Factsheet over effect plain packaging
Generieke tabaksverpakkingen (‘plain packaging’) worden als minder aantrekkelijk beschouwd dan merkpakjes. Ook kunnen ze het bewustzijn van de schadelijkheid van roken vergroten en de intentie om sigaretten te kopen verminderen. De factsheet ‘Generieke tabaksverpakkingen’ van het Nationaal Expertisecentrum Tabaksontmoediging (NET) vat de stand van wetenschap samen en gaat in op een aantal aspecten rond invoering van plain packaging.
Generieke verpakkingen zijn tabaksverpakkingen zonder enige vorm van ‘branding’ – handelsmerken, logo’s, kleuren, afbeeldingen en design elementen -, behalve de merknaam die een standaard lettertype en lettergrootte heeft.
Sinds 2002 geldt er in Nederland een reclameverbod voor tabak, met uitzondering van tabaksspeciaalzaken. Sindsdien zijn het pakje en het verkooppunt de belangrijkste marketingmiddelen voor de tabaksindustrie. Verpakkingen van tabakswaren zijn daarom een belangrijk middel voor de tabaksindustrie om rokers en (nog) niet-rokers te beïnvloeden.
De invoering van generieke verpakkingen is één van de maatregelen die landen kunnen nemen om het gebruik van tabak te ontmoedigen en te voorkomen dat jongeren met roken beginnen. Australië heeft in 2012 als eerste en tot nu toe enige land de maatregel ingevoerd. In Frankrijk, Ierland en het Verenigd Koninkrijk gebeurt dit in mei 2016. In verschillende andere landen, waaronder Noorwegen, Zweden en Finland, wordt de invoering van generieke pakjes overwogen.
Stand van zaken in Nederland
De Nederlandse overheid wil roken ontmoedigen en niet-rokers beschermen tegen meeroken. De overheid voert een niet-rokenbeleid om onder meer te voorkomen dat jongeren beginnen met roken. Met de invoering van de herziene Tabakswet worden in mei 2016 de verplichte waarschuwingen uitgebreid met afbeeldingen. Daarnaast kent de Tabakswet bepalingen over onder andere producteisen, verplichte waarschuwingen op de verpakking, verkoopbeperkingen (verkooppunten, leeftijdsgrens), rookverboden, reclame en boetes bij het niet naleven van de Tabakswet. Andere instrumenten die de overheid inzet om het tabaksgebruik tegen te gaan, zijn prijsbeleid, inzet op sociale normering via rookvrije scholen, voorlichting over de schadelijke gevolgen van roken en stoppen met roken beleid.
Download hier de factsheet Generieke tabaksverpakkingen (plain packaging)