Voorbereiding en training
Wil je als Gezonde School-adviseur (GSA) of preventieprofessional samen met een school aan de slag met het preventieprogramma Helder op School? Op deze pagina vind je alle hulpmiddelen en materialen ter voorbereiding.
Als voorbereiding leer je het programma Helder op School zelf goed kennen en weet je wat jouw taken zijn bij het begeleiden van scholen bij de uitvoering ervan. Ook ken je de achterliggende richtlijnen voor verslavingspreventie in het onderwijs en weet je wat werkt op welke leeftijd. Je kent de schoolstructuur in Nederland en weet waar je actuele cijfers over roken, vapen, alcohol, drugs, gamen en gebruik van sociale media kunt vinden. Je kunt schoolpersoneel trainen in het signaleren van problematisch gebruik en je bent zelf getraind in het geven van docententrainingen over de verschillende lespakketten van Helder op School.
Vragen?
Als je vragen hebt kun je altijd terecht bij de helpdesk van Helder op School.
Mail de helpdeskDe basis van Helder op School
Meer informatie over het programma en de lessen
- Folder: Helder op School en de 4 pijlers van middelenpreventie
- Folder: Aanbod Helder op School de lespakketten in het kort
- Rapport: Richtlijnen verslavingspreventie in het onderwijs met informatie op basis van wetenschappelijk onderzoek over wat werkt - en wat niet - bij verschillende leeftijden
- Factsheet: Belang van preventie op school
De vier pijlers
Actuele cijfers middelengebruik, gokken en digitale media gebruik
Lokale cijfers
- De Jeugdgezondheidszorg (JGZ) is onderdeel van de GGD en heeft veel contact met scholen, onder andere via jeugdverpleegkundigen en -artsen die er werken. De JGZ neemt regelmatig de vragenlijsten voor de Jeugdmonitor af op school. De Jeugdmonitor geeft lokale informatie en 'risicoprofielen' op schoolniveau.
- Vraag aan collega's van Jeugdgezondheidszorg welke regionale en lokale trends zij zien.
- Veel mbo-instellingen maken gebruik van Testjeleefstijl.nl om gezondheidsgedrag van hun studenten te monitoren. Deze cijfers zijn niet openbaar maar kunnen worden opgevraagd bij de contactpersoon voor Testjeleefstijl van de school. Om met deze persoon in contact te komen kun je mailen naar info@testjeleefstijl.nl.
- Als je wilt weten welke scholen in jouw regio al met Helder op School werken, kun je dit opzoeken in de Implementatiemonitor Helder op School. Als preventiedeskundige of GSA krijg je toegang tot deze monitor via jouw GGD of Instelling voor Verslavingszorg (IVZ).
Landelijke cijfers
- Landelijke cijfers middelengebruik scholieren
Cijfers over roken, vapen, alcohol en drugs - Peilstationsonderzoek Scholieren/Scholierenmonitor
Elke vier jaar zijn hier nieuwe cijfers van - HBSC-onderzoek
Elke vier jaar zijn hier nieuwe cijfers van
TIP!
Bekijk de resultaten van de jeugdgezondheidsmonitor van je gemeente. Ook het lokale preventieakkoord kan helpend zijn om het thema op de agenda te zetten.
Onderwijs in Nederland
Je kent de onderwijsstructuur in Nederland en weet wat de verschillende onderwijstypen inhouden (zie tools voor werving en eerste contact met scholen). Je brengt de scholen in jouw regio in kaart en gaat na welke typen onderwijs daar gegeven worden, zodat je aanpak en lespakketten daarop af kunt stemmen. Je kunt ook in de implementatiemonitor opzoeken welke scholen in de buurt al met Helder op School werken.
"Ik ben me ervan bewust dat er veel van scholen gevraagd wordt. Toch levert het inzetten van Helder op School op lange termijn veel op, zeker met een integrale aanpak. Leerlingen zitten beter in hun vel, presteren beter op school en zijn mentaal weerbaarder." - Preventiedeskundige
Training voor GSA’s en preventiedeskundigen
Verplichte basistrainingen
Voordat je kunt gaan werken met de lespakketten van Helder op School volg je nog een aantal verplichte trainingen. Je begint met de algemene basismodule trainingsvaardigheden en daarna volg je losse train-de-trainers voor die specifieke lespakketten waar je mee gaat werken (zie de folder Aanbod Helder op School voor een korte beschrijving van de verschillende lespakketten en lees meer bij de pijler educatie).
Aanvullende optionele trainingen
Naast de algemene Gezonde School-training die GSA's verplicht moeten volgen, kunnen de volgende trainingen je helpen om je het programma Helder op School eigen te maken en je kennis waar nodig aan te vullen of op te frissen. Deze trainingen zijn niet verplicht.
Ondersteuning voor GSA’s en preventiedeskundigen
Helpdesk Helder op School
Als je vragen hebt kun je altijd terecht bij de helpdesk van Helder op School.
Nieuwsbrief Helder op School
Ontvang vier keer per jaar de nieuwsbrief in je mailbox voor tips en inspiratie.
Regiobezoek GGD of instelling
Een Helder op School-medewerker van het Trimbos-instituut komt bij jouw GGD of instelling voor verslavingszorg met uitleg en uitwisseling.
Gezonde School website
Informatie over en inspiratie voor het werken aan onder andere het thema middelenpreventie.
Informatiewebsites algemeen publiek
Wetenschappelijke onderbouwing
Het programma Helder op School is theoretisch onderbouwd. Hier lichten we toe welke keuzes we gemaakt hebben en waarom we doen wat we doen. Zodat jij als GSA of preventiedeskundige dit op jouw beurt goed aan scholen uit kunt leggen.
Het juiste lespakket
Kennis van de verschillende onderwijstypen in Nederland en de inhoud van de lespakketten is belangrijk om scholen het juiste lespakket te kunnen adviseren. De lespakketten zijn afgestemd op leeftijd en type onderwijs op basis van de Richtlijnen voor verslavingspreventie in het onderwijs. Soms vraagt een school om een lespakket dat niet passend is. Met deze richtlijnen kun jij jouw advies voor een bij het schooltype passend pakket ondersteunen.
Docententrainingen bij de lespakketten
Of een lespakket het gewenste resultaat oplevert hangt natuurlijk af van de opzet van het lespakket, maar daarnaast is de manier waarop dit in de praktijk wordt uitgevoerd minstens zo belangrijk. We weten uit onderzoek dat lessen vaak anders worden uitgevoerd dan zij zijn bedoeld. En onderzoek laat ook zien dat training van docenten helpt om de kwaliteit van de uitvoering te verbeteren.
Gebruik niet altijd zichtbaar
Middelengebruik speelt op iedere school, maar is niet altijd 'zichtbaar' voor de schooldirectie of andere relevante professionals op school. Lokale cijfers helpen het belang van een preventieprogramma te onderbouwen en zorgen ervoor dat scholen hier eerder mee aan de slag willen.
