Roken en de hersenontwikkeling van jongeren
De meeste rokers beginnen met roken in de adolescentie. Of deze vroege start effect heeft op de hersenontwikkeling van jongeren heeft het Trimbos-instituut middels een literatuuronderzoek in kaart gebracht.
De adolescentie is een kritieke periode waarin bepaalde hersengebieden nog volop in ontwikkeling zijn. De volledige ontwikkeling van de hersenen is een langdurig en intensief proces dat doorloopt tot ongeveer het 25e levensjaar. De afgelopen jaren is er veel nieuwe kennis bijgekomen over het effect van roken op de hersenen. Als roken van invloed is op de ontwikkeling van de hersenen, dan zou dit kunnen leiden tot structurele veranderingen met mogelijk blijvende gevolgen.
Belonende effecten nicotine
Uit het literatuuronderzoek komt naar voren dat de hersenen van jongeren gevoeliger zijn voor de belonende effecten van nicotine in vergelijking met de hersenen van volwassenen. Belonende prikkels spelen een belangrijke rol bij het doorgaan met roken en de ontwikkeling van nicotineafhankelijkheid. Jongeren reageren doorgaans sterker op beloning dan volwassenen doordat het beloningscentrum van de hersenen bij hen een meer dominante rol speelt. Wanneer de eerste sigaret op een jongere leeftijd is gerookt, dan is er ook vaker sprake van een plezierige eerste ervaring met nicotine. Beginnen met roken in de adolescentie vergroot mede daarom de kans op het ontwikkelen van nicotineafhankelijkheid in vergelijking met beginnen met roken in de volwassenheid.
Veranderingen in de hersenen
Daarnaast is er vanuit dierstudies bewijs dat roken tijdens de adolescentie zou kunnen leiden tot permanente veranderingen in de hersenen. Het onderzoek hiernaar is nog relatief jong, maar er zijn aanwijzingen voor blijvende effecten van blootstelling aan nicotine op het brein. Het gaat hierbij om zowel directe schade aan hersencellen als om veranderingen in de werking van het beloningssysteem. Er is nog onvoldoende onderzoek gedaan bij mensen om met zekerheid te zeggen of dit voor mensen ook geldt.
Deze kennis over de schadelijkheid van roken voor de hersenen van jongeren zal door het Trimbos-instituut gebruikt worden in voorlichtingsmateriaal en voor preventiedoeleinden. Ook wordt de kennis gedeeld met gezondheidsprofessionals.
Van dit onderzoek is een factsheet gemaakt met een samenvatting van de resultaten.
Lees de factsheet Roken en de hersenontwikkeling van jongeren.
Meer over dit thema
Gerelateerde berichten
De laatste ScholierenMonitor laat een verontrustende ontwikkeling zien. Waar tussen 2003 en 2017 nog een sterke afname zichtbaar was in het percentage rokende leerlingen van 12 tot en met 16 jaar, is er de afgelopen jaren geen verdere vooruitgang meer geboekt. Het percentage leerlingen dat ooit heeft gerookt, schommelt al jaren tussen de 16% en […]
Lees meer
De blootstelling aan tabaksrook is binnenshuis een stuk minder dan een aantal jaar geleden. Toch wordt 8% van de volwassenen in Nederland nog regelmatig binnenshuis blootgesteld aan tabaksrook. Meeroken is niet onschuldig In de nieuwe factsheet meeroken staat beschreven wat de gevolgen zijn van meeroken. Meeroken lijkt misschien onschuldig, maar dat is het niet helemaal. […]
Lees meer
