Hoe tabak uit de samenleving kan verdwijnen: het eindspel

“Nu Nederland inzet op een eindspelstrategie, passen ambitieuzere maatregelen. Kijk daarbij bijvoorbeeld naar andere landen. Daarnaast blijft het belangrijk om bestaande maatregelen versneld uit te voeren en te versterken.”

Aldus Programmahoofd Tabaksontmoediging Marc Willemsen.

Tabak uit de samenleving in Nederland: het kan ambitieuzer

De overheid wil het aantal rokers terugdringen. Samen met verschillende organisaties zijn er in het Nationaal Preventieakkoord maatregelen afgesproken om er voor te zorgen dat in 2040 minder dan 5 procent van de volwassenen nog rookt en dat jongeren niet beginnen met roken. Op die manier ontstaat er een rookvrije generatie. Uniek aan de Nederlandse aanpak is dat de overheid ervoor zorgt dat tabaksproducten op steeds minder plekken te koop zijn. Begin dit jaar is de verkoop via sigarettenautomaten afgeschaft. En vanaf volgend jaar wordt de verkoop van tabaksproducten via internet afgeschaft. In de jaren daarna stopt ook de verkoop in supermarkten, tankstations en gemakswinkels. Uiteindelijk wordt tabak dan alleen nog in speciaalzaken verkocht. Willemsen:

“In andere landen die met een eindspel tabak bezig zijn, zijn de doelstellingen echter wel wat ambitieuzer. In sommige landen koerst men af op een tabaks- en nicotinevrije generatie in 2035 of zelfs eerder.”

Voorbeelden uit andere landen

Er zijn meerdere landen waar de overheid een eindspel-doelstelling heeft. In Nieuw-Zeeland komt er bijvoorbeeld een generatiegebonden verkoopverbod. Dit betekent dat er een hele generatie straks geen tabak meer kan kopen. Ook wordt de hoeveelheid nicotine in sigaretten sterk verlaagd, waardoor sigaretten minder aantrekkelijk en verslavend worden. Willemsen:

“Een ander mooi voorbeeld is Finland waar ze inzetten op een nicotinevrije toekomst. Hierbij gelden er strenge regels voor alle producten die nicotine bevatten, dus ook e-sigaretten. ”

Vergeet de gebruikelijke maatregelen niet

Het eindspel tegen tabak vraagt om een innovatieve manier van het maken van beleid. Willemsen:

“De routekaart van de overheid om verkooppunten stapsgewijs te verminderen is internationaal gezien uniek. In andere landen zie je dit nog niet zo duidelijk geformuleerd. Maar de gebruikelijke maatregelen, zoals het verhogen van tabaksaccijns, investeren in mediacampagnes en instellen van rookvrije plekken, blijven onverminderd belangrijk. Zo kunnen we er voor zorgen dat er een eind komt aan tabaksverslaving.”

Wat is het eindspel tegen tabak (tobacco endgame)?

Het eindspel tegen tabak is een fase waarin de overheid beleid maakt met als doel tabak geheel uit de samenleving te laten verdwijnen. Een eindspelstrategie bestaat uit een doel met een einddatum en één of meer beleidsmaatregelen die verder gaan dan het FCTC-verdrag (Framework Convention on Tobacco Control) van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).

> Meer weten over het eindspel tegen tabak? Download de factsheet.