Testen op het werk

Zijn alcohol- en drugstesten op de werkplek verboden?

In de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) staat dat het testen van medewerkers op het gebruik van alcohol en drugs niet is toegestaan omdat daarbij sprake is van het verwerken van ‘bijzondere persoonsgegevens’ (een testuitslag is een medisch gegeven en daarmee een bijzonder persoonsgegeven).

De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) handhaaft hierop en kan bedrijven een boete opleggen als ze medewerkers toch testen op alcohol of drugs (ook als de medewerker zelf heeft ingestemd met testen). Meer informatie hierover is te vinden op de website van de Autoriteit Persoonsgegevens.

Wettelijke uitzondering

In de AVG wordt expliciet benoemd dat er een uitzondering wordt gemaakt voor testen op alcohol-, drugs- en medicijngebruik bij bepaalde beroepen. Deze zijn vastgelegd in de Wet Wegverkeer, de Wet Luchtvaart, Wet lokaal spoor en de Wet Scheepvaart. Daarin staat dat onder andere treinmachinisten, piloten en kapiteins wel getest mogen worden op het gebruik van alcohol, drugs en medicijnen. Hieraan is wel een aantal voorwaarden verbonden, namelijk dat een werkgever niet zomaar alle medewerkers mag testen, dat alleen de hoognodige persoonsgegevens worden verzameld en dit goed beveiligd wordt.

Wordt deze wet aangepast?

In de ‘Kamerbrief alcohol- en drugstesten op de werkvloer’ informeert de toenmalige Staatssecretaris van Ark de Tweede kamer over het al dan niet inzetten van alcohol- en drugstesten in de werksetting (Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, 2020). Inzet was om naast het verruimen van de wetgeving, maar besloten is om eerst in te gaan zetten op het verder versterken van een ADM-beleid binnen bedrijven. Het testen zou alleen mogelijk zijn voor die bedrijven die een goed ADM-beleid hebben opgesteld. In dat beleid zou het testen als worden opgenomen.

Daarnaast is er een aantal werkgevers die vallen onder het Besluit risico’s zware ongevallen (Bzro). Denk aan bedrijven die werken met grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen. Deze werkgevers vinden dat zij ook mogen testen, omdat de risico’s op ongelukken groot is. De ingeschatte risico’s zijn dusdanig dat het onder invloed zijn van alcohol en drugs ten alle tijden voorkomen moet worden. Op dit moment wordt onderzocht of en hoe wetgeving aangepast moet worden. Meer informatie hierover is te vinden in de kamerbrief van mei 2022.

Uit een recent uitgevoerd onderzoek (2023) over alcohol en drugs op de werkvloer kan samenvattend gesteld worden dat de focus moet liggen op het versterken van bestaande preventieve maatregelen en het bevorderen van een veiligheidscultuur, in plaats van het invoeren van grootschalige AD-testen [1].

Wat kan je als werkgever wél doen?

Voor alcohol, drugs en medicijnen op de werkvloer geldt dat voorkomen beter is dan genezen. Door in te zetten op preventie kunnen bedrijven ongelukken voorkomen. Door afspraken en regels vast te leggen in een Alcohol-, Drugs- en Medicijnbeleid kunnen werkgevers middelengebruik uit de taboesfeer halen en bijdragen aan een nuchtere werkplek.