Daklozen nog steeds geweerd door regiobinding
Sinds 2015 is wettelijk vastgelegd dat de maatschappelijke opvang landelijk toegankelijk is. Toch wordt regiobinding in 58% van de aanmeldingen nog gebruikt als argument om dakloze mensen geen slaapplek te bieden. Wel is sprake van een lichte verbetering ten opzichte van 2017, blijkt uit het vierde ‘mystery guest’ onderzoek naar de landelijke toegang van de maatschappelijke opvang.
In de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 is vastgelegd dat de maatschappelijke opvang landelijk toegankelijk is. Voor mensen in nood zou het niet uit moeten maken bij welke gemeente zij aankloppen; in alle gevallen moet de eerste opvang worden geborgd. De aangesproken gemeente regelt waar nodig een opvangplaats (in de eigen gemeente of bij een andere gemeente) en onderzoekt in welke gemeente “een opvangtraject de meeste kans van slagen heeft”. Als dat in een andere gemeente is, behoort warme overdracht plaats te vinden.
Om te toetsen of dit in de praktijk ook werkt, legden mystery guests dit najaar 215 bezoeken af aan opvangloketten in 43 centrumgemeenten. Zij vertelden opvang nodig te hebben, maar uit een andere regio te komen dan waar zij zich aanmeldden en noteerden de reactie. Van de aanmeldingen door mystery guests leidde 57% tot een slaapplek voor dezelfde nacht (51 % in 2017). Bij 19% van de aanmelding was geen zekerheid over de slaapplek voor dezelfde nacht, bij 24% werd geen slaapplek voor dezelfde nacht geboden.
Lichte verbetering
Hoewel de toegang wel iets is verbeterd, was het ontbreken van regiobinding net als in 2017 de meest voorkomende reden om geen slaapplek aan te bieden; het werd genoemd bij 58% van de aanmeldingen (2017: 69%). Een gebrek aan capaciteit werd dit jaar bij 42% (2017: 51%) als reden genoemd. Bij 43% van de aanmeldingen was er na het doorlopen van de aanmeldprocedure geen zekerheid verkregen voor een slaapplek voor dezelfde nacht. Daarmee wordt niet voldaan aan de principes van warme overdracht.
Het onderzoek naar de landelijke toegankelijkheid van de maatschappelijke opvang is voor de vierde keer uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid.
Het rapport ‘Praktijktest landelijke toegankelijkheid maatschappelijke opvang 2018’ is gratis te downloaden.