Vapen: de snoepwinkel van de tabaksindustrie

Dit blog over vapen verscheen op 23 juli 2022 als opiniestuk in de Telegraaf.

20.000 doden per jaar

Elk half uur in Nederland een tabaksdode: twintigduizend per jaar. De overheid, zorgsector en maatschappelijke partijen proberen daarom te voorkomen dat jongeren beginnen met roken en helpen rokers met stoppen. Dat past slecht in het businessmodel van de tabaksindustrie. Die steekt miljarden in de ontwikkeling van een hele trukendoos. Met daarin de e-sigaret, gepromoot als middel om te stoppen met roken.

Gelooft u dat snoepsmaakjes bedoeld zijn om een verstokte roker te laten stoppen met roken? Natuurlijk niet.

Dit elektronisch apparaatje is gevuld met vloeistof, waarin meestal nicotine zit. E-sigaretten zijn verkrijgbaar in diverse tabakssmaken, maar vooral heel veel snoepsmaakjes: suikerspin, marshmallow, passionfruit, lychee, bubblegum, pina colada. Gelooft u dat die bedoeld zijn om een verstokte roker te laten stoppen met roken? Natuurlijk niet. Dit is gericht op jongeren. Voor hen beschikbaar in goedkope wegwerpapparaatjes ter grootte van een markeerstift, met een extra verslavende vorm van nicotine die mild is in de keel en daarom makkelijker door niet-rokers kan worden ingeademd. Ze worden op de markt gezet als vape. Dat klinkt een stuk beter en onschuldiger dan e-’sigaret’.

Hartkloppingen

Jongeren hebben de toekomst, zeker voor de tabaksindustrie. Jong verslaafd is een verdienmodel voor het leven. Onderzoek laat zien dat zoete smaakjes heel aantrekkelijk zijn voor kinderen en jongeren. Op die leeftijd is het beloningssysteem in de hersenen al verder ontwikkeld dan het hersengedeelte dat over het maken van verstandige keuzes gaat. Aangetrokken door de zoete smaakjes komen jongeren makkelijk in aanraking met nicotine. Die stof kan leiden tot hartkloppingen, duizeligheid, hoge bloeddruk en zelfs epileptische aanvallen. Nicotine heeft een negatief effect op de hersenontwikkeling en is bovendien zeer verslavend. Er zijn talrijke aanwijzingen dat de vape een opstap is naar de tabakssigaret.

Roken plus vapen

De claim dat rokers e-sigaretten met zoete smaken nodig hebben om te stoppen is flinterdun. Bijna alle rokers die een e-sigaret gaan gebruiken kiezen een tabakssmaak. Die mogelijkheid blijft gewoon bestaan met het smaakjesverbod. Het overgrote deel blijft daarnaast helaas roken. Dat levert nog meer gezondheidsschade op: schade door roken plus vapen. Ook lukt het stoppen met roken maar zelden. De e-sigarettenbranche haalt vaak een onderzoek uit het Verenigd Koninkrijk aan. Dat concludeert dat de e-sigaret zou kunnen werken als onderdeel van een stoppen-met-rokenbehandeling. Het lukte 20 procent van de rokers met hulp van een coach en een gratis e-sigaret om een jaar lang niet te roken. Heel mooi, maar het weerspiegelt niet de Nederlandse praktijk: hier geen gratis e-sigaretdistributie in de vapeshops en geen geschoolde coach om stoppers te ondersteunen. Die 20 procent halen we in Nederland trouwens met de reguliere begeleiding.

Ze vinden vast weer een achterdeur in de wetgeving: geurtjes in plaats van smaakjes bijvoorbeeld.

De tabaksindustrie zou de e-sigaret met alle gewenste smaakjes als geneesmiddel kunnen laten registreren. Dat is geheel volgens de wet. Daarmee wordt de veiligheid gegarandeerd en het product onbereikbaar voor jongeren. Maar ik verwacht niet dat ze hiertoe overgaan. Ze vinden vast weer een achterdeur in de wetgeving: geurtjes in plaats van smaakjes bijvoorbeeld. Daarmee nog steeds aantrekkelijk voor jongeren. Rokers schieten er niks mee op. Een zoethoudertje voor de vapeshophouders, die door de tabaksindustrie gouden bergen werden beloofd. De vraag is en blijft: is de tabaksindustrie écht begaan met het lot van rokers?

Meer informatie

• Download gratis de factsheet Elektronische sigaretten.
• Lees meer over de e-sigaret en stoppen met roken.