Hoe mensen denken over schadelijkheid van cannabis en ecstasy

Hoe schadelijk mensen een middel vinden, heeft invloed op of ze het gaan gebruiken. Andersom kan het ook zo zijn dat mensen die een bepaald middel gebruiken, het als minder schadelijk zien. Dit kan komen omdat ze zelf weinig negatieve gevolgen ervaren. Het is daarom belangrijk om niet alleen te kijken naar het gebruik van middelen, maar ook naar hoe mensen denken over de schadelijkheid ervan.

Hoe denken Nederlanders over de schadelijkheid van cannabis en ecstasy?

Uit het onderzoek blijkt dat Nederlanders verschillend denken over de schadelijkheid van cannabis en ecstasy. Ruim een derde (35,3%) van de volwassenen denkt dat een enkele keer cannabis gebruiken (zeer) schadelijk is. Bij ecstasy is dat meer dan de helft (56,2%). Bijna driekwart (73,1%) denkt dat regelmatig gebruik van cannabis (zeer) schadelijk is en voor ecstasy bijna vier op de vijf (79%).

Kleine daling in het aandeel mensen dat cannabis en ecstasygebruik schadelijk vindt

In 2022 dachten iets minder mensen dat cannabisgebruik (zeer) schadelijk is vergeleken met 2016. Dit geldt ook voor ecstasy. Het opvallende is dat deze verandering vooral te zien is bij mensen die nooit cannabis of ecstasy hebben gebruikt. Bij mensen die wel cannabis of ecstasy gebruiken (‘laatste-jaar-gebruikers’), is er geen verandering. Dit is mogelijk reden tot zorg, omdat het de kans zou kunnen vergroten dat mensen binnen de groep die nog nooit hebben gebruikt, beginnen met gebruik.

We kunnen op basis van dit onderzoek niet vaststellen waarom minder mensen cannabis of ecstasy als (zeer) schadelijk inschatten. Mogelijk spelen maatschappelijke ontwikkelingen hierbij een rol. Zoals de steeds grotere aandacht voor het reguleren van cannabis of ecstasy, de (mogelijke) therapeutische toepassingen van deze middelen en de aandacht voor normalisering van drugsgebruik.

“Hoewel relatief meer mensen ecstasygebruik als schadelijk zien in vergelijking met cannabis, kunnen beide middelen leiden tot gezondheidsproblemen. De acute toxiciteit, zoals incidenten en sterfgevallen, zorgt er waarschijnlijk voor dat ecstasy sneller als schadelijk wordt gezien” – Frederiek Schutten, onderzoeker Drugs.

Meer dan voorlichting en educatie nodig

De veronderstelde schadelijkheid van het regelmatig gebruiken van cannabis en ecstasy is relatief laag in sommige groepen. Dit geldt vooral voor mannen, 50-plussers, mensen met een lage of middelbare opleiding en mensen die zelf weleens gebruiken. Bij cannabis geldt dit ook voor jongvolwassenen tussen 18 en 29 jaar. Toch blijft de meerderheid binnen deze groepen ervan overtuigd dat regelmatig gebruik wél schadelijk is. Opvallend is dat er ook een aantal mensen is dat niet weet dat cannabis of ecstasy schadelijk kan zijn.

Dit onderzoek laat dus zien dat informeren over de gezondheidsrisico’s van middelen voor een deel van de mensen relevant blijft. Dit maakt deel uit van één van de pijlers van effectieve drugspreventie, namelijk ‘voorlichting en educatie’. Maar op zichzelf is dit niet voldoende om mensen te weerhouden om middelen te gebruiken. Lees daarover meer in de factsheet Principes van effectieve drugspreventie.

Over het onderzoek

De factsheet is een uitgave van de Nationale Drug Monitor. De cijfers uit de factsheet komen uit de Leefstijlmonitor Aanvullende Module Middelen (LSM-A Middelen, Trimbos-instituut, RIVM en CBS). Elke twee jaar vullen ongeveer 10 duizend volwassen Nederlanders de (digitale) vragenlijst in. De steekproef is representatief voor de Nederlandse bevolking. Het onderzoek wordt uitgevoerd door het CBS, in samenwerking met het RIVM en het Trimbos-instituut.

Meer informatie:

• Factsheet Principes van effectieve drugspreventie
• Blog ‘Waarom een landelijke bewustwordingscampagne over drugs geen goed idee is’
• Alles over cannabis en gebruikscijfers in ons online dossier
• Alles over ecstasy en gebruikscijfers in ons online dossier
• Alle cijfers en feiten over drugsgebruik in Nederland vind je in de Nationale Drug Monitor