Slechts één op de drie ouders heeft een NIX18-afspraak

Ouders hebben een grote invloed op het middelengebruik van hun kind. Maar hoe denken ouders hierover en welke regels stellen zij? Het Trimbos-instituut doet hier sinds 2007 elke vier jaar onderzoek naar. De cijfers van 2021 zijn nu beschikbaar.

Ouders zijn minder streng geworden over roken en drinken

In 2021 hebben minder ouders een ‘niet drinken of roken tot 18 jaar’-afspraak gemaakt met hun kind dan in 2019 (31% in 2021 en 35% in 2019). Een grotere groep ouders zegt dat hun kind zeker geen glas alcohol mag drinken (70%). Dit is iets lager dan in 2019 (72%). Ook het percentage ouders dat vindt dat hun kind geen trekje van een sigaret mag nemen is gedaald (van 68% naar 65%). Verder zijn er in 2021 minder ouders (71%) die vinden dat hun kind zeker geen trekje mag nemen van een e-sigaret dan in 2019 (75%). Daarnaast zegt 82% van de ouders dat hun kind zeker geen trekje van een joint (cannabis) mag nemen. Dit percentage is vergelijkbaar met 2019 (83%).

Als we kijken naar het stellen van regels voor verschillende middelen, lijken ouders in 2021 minder streng vergeleken met 2019. “Het is belangrijk dat ouders grenzen stellen, die op een goede manier bespreken met hun kind en hier duidelijke afspraken over maken” zegt Marieke Rombouts. Dit vermindert de kans op het gebruik van alcohol, tabak en cannabis.

Meer ouders bewust van schadelijkheid roken en cannabis dan alcohol

Bijna alle ouders denken dat af en toe roken of cannabis gebruiken door minderjarigen (erg) schadelijk is (tabak: 93%, cannabis: 90%). Ook denken de meeste ouders (87%) dat af en toe een e-sigaret gebruiken schadelijk is voor minderjarigen. Maar lang niet alle ouders (76%) denken dat ieder weekend één of twee drankjes met alcohol drinken voor jongeren onder de 18 jaar (erg) schadelijk is. Het is belangrijk dat meer ouders zich bewust zijn van de schadelijkheid van alcohol, zeker voor minderjarigen. Ook helpt het als ouders de kennis over de schadelijkheid gebruiken bij het stellen van regels over middelengebruik.

Aandachtspunten voor preventie

Sinds 2015 is het middelengebruik onder jongeren nauwelijks afgenomen. Dat er minder NIX18-afspraken worden gemaakt en ouders minder streng zijn geworden, kan hier een rol hebben gespeeld.

Het is belangrijk om ouders te ondersteunen bij de opvoeding over middelengebruik. Wilke Heijnen (Projectleider Helderopvoeden.nl en NIX18) geeft in haar blog goede voorbeelden over het betrekken van ouders in de preventie van alcohol, tabak en drugs. Rombouts: “Maar er is meer nodig om het middelengebruik onder jongeren te verminderen. Heel belangrijk zijn wettelijke maatregelen over de beschikbaarheid, prijs, marketing en aandacht voor middelengebruik op school. Door de coronapandemie hebben preventieactiviteiten op scholen lang stilgelegen. Het is hoog tijd om de boodschap naar ouders én jongeren weer stevig neer te zetten.”

Over het onderzoek

Het onderzoek is in 2021 uitgevoerd onder 3584 ouders van leerlingen van 12 t/m 16 jaar van het voortgezet onderwijs en is gekoppeld aan het Health Behaviour in School-aged Children (HBSC)-onderzoek onder leerlingen. We hebben aan ouders gevraagd welke regels er thuis zijn en hoe zij denken over het gebruik van alcohol, tabak, cannabis en de elektronische sigaret (e-sigaret). Ook werden vragen gesteld over sociale mediagebruik en gamen. In het onderzoek kijken we naar verschillen naar leeftijd en schoolniveau van het kind en of de ouder(s) het betreffende middel zelf gebruikt. Ook vergelijken we de cijfers met eerdere onderzoeken uit 2007, 2011, 2015 en 2019.