Waarom alcohol en werken een slechte combi is

“Dit voorbeeld laat zien dat alcoholgebruik niet alleen de prestaties van medewerkers kan beïnvloeden, maar ook de werksfeer en samenwerking binnen het team kan verstoren.” zegt Maddy Blokland, Senior Adviseur Alcohol, drugs, medicijnen van het Trimbos-instituut. “Als er geen alcohol was gedronken tijdens de borrel, was dit waarschijnlijk niet gebeurd.” In dit blog legt Maddy uit waarom het belangrijk is om na te denken over alcoholgebruik in de werkomgeving en hoe werkgevers en medewerkers hierover samen afspraken kunnen maken.

Alcoholgebruik lijkt zo normaal

Alcohol speelt een grote rol in de Nederlandse samenleving. Het is een van de meest geaccepteerde en gebruikte middelen. We weten dat bijna 80% van de volwassen Nederlanders het afgelopen jaar alcohol heeft gedronken. Bijna 17% van de werkenden drinkt riskant.

Ook in de werksetting is het drinken van alcohol vaak vanzelfsprekend. Denk bijvoorbeeld aan de werkgerelateerde borrels, een fles wijn als cadeau bij een verjaardag, een jubileum of als onderdeel van een kerstpakket.

Het is de vraag of werkgevers zich realiseren welke risico’s dat met zich meebrengt. Middelengebruik kan grensoverschrijdend gedrag ontlokken. Soms kun je erg lachen met een dronken collega, maar nog vaker leidt het tot een gênante vertoning.

Een mooie fles wijn?

Veel werkgevers zijn alweer druk bezig met het samenstellen van een kerstpakket. Vaak zijn dat pakketten met lekkere hapjes en drankjes. Maar dat drankje hoeft niet altijd een mooie fles wijn te zijn. Voor sommige medewerkers is het zelfs geen passend cadeau, vanwege gezondheid of religieuze overtuigingen. En misschien zijn er zelfs collega’s met een ‘alcoholverleden’, die er geen prijs op stellen.

Zo heeft het verhaal van een medewerker die jarenlang met een alcoholverslaving worstelde me aangegrepen. Hij gebruikte al een hele tijd geen alcohol meer, maar met de feestdagen kreeg hij een kerstpakket met een fles wijn. Ondanks het besluit om nooit meer alcohol te drinken, kon hij de verleiding niet weerstaan. Na een paar voorzichtige slokken dronk hij de fles in één keer leeg. Het verlangen naar meer was zo sterk dat hij in de auto stapte om nog een fles te gaan kopen. Daar kwam hij nooit aan, hij veroorzaakte een ongeval.

Dus nooit meer alcohol schenken in de werksetting?

Een alcoholvrije werksetting, met onder andere alcoholvrije borrels en kerstpakketten, is het meest veilig. Maar ik begrijp ook dat dit voor veel werkgevers en medewerkers niet zo aantrekkelijk is. Alcohol en gezelligheid zijn in onze cultuur nog steeds sterk met elkaar verbonden.

Geef medewerkers een stem

Juist daarom adviseer ik dat werkgevers en medewerkers met elkaar bespreken wat ze ‘normaal’ vinden als het gaat om alcohol- en drugsgebruik. En wat dat betekent voor (veiligheids-)risico’s op het werk. Zo’n gesprek kan leiden tot duidelijke afspraken of regels, die passen bij de organisatiecultuur. Zo kiest het ene bedrijf misschien wel voor een limiet van één of twee alcoholhoudende drankjes bij de borrel, terwijl een ander bedrijf voor volledig alcoholvrij kiest. Het belangrijkste is dat het beleid past bij de organisatie en dat er duidelijke afspraken zijn die bijdragen aan een veilige en gezonde werkomgeving voor iedereen.

Die afspraken leg je dan vast in een Alcohol-, Drugs- en Medicijnbeleid (ADM-beleid). Doordat de medewerkers betrokken zijn, vergroot je het draagvlak voor het naleven ervan. Ook de Ondernemingsraad of medezeggenschapsraad speelt een grote rol bij het vaststellen van het ADM-beleid. Zij weten wat er speelt en hebben instemmingsrecht.

Muziek en mocktails

Alcohol moet geen norm zijn op de werkvloer. Toch betekenen gezellige bedrijfsborrels nog vaak ‘borrels-mét-alcohol’. Werkgevers gebruiken de vrijmibo soms ook om nieuwe medewerkers aan te trekken en te behouden. Maar ik zou willen bepleiten dat gezelligheid en teamgevoel ook zonder alcohol kunnen. Vier eens een vrijmibo met mocktails, alcoholvrij bier, muziek en een feestelijke aankleding. Net zo leuk en de dag erna is iedereen nog steeds fris!

Meer informatie

Naast alcohol, kunnen drugs en bepaalde medicijnen,kunnen de veiligheid op de werkvloer ook in gevaar brengen. Daarover meer in een volgend blog.

> Bekijk meer informatie, handige tips en richtlijnen over het opstellen van een passend ADM-beleid voor jouw organisatie.

Training

Op 20 november is de training ‘ADM-beleid voor vroegsignalering alcoholproblematiek op de werkvloer’.

> Meer informatie en aanmelden