Rapport VWS: Landelijk onderzoek naleving leeftijdsgrens alcohol- en tabaksverkoop 2024
In opdracht van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) is het tweejaarlijks landelijk onderzoek naar de naleving van de leeftijdsgrens voor alcohol en tabak uitgevoerd. Onder begeleiding deden testkopers van 16 en 17 jaar een aankooppoging bij 2509 verkooppunten voor alcohol en 681 verkooppunten voor tabak en e-sigaretten.
Uit dit onderzoek blijkt dat 67% van de jongeren onder de 18 jaar alcohol kan kopen, terwijl dit verboden is. Daarmee is de naleving behoorlijk gedaald ten opzichte van 2022 (van 39% naar 33%). Het is voor het eerst sinds de start van het onderzoek in 2015 dat de naleving zo is gedaald. Met name avondwinkels, slijterijen en supermarkten laten een sterke afname zien. Thuisbezorgkanalen laten juist een verbetering zien in de naleving, maar scoren nog wel het laagst (20.2%) van alle verkoopkanalen.
Voor tabak is het nalevingspercentage 50%. Dit is vergelijkbaar met voorgaande jaren. Tabaksspeciaalzaken scoren het laagst op naleving (43.9%). Tankstations (51.9%) scoren het hoogst.
Verkopers die naar leeftijd én naar identificatie vragen scoren hoger op naleving dan verkopers die alleen naar leeftijd vragen. Verkopers die een hulpmiddel gebruiken bij het controleren van de leeftijd, zoals een pop-up of mogelijkheid om de geboortedatum in te voeren in het kassasysteem, scoren hoger dan verkopers die dat niet doen.
De conclusie van het onderzoek is dan ook dat vragen naar identificatie en een hulpmiddel inzetten bij de leeftijdscontrole zinvolle interventies lijken om de naleving bij zowel alcohol- als tabaksverkoop te verbeteren.