Gesloten verpleeghuisdeuren. Strijd tegen eenzaamheid

Mantelzorgers kunnen momenteel hun naasten in het verpleeghuis niet meer fysiek bezoeken. Even kijken hoe het gaat of een knuffel geven zit er nu niet in. Enerzijds is er veel begrip voor de getroffen maatregel, anderzijds levert het ook onbegrip en boosheid op.

Verlies van troost, veiligheid en structuur

‘Social distancing’ helpt verdere verspreiding van het coronavirus tegengaan, maar kan onder anderen bij ouderen ook leiden tot gevoelens van eenzaamheid. We weten dat eenzaamheid bij mensen met dementie een negatief effect heeft op gedrag en kwaliteit van leven. Wanneer het geheugen hen in de steek laat, vinden mensen met dementie vaak troost en veiligheid bij de mensen om hun heen. Bekende gezichten van medewerkers, maar ook familie en vrienden zijn belangrijk. Familie en vrienden vormen de link naar de wereld buiten het verpleeghuis en naar het verleden. Ook bieden de bezoekjes van hun naasten vaak een houvast en structuur. Zeker in een wereld van dementie, waar iemand al zo veel heeft moeten inleveren en opgeven, worden deze momenten steeds belangrijker.

De dagopvang voor mensen met dementie is ook gesloten. Om mantelzorgers die hun naasten nu niet af en toe naar de dagopvang kunnen brengen wordt in veel gevallen nauw telefonisch contact onderhouden door de medewerkers van de dagopvang. Ook worden oplossingen gezocht om mensen met dementie te laten begrijpen waarom zij niet naar de dagopvang kunnen gaan. Bijvoorbeeld door het sturen van een kaartje met uitleg dat de dagopvang voor een poosje dicht moet, maar iemand later wel weer van harte welkom is. In het Gooi worden extra bedden vrijgemaakt indien er crisis in de thuissituatie ontstaat door het gemis van dagopvang.

Onrust maar ook begrip onder mantelzorgers

Ook de gevolgen voor mantelzorgers zijn groot. Veel partners en familieleden zijn gewend regelmatig bij een bewoner op bezoek te komen, of om samen de dag door te brengen. “Dan ben je al gescheiden door de dementie, en mag je elkaar ook niet meer zien”, aldus een bestuurder van een Zorgboerderij in Noord-Holland. Onder sommige mantelzorgers ontstaat de angst dat hun naaste hem of haar niet meer zal herkennen, wanneer ze weer op bezoek mogen komen. De onzekerheid over de lengte van deze periode speelt mee: “De onzekerheid, dat we niet weten hoe lang dit gaat duren, maakt het lastig. Ik heb er zelfs over na zitten denken om mijn vader tijdelijk in huis te nemen. Maar ja, hij woont niet voor niks in een verpleeghuis en hij heeft 24/7 zorg en ondersteuning nodig.”

Ook al is het voor mijn vader nu echt even wat eenzamer dan normaal, ik wil hem het liefste nog even in ons midden hebben.

Naast de onrust is er ook begrip voor deze maatregel. Ondanks dat mantelzorgers het ‘een hele vreemde situatie’ vinden en ‘het toch even wennen is’, begrijpt men dat door het weren van bezoekers de kans minder groot is dat het coronavirus in het verpleeghuis komt. “Ook al is het voor mijn vader nu echt even wat eenzamer dan normaal, ik wil hem het liefste nog even in ons midden hebben. En ook alle medebewoners op de locatie”, zegt een dochter.

Maatregel geeft duidelijkheid

Voor bestuurders en zorgprofessionals de ingewikkelde taak om deze nieuwe maatregelen in banen te leiden en bij te stellen aan de hand van de continue stroom van nieuwe informatie en richtlijnen. “Ik zit in verschillende WhatsApp groepen en de hele dag door komen er weer nieuwe updates binnen”,  aldus een specialist ouderengeneeskunde. Duidelijkheid naar mantelzorgers en familieleden is van groot belang. In die zin heeft het beleid vanuit de overheid geholpen, omdat de regels nu duidelijk zijn en deze goed zijn uit te leggen. “Voordat het landelijk verbod er was, kreeg je zoveel casussen voorgelegd en moest je steeds weer nadenken en overleggen waar je nu wel of geen goed aan doet”, aldus de bestuurder.

Digitale ondersteuning en creatieve oplossingen

Een zorgmedewerker uit de Betuwe geeft aan dat zij en haar collega’s zich zeer bewust zijn wat deze maatregelen met iemands kwaliteit van leven kan doen. “We proberen dan ook alle mogelijkheden aan te grijpen om een stapje extra te zetten en de behoeften van bewoners te vervullen. Ook hebben we veel contact met de naasten, om hen op afstand gerust te stellen.” Bij het ene verpleeghuis wordt er een Skype instructie aan familieleden verstrekt, bij het andere verpleeghuis lopen er zogenaamde “Ipad zusters” rond die de communicatie regelen tussen de bewoner en familie. Bedrijven helpen hierbij door het beschikbaar stellen van tablets en laptops. Verpleeghuizen experimenteren ook met ontmoetingen achter glas of vanaf het balkon.

We proberen dan ook alle mogelijkheden aan te grijpen om een stapje extra te zetten en de behoeften van bewoners te vervullen.

Er zijn veel slimme zorgoplossingen die in deze tijd extra handig zijn om de zorg op afstand te vergemakkelijken. Zo kunnen ouderen, zorgmedewerkers en mantelzorgers digitale ondersteuning krijgen, hulp bij het vinden van bruikbare, leuke applicaties en tips en informatie over hulpmiddelen die ouderen thuis kunnen inzetten. Daarnaast is de online interventie ‘Omgaan met veranderd gedrag’ beschikbaar voor mantelzorgers en zorgmedewerkers die te maken hebben met veranderd gedrag bij mensen met dementie.

Bronnen

NOS.nl, Trouw.nl, DTVNieuws.nl, Salem.nl, Movisie, PubMed

Waardering

Graag willen wij onze waardering uitspreken voor alle zorgmedewerkers, bestuurders, mantelzorgers en andere betrokkenen bij de verpleeghuizen die tezamen extra hard werken aan de zorg voor mensen met dementie in deze moeilijke en ongekende tijden. Ode aan hen!

Meer informatie

Dossier ouderen
Dossier dementiezorg
Monitor Woonvormen Dementie
Ondersteuning voor mantelzorgers

Auteurs

Marleen Prins, Claudia van der Velden, Janne van Erp, Henriëtte van der Roest