Van alcohol tot schimmelkaas: maak alles bespreekbaar rondom de zwangerschap

Een gelijkwaardig gesprek zonder oordeel

Als een zwangere cliënt gevraagd wordt of ze rookt of alcohol drinkt, gaat het vaak meteen over het aantal sigaretten of glazen. ‘Drink je?’ ‘Ja.’ ‘Hoeveel glazen per dag?’. “Hierbij kan het gevoel opgeroepen worden dat de cliënt beoordeeld wordt.”, vertelt Tjitske Folkertsma (projectleider Kansrijke Ontmoetingen bij het College Perinatale Zorg). “De cliënt kan denken: bij drie glazen per dag ben ik slecht. En bij één glas per week iets minder slecht. Terwijl, als iemand vraagt ‘Eet je schimmelkaas?’ dan vraagt niemand ‘Hoeveel toastjes per dag?’ Een gesprek zonder oordeel is juist zo belangrijk”, vervolgt Tjitske. Marijke van Swaaij (echoscopist en voormalig verloskundige) beaamt dit en voegt toe: “Net als investeren in het opbouwen van een goede vertrouwensband met de cliënt.”

Leg uit waaróm je naar alcoholgebruik vraagt

Daarnaast is het waardevol om context te geven. Licht toe waaróm je naar alcoholgebruik vraagt. “Je kunt uitleggen wat de risico’s van alcohol zijn, maar het is minstens zo belangrijk om te benadrukken wat de positieve effecten zijn van een alcoholvrije zwangerschap”, vertelt Marijke. Tjitske sluit zich hierbij aan: “Het zou mooi zijn als we het normaal vinden om te praten over dit soort dingen. Er is nog een andere manier om het onderwerp onnodig zwaar te maken. Zo kun je het meenemen in de andere thema’s rondom gezondheid en zwangerschap”, vervolgt Tjitske. “Denk hierbij aan voeding, beweging en andere leefstijlonderwerpen.”  

Handige hulpmiddelen voor het bespreken van alcoholgebruik

Om een cliënt zo goed mogelijk te kunnen helpen is het als zorgprofessional handig om de juiste kennis te hebben. “Een zorgverlener hoeft natuurlijk niet alles over alcohol tot in detail te weten”, vertelt Corinne Jüch (projectmedewerker bij het Collega Perinatale Zorg). “Maar wel voldoende om goede en feitelijk onderbouwde voorlichting te kunnen geven.” De feiten en cijfers over alcoholgebruik rondom de zwangerschap bieden hiervoor een mooie basis.  

Om na te gaan in welke mate er sprake is van alcoholgebruik bij de cliënt kan de online vragenlijst ‘Zwangerwijzer’ een handig hulpmiddel zijn. Daarna bieden de e-learning ‘Alcoholvrije start’ en de gesprekskaarten ‘In gesprek over leefstijl’ handige tips en tricks om alcoholgebruik te bespreken.  

Ook zijn er verschillende informatiewebsites en tools beschikbaar om een cliënt naar te verwijzen. Hiermee kan de (toekomstige) ouder thuis zelf informatie vinden of actief aan de slag. Heeft de cliënt begeleiding naar een alcoholvrije zwangerschap nodig? Hiervoor is het online coachingsprogramma ‘Slimmer Zwanger’ van het Erasmus MC beschikbaar.  

Meer informatie

• Ondersteunende materialen en e-learning  
• Feiten en cijfers over alcoholgebruik rondom de zwangerschap