Kanttekeningen bij legaliseren xtc

Laten we bij het begin beginnen. Nederland heeft het hoogste aandeel xtc-gebruikers in heel Europa. Ook hebben we een toppositie qua export van xtc. En daarmee samenhangend lijkt het aantal illegale dumpingen van afval ook steeds meer toe te nemen.

Alle reden dus om het huidige beleid kritisch onder de loep te nemen. Zowel qua volksgezondheid, als productie, handel, criminaliteit en milieuschade. Wat heeft het beleid tot nu toe opgeleverd, wat kan en moet anders of beter? Het (regelmatig) evalueren van beleid én heel alert zijn op mogelijke onbedoelde neveneffecten is hoe dan ook een goed uitgangspunt. Dat geldt overigens zowel voor regulering als voortzetting van het huidige beleid. Wel willen we hier een aantal mythes doorprikken. Zodat de discussie zoveel mogelijk gevoerd wordt op basis van feiten en wetenschappelijke kennis.

Mythe 1: Xtc wordt zuiverder en gezonder door het te legaliseren. Mensen krijgen een beter product.

Feit is dat ecstasy nog nooit zo ‘zuiver’ is geweest, het gemiddelde gehalte van de actieve stof MDMA stijgt al jaren. En voor wie wil weten wat er in zijn/haar pil zit zijn er mogelijkheden om dit te laten testen. Echter: ook zuivere pillen, met alleen MDMA, kunnen (ernstige) gezondheidsproblemen veroorzaken. We weten nog steeds te weinig waarom dit bij de een wel gebeurt en bij de ander niet.

Mythe 2: Xtc-gebruik brengt risico’s met zich mee. Maar die zijn niets in vergelijking met alcohol en tabak. Daar gaan elk jaar duizenden mensen aan dood.

Alcohol en tabak worden door veel meer mensen en veel vaker gebruikt dan xtc. Van één xtc-pil (ook een zuivere) kun je overlijden. Van één biertje niet. Er zijn bovendien talloze gezondheidsincidenten met ecstasy. Die vertellen een ander verhaal. Tussen 2009 en 2017 registreerde de Monitor Drugsincidenten (MDI) ruim 12 duizend incidenten gerelateerd aan ecstasy, waarbij hulpverlening te pas moest komen.

Het merendeel werd gemeld door EHBO’s op grootschalige evenementen. Dit is een onderschatting want de MDI is niet landelijk dekkend. Naar schatting treft het een op de 250 gebruikers, doorgaans jonge mensen. Hoog gedoseerde ecstasytabletten verhogen het risico op acuut toxische effecten, zoals hyperthermie (oververhitting) en hypertensie (hoge bloeddruk). Ook bestaat het risico op watervergiftiging.

Naast acute risico’s zijn ook na jaren onderzoek de lange termijn effecten nog niet geheel duidelijk.

Mythe 3: Mensen willen blijkbaar drugs. Zolang er vraag is, is er ook aanbod.

Het omgekeerde geldt echter ook: veel aanbod stimuleert de vraag. Dat begint nu ook duidelijk te worden uit de legalisering van cannabis in de Verenigde Staten, waar een commerciële markt is ontstaan die nieuwe gebruikers trekt. Uit het veld van alcoholpreventie en tabaksontmoediging weten wij dat het inperken van het aanbod, in termen van aantal verkooppunten of zichtbaarheid van het product, kan helpen het gebruik terug te dringen. Samen met een sterk preventiebeleid.

Mythe 4: Legalisering van xtc neemt criminelen de wind uit de zeilen.

Veruit de meeste ecstasy wordt geproduceerd voor het buitenland, die handel is zo lucratief dat legalisering in Nederland hiervoor weinig zoden aan de dijk zal zetten. Bovendien zal er vermoedelijk een verplaatsingseffect optreden, naar andere vormen van ‘lucratieve handel’. Mogelijk zal mondiale regulering of legalisering een dempend effect kunnen hebben op deze vorm van criminaliteit, en zeker de milieuschade kunnen terugdringen. Of dit een realistisch perspectief is, is zeer de vraag.

Conclusie

De roep om legalisering wordt gepresenteerd als een simpele oplossing. Dat is het echter niet. Naast bovenstaande punten, hebben we ook nog te maken met wet- en regelgeving, zowel nationaal als internationaal. Het is een enorm complex en omvangrijk vraagstuk. Dat vraagt om een doorwrocht en breed debat, waarin al die verschillende aspecten worden gewogen. Een debat dat zoveel mogelijk wordt gevoerd op basis van beschikbare feiten. Duidelijk is dat de als oplossing gepresenteerde oproep om xtc te legaliseren, meer nuances en complexiteit heeft dan nu in het publieke debat worden belicht.

Margriet van Laar, hoofd Drug Monitoring en Policy, Trimbos-instituut

Feiten en fabels over xtc-gebruik

Is xtc een soft drug? Waarom zijn vrouwen gevoeliger voor ecstasygebruik dan mannen? Is waterintoxicatie een groot gevaar? Deze factsheet bevat verschillende fabels over ecstasy zoals de mythe van veilig gebruik en de gedachte dat ongelukken alleen ontstaan bij ‘vervuilde’ ecstasy.

Download gratis

Voorlichting voor ouders

Wat moeten ouders weten over (mogelijk) xtc-gebruik door hun kinderen? Moeten zij zich zorgen maken?

Auteur

Stuur een bericht aan contactpersoon Margriet van Laar
of bel +31 (0)30 – 2959(320)