‘Als een student bij ons ontdekt waar hij enthousiast van wordt, is onze missie geslaagd.’

Deze blog is geactualiseerd op 6 oktober 2023.

ROC Nijmegen besteedt op een integrale manier aandacht aan welbevinden: in de lessen, in de fysieke en sociale omgeving, in signalering en in het beleid. Met de integrale aanpak van Gezonde School, langs deze 4 pijlers, is de kans op een blijvend effect op het gebied van welbevinden groter.

En hoe dat er in de praktijk uitziet, werken aan welbevinden, op een school met liefst 10.000 studenten en 1000 docenten verspreid over grote en kleinere vestigingen? Met jongeren van zestien, maar ook dertigers. Waar veel verschillende culturen in één klas samenkomen. “Door ervoor te zorgen dat iedere student zichzelf mag zijn, zijn weg mag vinden. En bij elke vraag weet waar hij of zij terecht kan,” zegt Marloes Blom. Zij is docent Sport en bewegen en sinds 2020 Gezonde School-coördinator.

Gezondheid en een beter leerklimaat

Blom is er trots op dat ROC Nijmegen onlangs opnieuw het themacertificaat Welbevinden behaalde, een kwaliteitskeurmerk dat een school krijgt als er via de Gezonde School-aanpak structureel gewerkt wordt aan een gezonde leefstijl. Maar ook aan de fysieke en mentale gezondheid van de studenten. “We hebben als school goed nagedacht over wat elke student nodig heeft om tot leren te komen. Centraal staat: hoe bereiden we je zo goed mogelijk voor op de toekomst? Of die toekomst nu wel of niet in het verlengde van je opleiding ligt.”

Blom komt regelmatig oud-studenten tegen: “Als zij zeggen dat ze zich thuis hebben gevoeld, dat ze gezien en gehoord zijn en hebben ontdekt waar ze enthousiast van worden, dan is de missie geslaagd.”

Het betekent ook dat coachende vaardigheden van docenten minstens zo belangrijk zijn als vakinhoudelijke kennis. Blom: “De juiste vragen stellen, horen wat de student niét zegt. Hem of haar op zijn talent bevragen. Het zorgt allemaal voor een beter leerklimaat.”

Aandacht voor de mentale gezondheid van mbo-studenten

Op 10 oktober 2023 is het World Mental Health Day.

Voor mbo-scholen is dat een belangrijk thema – veel mbo-studenten kampen immers met mentale problemen. Onderwijsprofessionals weten dat jongeren zich het beste kunnen ontwikkelen als ze goed in hun vel zitten. Steeds meer scholen gaan dan ook aan de slag om het welbevinden van hun studenten te verbeteren. Met als doel dat zij zichzelf kunnen zijn, veiligheid voorop staat en naast goed onderwijs toegang is tot begeleiding en ondersteuning op maat.

Dit hoeven zij niet alleen te doen: de kennis en tools van Welbevinden op School en de Gezonde School-aanpak ondersteunen hierbij. Bijvoorbeeld de recent gepubliceerde Checklist Welbevinden op het mbo. Hiermee kunnen mbo-scholen in kaart brengen wat er al goed gaat, en wat meer aandacht verdient. Is er bijvoorbeeld voldoende aandacht voor gelijke kansen? En wat heeft prioriteit?

Vanaf volgend schooljaar kunnen professionals in het mbo bij Welbevinden op School meer nieuwe materialen en tools vinden. Die ontwikkelen het Trimbos-instituut en Pharos op basis van wetenschappelijk onderzoek, en in samenwerking met onderwijsprofessionals.

Op zoek naar nog meer mooie voorbeelden van welbevinden in het onderwijs, of andere inspirerende verhalen over wat mbo-scholen doen?

Welbevinden | Gezonde School Inspiratie (gezondeschool-inspiratie.nl)

MBO | Gezonde School Inspiratie (gezondeschool-inspiratie.nl)

Maatschappij in het klein

Je ergens thuis voelen begint bij je veilig voelen. Daarom zitten vertegenwoordigers van het presentiebureau en beveiliging regelmatig om de tafel met partijen van buiten de school – zoals de gemeente Nijmegen en met sociaal maatschappelijke hulpverlening. Martin Berrens coördineert die samenwerking. “Als er studenten zijn die veel verzuimen of veel overlast veroorzaken, gaan we samen op zoek naar wat er speelt en hoe we dat kunnen oplossen.” Elk roc is een maatschappij in het klein, weet hij. “Wat er buiten de school gebeurt, heeft invloed op wat er binnen gebeurt en vice versa. Daarom kun je er onveiligheid nooit 100 procent uitbannen.”

Vooral in de grotere vestigingen is het een thema dat voortdurend aandacht vraagt, zegt Berrens, zelf docent Handhaving, Toezicht en Veiligheid. “Zeker na corona merkten we dat de lontjes korter waren. Het helpt om duidelijke omgangsregels met elkaar af te spreken. En grenzen te stellen: als iedereen weet waar die liggen, hoef je ze ook niet op te zoeken.”

FC Social Work: bruggenbouwers tussen docenten en studenten

De problemen waren het meest zichtbaar op de Plaza, het openbaar toegankelijke plein waar studenten kunnen oefenen in hun vak in een horeca-, sport- of kapperszaak. Berrens: “Dat het een openbare plek is, maakt het ook wat anoniemer, waardoor de sociale controle minder groot is.” Om ook op die plek de sociale cohesie en de veiligheid te bevorderen werd de hulp ingeroepen van FC Social Work -dat vorig jaar tot beste leerbedrijf van Nederland werd uitgeroepen.

Directeur Saïd Achouitar: “Aanvankelijk waren we er vooral voor de studenten. Om hen duidelijk te maken: weet dat we er voor je zijn. Dat we naast je staan. Maar ook docenten en andere medewerkers weten ons steeds meer te vinden. Zo fungeren we als bruggenbouwers die de afstand tussen die twee werelden verkleinen.”

Sinds de medewerkers van FC Social Work ook zichtbaar aanwezig zijn op de Plaza is de sfeer en het gevoel van veiligheid op en rond het plein sterk verbeterd. “Als je wordt aangesproken door iemand die jou kent en weet waar je vandaan komt, heeft dat een positief effect op hoe je je voelt.”

Iemand die in je gelooft

ROC Nijmegen is trots op de samenwerking met FC Social Work. Wat Marloes Blom betreft zijn Saïd en zijn collega’s overal welkom – zelfs in het klaslokaal. “Ik nodig ze voor alles uit. Het is heel fijn dat zij de taal van die jongeren spreken, dat die zich in hen herkennen. Als zij zich daardoor beter voelen, leidt dat uiteindelijk ook tot betere resultaten.”

En als leren door omstandigheden toch niet meer lukt, krijgt een jongere passende begeleiding, bijvoorbeeld naar een leer- en werktraject via Move2Work. “Zo zorgen we er samen voor dat zo’n jongere niet in een gat valt.” Studenten die het gevoel hebben dat je naast ze staat, of achter ze, in plaats van tegenover je, doen het ook beter op school, zegt Saïd. “Natuurlijk heb je soms een schop onder je kont nodig. Soms heb je iemand nodig die je uit bed trekt. Maar wat het meest energie geeft, is als iemand in je gelooft.”

Over Welbevinden op School en Gezonde School

Welbevinden op School is er voor scholen, gemeenten en GGD’en die het welbevinden van leerlingen en studenten in en om de school willen bevorderen. De kennis en tools van Welbevinden op School hebben hun basis in wetenschappelijk onderzoek, en helpen je snel op weg om vanuit een duurzame, gezamenlijke visie te werken aan welbevinden.

Binnen de Gezonde School-aanpak kiest een school één of meer gezondheidsthema’s om mee aan de slag te gaan. Welbevinden is een van deze thema’s. De aanpak gaat uit van wat een school al doet en sluit aan bij de wensen en behoeften van de school. Er is in samenhang op verschillende plekken in de school aandacht voor welbevinden: als inhoudelijk thema tijdens de lessen en in de fysieke en sociale omgeving, in beleid en signalering.

Welbevinden op School en Gezonde School versterken elkaar door de uitwisseling van kennis en ervaring. Pharos en het Trimbos-instituut dragen vanuit Welbevinden op School bij aan de inhoud van het scholingsaanbod van Gezonde School. Gezonde School brengt de kennis in de praktijk via de Gezonde School-aanpak.

• Aan de slag met Gezonde School
• Aan de slag met de kennis en tools van Welbevinden op School