Waarom Vitaliteitsweek?

Met name jonge werkenden veel burn-outklachten

Werken is in de kern goed voor de gezondheid. Zo biedt werk onder andere inkomen, structuur en zingeving. Werken of aan het werk blijven is goed voor de mentale gezondheid en het kan zelfs bijdragen aan het herstel van mentale problemen ¹ Modini M, Joyce S, Mykletun A, Christensen H, Bryant RA, Mitchell PB, Harvey SB. The mental health benefits of employment: Results of a systematic meta-review. Australas Psychiatry. 2016 Aug;24(4):331-6. doi: 10.1177/1039856215618523. ² Leka S, Jain A. Eu compass for action on mental health and well-being: Mental health in the workplace in Europe. 2017 [gedownload 25-11-2022]. Beschikbaar via: https://health.ec.europa.eu/system/files/2017-07/compass_2017workplace_en_0.pdf . Werk verliezen kan leiden tot nieuw ontstane psychische problematiek ³ TNO. Factsheet week van de werkstress 2022. Leiden: TNO; 2022. [gedownload 13-04-2023] Beschikbaar via: Factsheet-Werkstress-2022-final.pdf (tno.nl). . De uitval en de verzuimkosten als gevolg van burn-outklachten blijven toenemen ⁴ Van Veen, M., Bruel, D., Bouwens, L., Held, N. en Soeter, M. Burn-outklachten onder jonge werknemers, een groeiend probleem? TNO 2023. .

Met name onder jonge werknemers zijn de cijfers zorgelijk. Het aantal burn-outklachten is het hoogste onder jonge hoogopgeleide vrouwen. Hoog opgeleide jongeren ervaren veel druk om te presteren, vanuit de maatschappij, het werk en op sociaal vlak. Het gevoel altijd alles goed moeten doen, het constant bereikbaar moeten zijn, zorgtaken en de combinatie van werk en gezinsleven geven veel stress. Naar aanleiding hiervan is de campagne “Hey, het is oké” gelanceerd om werkstress bespreekbaar te maken: www.heyhetisoke.nl. Ook op www.mentaalvitaal.nl kun je tips vinden over hoe je om kunt gaan met mentale klachten en werkdruk.

Sport, bewegen en mentale gezondheid

Naast dat werk invloed heeft op onze mentale gezondheid, hangt sport en bewegen ook samen met een mentale gezondheid. Naast de welbekende positieve effecten van sport en bewegen op onze fysieke gezondheid, laat onderzoek zien dat sport en bewegen een positieve invloed kunnen hebben op mentale gezondheid. Een oorzaak-gevolgrelatie is niet altijd vast te stellen, maar er lijkt sprake van een positieve spiraal: sporten en bewegen hangt samen met een betere mentale gezondheid, en dat leidt weer tot meer motivatie om te sporten en bewegen ⁵ Ooms, L., Dool, R. van den, & Elling, A. (2020). Psychische gezondheid, bewegen en sport: de rol van bewegen en sport voor mensen met (ernstige) psychische klachten, factsheet 2020/9. Utrecht: Mulier Instituut. .

Wist je bijvoorbeeld dat:

• 79% van de medewerkers productiever is door regelmatig te sporten en bewegen ⁶ Peters, N., Gerretsen, P & Geijsen, T. (2021). De sociaaleconomische waarde van sporten en bewegen. Rotterdam: Ecorys. ⁷ Ommeren, K. van & Steegman, S. (2021). Schatting monetaire waarde gezondheidseffecten van bewegen door werknemers. Amsterdam: Decisio. .
• Mensen die regelmatig sporten en bewegen gemiddeld 25 dagen minder verzuimen over een periode van 4 jaar dan niet-sporters ⁶ Peters, N., Gerretsen, P & Geijsen, T. (2021). De sociaaleconomische waarde van sporten en bewegen. Rotterdam: Ecorys. ⁷ Ommeren, K. van & Steegman, S. (2021). Schatting monetaire waarde gezondheidseffecten van bewegen door werknemers. Amsterdam: Decisio.
• Sport en bewegen bijdragen aan het afvoeren van stresshormonen en – gevoelens ⁸ Tsai CL, Wang CH, Pan CY, Chen FC, Huang TH, Chou FY. Executive function and endocrinological responses to acute resistance exercise. Frontiers in behavioral neuroscience. 2014 Aug 1;8:262. ⁹ Katzmarzyk PT, Powell KE, Jakicic JM, Troiano RP, Piercy K, Tennant B. Sedentary Behavior and Health: Update from the 2018 Physical Activity Guidelines Advisory Committee. Med Sci Sports Exerc. 2019 Jun; 51(6):1227-1241. .
• Sport en bewegen bijdragen aan cognitief functioneren zoals concentratie en uitvoerend vermogen ⁶ Peters, N., Gerretsen, P & Geijsen, T. (2021). De sociaaleconomische waarde van sporten en bewegen. Rotterdam: Ecorys. ⁷ Ommeren, K. van & Steegman, S. (2021). Schatting monetaire waarde gezondheidseffecten van bewegen door werknemers. Amsterdam: Decisio. .

Toch voldeed in 2022 slechts 45,8 % van de Nederlandse volwassenen (18 t/m 64 jaar) aan de beweegrichtlijnen ¹⁰ RIVM. Beweegrichtlijnen [Internet]. Geraadpleegd van: https://www.sportenbewegenincijfers.nl/kernindicatoren/beweegrichtlijnen (Op 18 september 2023)  Daarnaast blijkt ook dat de volwassenen doelgroep (18 t/m 64 jaar) in 2021 gemiddeld 9,36 uur op een dag zitten ¹¹ RIVM. Zitgedrag [Internet]. Geraadpleegd van:  https://www.sportenbewegenincijfers.nl/kernindicatoren/zitgedrag#node-zitgedrag (Op 18 september 2023) .

Steeds meer onderzoek laat zien dat veel gezondheidsrisico’s met name komen door lang en langdurig achter elkaar zitten. Deze risico’s worden niet volledig gecompenseerd met veel bewegen naast het werk ¹² Biswas A, Oh PI, Faulkner GE, Bajaj RR, Silver MA, Mitchell MS, et al. Sedentary time and its association with risk for disease incidence, mortality, and hospitalization in adults: a systematic review and meta-analysis. Ann Intern Med. 2015 Jan 20;162(2):123-32. ¹³ Patterson R, McNamara E, Tainio M, de Sá TH, Smith AD, Sharp SJ, et al. Sedentary behaviour and risk of all-cause, cardiovascular and cancer mortality, and incident type 2 diabetes: a systematic review and dose response meta-analysis. Eur J Epidemiol. 2018 Sep;33(9):811-829. ¹⁴ Ekelund U, Steene-Johannessen J, Brown WJ, Fagerland MW, Owen N, Powell KE, et al. Does physical activity attenuate, or even eliminate, the detrimental association of sitting time with mortality? A harmonised meta-analysis of data from more than 1 million men and women. Lancet. 2016 Sep 24;388(10051):1302-10. . Met name onderbreken met bewegen is aan te raden.

Hoe dan?

Enerzijds kan sport en bewegen bijdragen aan positieve effecten op onze gezondheid, concentratie, stressregulatie en de productiviteit. Anderzijds weten we dat veel mensen nog niet voldoende bewegen en ook veel uren op een dag zitten. Gezien de hoeveelheid tijd die mensen op het werk doorbrengen, maakt de werkplek een goede plek om op meer bewegen in te zetten. Maar wat kun je als werkgever doen om sport en bewegen te stimuleren? Er zijn voldoende tips en voorbeelden te bedenken. Denk hierbij aan: lunchwandelen, staand vergaderen, zittend werken afwisselen met staand werken en wandelend vergaderen. Wandelend vergaderen is te stimuleren door te zorgen dat je een wandelroute in de agenda vastlegt als vergaderruimte. Zo weten collega’s van tevoren dat deze afspraak wandelend is. Geef de medewerkers de ruimte om hun werktijden aan te passen, zodat ze kunnen sporten en bewegen tijdens bijvoorbeeld een pauze. Of start een challenge onder collega’s, denk aan het zetten van een aantal stappen in de maand of een lokale hardloopwedstrijd.

Al deze maatregelen werken het beste als ze gesteund en mogelijk gemaakt worden door de organisatie, maar ook in samenwerking met de medewerkers. Een organisatiebrede aanpak heeft meer kans om succesvol te zijn.

Conclusie

Samenvattend is de werkvloer een hele mooie plek om in te zetten op de vitaliteit van werknemers. Sport en bewegen kunnen hier een rol in spelen. Elke kleine stap die je daarin zet als organisatie kan al winst opleveren. Wil je meer weten over hoe je sport en bewegen kan inzetten gedurende de werkdag? Lees dan dit artikel.

Meer informatie over mentale gezondheid op het werk is hier te vinden: Arbeid en mentale gezondheid – Trimbos-instituut. Meer informatie over het effect van sport en bewegen op de lichamelijke gezondheid vind je hier: Effecten van bewegen op mentale gezondheid – Trimbos-instituut.

Voetnoten

• 1
  Modini M, Joyce S, Mykletun A, Christensen H, Bryant RA, Mitchell PB, Harvey SB. The mental health benefits of employment: Results of a systematic meta-review. Australas Psychiatry. 2016 Aug;24(4):331-6. doi: 10.1177/1039856215618523.
• 2
  Leka S, Jain A. Eu compass for action on mental health and well-being: Mental health in the workplace in Europe. 2017 [gedownload 25-11-2022]. Beschikbaar via: https://health.ec.europa.eu/system/files/2017-07/compass_2017workplace_en_0.pdf
• 3
  TNO. Factsheet week van de werkstress 2022. Leiden: TNO; 2022. [gedownload 13-04-2023] Beschikbaar via: Factsheet-Werkstress-2022-final.pdf (tno.nl).
• 4
  Van Veen, M., Bruel, D., Bouwens, L., Held, N. en Soeter, M. Burn-outklachten onder jonge werknemers, een groeiend probleem? TNO 2023.
• 5
  Ooms, L., Dool, R. van den, & Elling, A. (2020). Psychische gezondheid, bewegen en sport: de rol van bewegen en sport voor mensen met (ernstige) psychische klachten, factsheet 2020/9. Utrecht: Mulier Instituut.
• 6
  Peters, N., Gerretsen, P & Geijsen, T. (2021). De sociaaleconomische waarde van sporten en bewegen. Rotterdam: Ecorys.
• 7
  Ommeren, K. van & Steegman, S. (2021). Schatting monetaire waarde gezondheidseffecten van bewegen door werknemers. Amsterdam: Decisio.
• 8
  Tsai CL, Wang CH, Pan CY, Chen FC, Huang TH, Chou FY. Executive function and endocrinological responses to acute resistance exercise. Frontiers in behavioral neuroscience. 2014 Aug 1;8:262.
• 9
  Katzmarzyk PT, Powell KE, Jakicic JM, Troiano RP, Piercy K, Tennant B. Sedentary Behavior and Health: Update from the 2018 Physical Activity Guidelines Advisory Committee. Med Sci Sports Exerc. 2019 Jun; 51(6):1227-1241.
• 10
  RIVM. Beweegrichtlijnen [Internet]. Geraadpleegd van: https://www.sportenbewegenincijfers.nl/kernindicatoren/beweegrichtlijnen (Op 18 september 2023)
• 11
  RIVM. Zitgedrag [Internet]. Geraadpleegd van:  https://www.sportenbewegenincijfers.nl/kernindicatoren/zitgedrag#node-zitgedrag (Op 18 september 2023)
• 12
  Biswas A, Oh PI, Faulkner GE, Bajaj RR, Silver MA, Mitchell MS, et al. Sedentary time and its association with risk for disease incidence, mortality, and hospitalization in adults: a systematic review and meta-analysis. Ann Intern Med. 2015 Jan 20;162(2):123-32.
• 13
  Patterson R, McNamara E, Tainio M, de Sá TH, Smith AD, Sharp SJ, et al. Sedentary behaviour and risk of all-cause, cardiovascular and cancer mortality, and incident type 2 diabetes: a systematic review and dose response meta-analysis. Eur J Epidemiol. 2018 Sep;33(9):811-829.
• 14
  Ekelund U, Steene-Johannessen J, Brown WJ, Fagerland MW, Owen N, Powell KE, et al. Does physical activity attenuate, or even eliminate, the detrimental association of sitting time with mortality? A harmonised meta-analysis of data from more than 1 million men and women. Lancet. 2016 Sep 24;388(10051):1302-10.