Trimbos-instituut lanceert het Expertisecentrum Digitalisering en Welzijn

“Het expertisecentrum is in de eerste plaats een erkenning dat digitalisering en gezondheid onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn.”- Alexandra van Huffelen, staatssecretaris van Koninkrijksrelaties en Digitalisering

Het expertisecentrum is hoognodig. Want onderzoek en beleid rondom digitale middelen en welzijn is verspreid over verschillende onderzoeksvelden en ministeries. Het expertisecentrum bundelt kennis en signaleert trends waar digitalisering en welzijnsthema’s elkaar raken. Daarnaast is er binnen het expertisecentrum aandacht voor ethisch, humaan ontwerp van digitale producten.

Wat gaat het Expertisecentrum Digitalisering en Welzijn doen?

Het expertisecentrum gaat:

• Bestaande kennis bundelen
• Nieuwe kennis verzamelen
• Kennis delen en toepassen
• Professionals verbinden
• Bestaande inspanningen versterken

De kennis van het expertisecentrum wordt onder andere beschikbaar gesteld op de website van het expertisecentrum en bijbehorende nieuwe publiekswebsites van het Trimbos-instituut. Zodra de eerste kennisbundeling plaatsgevonden heeft, wordt deze website gelanceerd. Zo wordt betrouwbare kennis over digitalisering en welzijn beschikbaar voor iedereen, van beleidsmakers en onderzoekers tot algemeen publiek.

“Naast kennisontwikkeling gaan we met het expertisecentrum ook verbindingen faciliteren tussen wetenschappers, gebruikers, professionals en andere stakeholders. En uiteindelijk gaan we toepassingen ontwikkelen om gebruikers en anderen te ondersteunen om digitaal in balans te blijven.” – dr. Anouk Tuijnman, wetenschappelijk onderzoeker Gamen, Gokken en Digitale Balans bij het Trimbos-instituut

Waarom is het Expertisecentrum Digitalisering en Welzijn zo belangrijk?

Onderzoek naar de gezondheidsgevolgen van games, sociale media en andere digitale middelen raakt aan diverse wetenschappelijke disciplines, waaronder psychologie, communicatiewetenschappen en computer science.

“Welke positieve en negatieve effecten digitalisering heeft op mensen kan niet achterhaald worden vanuit één wetenschappelijke discipline. Daarom is een goede samenwerking tussen disciplines nodig om hier meer zicht op te krijgen. Maar daarnaast is het ook belangrijk dat er kennis ontwikkeld wordt op de thema’s die daadwerkelijk leven in de maatschappij. Ik ben daarom blij dat het expertisecentrum ook signalen gaat ophalen bij onder andere jongeren.” – Esther Rozendaal, hoogleraar Digitale weerbaarheid en veerkracht aan de Erasmus Universiteit Rotterdam

Ook het beleid rondom deze thema’s is in Nederland gefragmenteerd. Dit is namelijk belegd bij verschillende ministeries, omdat de thema’s raken aan een breed scala aan wet- en regelgeving. Daarnaast gaan de technologische ontwikkelingen zeer snel. Dit alles maakt dat het een uitdaging is op de hoogte te blijven van de laatste ontwikkelingen en passend te reageren op nieuwe ontwikkelingen. Een centrale plek waar kennis verzameld wordt en trends gevolgd worden, kan hierbij helpen. Het Expertisecentrum Digitalisering en Welzijn biedt die plek. Zo komt er gebundelde, betrouwbare informatie beschikbaar over games, sociale media en andere digitale middelen in relatie tot gezondheid. Informatie die inzicht geeft in mogelijke problemen én kansen. Informatie die benut kan worden voor gedegen (landelijk) beleid.

Dit beleid richt zich onder andere op een gezonde digitale balans bevorderen, waarbij niet alleen wordt gekeken naar individueel gedrag, maar ook naar de verantwoordelijkheid van ontwikkelaars van digitale middelen. Iedereen moet de digitale wereld kunnen vertrouwen, dus kennis van de digitale impact op onze gezondheid is van groot belang.

Het Expertisecentrum Digitalisering en Welzijn is niet het eerste expertisecentrum van het Trimbos-instituut. Het Expertisecentrum Alcohol, het Expertisecentrum Mentale Gezondheid en het Nationaal Expertisecentrum Tabaksontmoediging (NET) gingen dit expertisecentrum voor.

“De eerdere expertisecentra van het Trimbos-instituut hebben al veel opgeleverd. We zien dat er beter onderbouwd beleid opgesteld wordt, mede door de kennis en (soms ongevraagde) adviezen uit de expertisecentra. Het is van grote maatschappelijke betekenis dat we dit nu ook voor Digitalisering en Welzijn mogen gaan doen.” – Bert van der Hoek, voorzitter Raad van Bestuur van het Trimbos-instituut

Wie zitten er achter het Expertisecentrum Digitalisering en Welzijn?

Het expertisecentrum is opgericht door het Trimbos-instituut en gesubsidieerd door het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). Binnen het expertisecentrum werken diverse partijen met elkaar samen: verschillende wetenschappelijke disciplines; beleidsmakers uit diverse ministeries; professionals uit het onderwijs en de zorg; de gebruikers zelf; en andere relevante stakeholders en kenniscentra, waaronder Netwerk Mediawijsheid en Kenniscentrum Sport & Bewegen.

Meer informatie

• Dossier Gamen en gameverslaving
• Dossier (Online) gokverslaving
• Dossier Digitale balans

Zowel gamen als gebruik van social media zijn een normale vorm van (vrije)tijdsbesteding die voordelen kent. Wel kent gebruik van digitale-mediaproducten ook nadelen, bijvoorbeeld als het ten koste gaat van andere belangrijke (gezonde) activiteiten. Ons doel is dan ook om kinderen, jongeren en volwassenen te ondersteunen in het vinden van een gezonde digitale balans. Hierbij gebruik makend van de voordelen, en zoveel mogelijk beschermd tegen de risico’s. Het Trimbos-instituut kijkt hierbij naar de rol van het individu, maar ook naar de verantwoordelijkheid en de rol van de ontwikkelaars van games en sociale media.