De WijkScanner: Inzicht in alcohol-, tabaks- en drugsgebruik in de wijk

“Gemeenten werden in 2024 geconfronteerd met meerdere vraagstukken op het gebied van alcohol, drugs en roken. Dat laten ook nieuwsberichten zien. De meerderheid van de Nederlanders drinkt meer dan de alcoholrichtlijnen, het roken van e-sigaretten neemt toe onder de jeugd en inwoners uit sommige wijken geven aan dat zij het idee hebben dat de overlast door drugsgebruik en -handel toeneemt “, vertelt Van Ravenswaaij. “Hebben gemeenten voldoende inzicht op wijkniveau of en hoeveel middelen er gebruikt worden? En welke uitdagingen daaruit voortkomen? De WijkScanner van het Trimbos-instituut vult de gegevens die beschikbaar zijn in de GGD Gezondheidsmonitors aan.”

Hoe de WijkScanner kan bijdragen aan het welbevinden van jouw inwoners

Wijken binnen gemeenten in Nederland kennen uiteenlopende uitdagingen. Hilde geeft wat voorbeelden: “Van de inwoners in Den Haag heeft 33% van de inwoners drugsgebruik in de buurt gezien en 12% van de inwoners van Roosendaal ervaart overlast van drugshandel.” Zij vervolgt: “Bovendien kan de woonomgeving invloed hebben op hoe makkelijk of moeilijk het is om te stoppen met roken. En wanneer je kijkt naar het gebruik van alcohol is het opvallend dat minder dan de helft van de gemeenten specifieke plannen heeft om doorschenken bij dronkenschap te voorkomen, terwijl dat nalevingscijfer op 14.2% ligt.”

Lokale data en informatie zoals de voorbeelden die Van Ravenswaaij noemt, zijn onmisbaar voor effectief beleid. Of het nu gaat om de aanpak van zwaar middelengebruik of gezondheidsproblemen. De WijkScanner identificeert uitdagingen en vertaalt ze naar concrete actiepunten. Door alle betrokkenen – van beleidsmakers tot bewoners – te betrekken bij de analyse van de resultaten, vergroot de WijkScanner niet alleen het begrip van de problemen, maar ook de bereidheid om samen te werken aan oplossingen. “Onze ervaren adviseurs bieden praktische handvatten aan om met deze oplossingen aan de slag te gaan, zoals deskundigheidsbevordering van wijkteams door de lokale instelling voor verslavingszorg of de tool Middelenpreventie voor kwetsbare groepen. Gemeenten, wijkteams en bewonersorganisaties kunnen daardoor gerichter werken aan verbeteringen en preventie.”

Van informatie naar actie

Van Ravenswaaij is enthousiast over de WijkScanner: “Het verzamelen van informatie en data is één ding, maar wat de WijkScanner echt waardevol maakt, is om dat wat uit de scanner naar voren komt direct te vertalen naar concrete actieplannen. Naar het einde van de WijkScanner toe, verzorgen wij een werksessie, waarin wij samen met de betrokkenen in gesprek gaan op basis van de verkregen inzichten en aanbevelingen. Deze vertalen wij dan gezamenlijk naar concrete actiepunten. Hiermee krijgt de gemeente handvatten om in de wijk aan de slag te gaan en weet de gemeente waarin ze moet investeren voor effectieve middelenpreventie. Zo kan een wijk met hoge cijfers van overmatig alcoholgebruik bijvoorbeeld baat hebben bij een sterke keten van vroegsignalering van alcoholproblematiek. En een middelbare school in de wijk waar veel gerookt wordt door scholieren kan baat hebben bij het inzetten van de Smokefree Challenge.”

Meer weten of interesse in WijkScanner binnen jouw gemeente?

Neem vrijblijvend contact op met Anneke van Wamel, Patrick van Iperen of Jeroen Bommelé en ontdek hoe de WijkScanner bijdraagt aan effectieve middelenpreventie in jouw gemeente. Samen werken we aan gezondere wijken, waar mensen zorg hebben voor zichzelf, voor elkaar en voor hun omgeving.