) in de eerste- en tweedelijnszorg kunnen verder worden doorontwikkeld om aan te sluiten bij 55-plussers. SBI’s kunnen in een gesprek (face-to-face), via een folder, of online op een computer (e-Health) of mobiele telefoon (m-Health) aangeboden worden. Onderzoek laat zien dat face-to-face SBI’s via de huisartsenpraktijk effectief zijn in het verminderen van alcoholgebruik bij ouderen, al is niet precies bekend wat er aangeboden wordt [4]. Een Nederlands voorbeeld van een goed onderbouwde SBI is Moti-55.