Onderzoek gemeentelijk preventie en handhavingsbeleid alcohol
Onderzoekers van de KWINK groep, een onderzoeks- en adviesbureau voor maatschappelijke vraagstukken, hebben een onderzoek uitgevoerd naar de stand van zaken van het gemeentelijk preventie- en handhavingsbeleid ten aanzien van alcohol. Sinds 2013 voeren gemeenten naast de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit het toezicht op, en de handhaving van, de Alcoholwet uit (tot juni 2021 de Drank- en Horecawet). Om die reden zijn gemeenten een belangrijke partij bij het behalen van de doelstellingen uit het Nationaal Preventieakkoord ten aanzien van problematisch alcoholgebruik. Er is gebruik gemaakt van vier onderzoeksmethoden: bronnenonderzoek, enquêtes onder beleidsmedewerkers en toezichthouders van gemeenten, focusgroepen met gemeenten en interviews met stakeholders en experts.
Uit dit onderzoek blijkt dat 79% van de gemeenten een preventie- en handhavingsplan (PHP) heeft vastgesteld. Van deze plannen is 70% verlopen. In de PHP’s ligt de focus in de meeste gevallen op jongeren. De PHP’s zijn dus integraal in de aanpak van jongerenproblematiek, maar niet integraal in termen van het bereiken van verschillende doelgroepen. Verder blijkt dat de PHP’s over het algemeen van goede kwaliteit zijn.
Uit de verdiepende gesprekken komt naar voren dat de plannen na het opstellen een (zeer) beperkte rol spelen bij de uitvoering van het alcoholbeleid. Bij het uitvoeren van het alcoholbeleid zijn er op hoofdlijnen drie belangrijke belemmeringen: 1) er is een gebrek aan capaciteit voor het uitvoeren van PHP’s; 2) door een gebrek aan urgentie en politiek/bestuurlijk draagvlak komt het alcoholbeleid, met name de integrale uitvoering in de praktijk, nog niet altijd tot stand; en 3) binnen de gemeentelijke organisatie is over het algemeen beperkte verbinding tussen de verschillende beleidsterreinen bij de uitvoering. Ook wordt de samenwerking met andere partijen binnen de gemeente bij de uitvoering nog beperkt gezocht.
De onderzoekers geven 7 aanbevelingen:
- Hernieuw de aandacht voor een integrale aanpak van alcoholproblematiek in gemeenten. Verantwoordelijk: ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG).
- Stimuleer samenwerking binnen de gemeentelijke organisatie (tussen verschillende beleidsterreinen) en samenwerking met stakeholders buiten de gemeente. Verantwoordelijk: VNG en gemeenten.
- Stimuleer samenwerking tussen gemeenten om regelgeving en handhaving te verbeteren. Verantwoordelijk: VNG en gemeenten.
- Maak meer handhavingscapaciteit en middelen beschikbaar voor toezicht en handhaving van de Alcoholwet. Verantwoordelijk: ministerie van VWS en gemeenten.
- Het gesprek over de urgentie van gemeentelijk alcoholbeleid (en de kosten ervan) dient vanuit meerdere perspectieven gevoerd te worden. Verantwoordelijk: gemeenten.
- Kennis over de Alcoholwet en over effectieve maatregelen en concrete voorbeelden moeten op een meer laagdrempelige manier en centraal beschikbaar worden gemaakt voor gemeenten. Verantwoordelijk: ministerie van VWS, VNG en kennisinstituten voor gezondheid (specifiek Trimbos-instituut vanwege de rol bij Handreiking Alcoholwet en Modelplan).
- Neem meer doelgroepen op in het lokale alcoholbeleid. Verantwoordelijk: ministerie van VWS en gemeenten.
Meer lezen over dit onderwerp:
Gerelateerde berichten
Wat was de reden voor deze beleidsverandering, welke verandering onderging het beleid en wat waren de effecten? Deze vragen staan centraal in een nieuwe publicatie van het Expertisecentrum Alcohol van het Trimbos-instituut. Deze publicatie beschrijft vier perioden in het alcoholbeleid. Op basis van scholierenonderzoek wordt de impact van het beleid op het alcoholgebruik van jongeren […]
Lees meer
Dat blijkt uit het langlopende landelijke NEMESIS onderzoek van het Trimbos-instituut. 26 procent van de volwassen Nederlanders (18 tot 75 jaar) had de afgelopen 12 maanden een psychische aandoening. Twaalf jaar geleden ging het om minder dan 1 op de 5 volwassenen (18 procent). Bekijk hier alle cijfers. In onderstaand audiofragment vat programmahoofd epidemiologie Annemarie […]
Lees meer
