Helder op School: Hét preventieprogramma voor het onderwijs
Wilt u op uw school meer aandacht besteden aan de preventie van roken, het gebruik van alcohol en drugs en (te veel) gamen? Of gaat u aan de slag met het thema Roken-, alcohol- en drugspreventie binnen het programma Gezonde School?
Helder op School biedt u een integrale aanpak om uw leerlingen of studenten bewust te maken van de gevolgen en hen te stimuleren niet te roken of drinken, geen drugs te gebruiken en niet te veel te gamen. Onder deskundige begeleiding werkt u stap voor stap aan het creëren van een gezond klimaat op school.
Helder op School voor:
Zelf gezonde keuzes maken
Het puberbrein is in ontwikkeling en daardoor extra kwetsbaar. Het gebruik van alcohol en drugs verstoort die ontwikkeling en kan leiden tot slechtere schoolprestaties, verzuim en soms zelfs tot schooluitval. Uit onderzoek blijkt dat jongeren die vroeg starten, vaker blijven gebruiken en meer kans lopen om verslaafd te raken.
Stimuleer uw leerlingen daarom tijdig om op een gezonde manier om te gaan met tabak, alcohol, drugs en gamen. En werk samen met hun ouders of opvoeders om gebruik te voorkomen of in elk geval zo lang mogelijk uit te stellen, zodat uw leerlingen het beste uit hun schooltijd kunnen halen en een goede basis kunnen leggen voor een waardevolle toekomst.
Een rookvrij onderwijsterrein
Kinderen en jongeren moeten rookvrij kunnen opgroeien. Daar hoort een rookvrij onderwijsterrein bij. Scholen zijn sinds 1 augustus 2020 verplicht een rookvrij terrein te hebben (zie de Algemene Maatregel van Bestuur). Dit geldt voor primair en voortgezet onderwijs, mbo en hoger onderwijs. Uit onderzoek blijkt dat kinderen en jongeren die anderen zien roken, zelf ook eerder gaan roken. Een rookvrij terrein beschermt hen, maar ook het personeel en bezoekers, tegen de schadelijke gevolgen van meeroken. Veel scholen hebben daarom al een rookvrij onderwijsterrein ingevoerd. Meer informatie vindt u in deze Infographic en in het rapport Rookvrij onderwijsterreinen: stand van zaken en terugblik (2021).
Gezonde School
Helder op School is een onderdeel van de Gezonde School, het landelijk initiatief voor verbetering van gezondheid op scholen. Het preventieprogramma van het Trimbos-instituut is de uitwerking van de Gezonde School-aanpak voor het thema roken, alcohol- en drugspreventie. Lees meer over de Gezonde School voor po, voor vo, vso en pro en voor mbo.
In de factsheet voor onderwijsprofessionals lees je waarom roken/vapen, alcohol- en drugspreventie op school belangrijk is en hoe je op school structureel kan werken aan het voorkomen van middelengebruik.
Voor preventiewerkers
U werkt als preventiewerker bij een ggd of instelling voor verslavingszorg en u begeleidt scholen bij het implementeren van Helder op School. Bekijk informatie en tools die u daarbij ondersteunen.
Waarom Helder op School?
1. Gestructureerd programma
U werkt planmatig aan een gezond schoolklimaat met heldere regels, gebaseerd op vier essentiële pijlers.
2. Bewezen effectief
U doet uw voordeel met actuele kennis gebaseerd op onderzoek en ruim 30 jaar ervaring.
3. Deskundige begeleiding
U krijgt steun en inspiratie van getrainde en ervaren preventiewerkers van een ggd of regionale instelling voor verslavingszorg.
4. Integrale aanpak
U richt zich zowel op uw leerlingen of studenten, als op hun ouders én op uw eigen medewerkers middels de vier pijlers.
5. Afgestemd op niveau en leeftijd
U gebruikt lespakketten en lesmaterialen die aansluiten bij de belevingswereld van uw leerlingen of studenten.
Vier pijlers
Beleid
De basis is een goed beleid met heldere afspraken die bij iedereen bekend zijn.
Signaleren
Het signaleren en begeleiden van individuele leerlingen met (beginnende) problemen op dit gebied vraagt om specifieke kennis en vaardigheden van uw medewerkers en een gedegen zorgplan.
Educatie
De lespakketten en lesmaterialen zijn afgestemd op niveau en leeftijd van uw leerlingen of studenten, geven actuele informatie en leren hen vaardigheden om eigen keuzes te kunnen maken.
Omgeving
De fysieke omgeving is zoveel mogelijk aangepast, bijvoorbeeld met een rookvrij schoolterrein, en de sociale omgeving - de ouders - wordt actief betrokken met informatie en speciale ouderavonden.
Leer van de experts
Helder op School is ontwikkeld door het Trimbos-instituut en wordt uitgevoerd door preventiewerkers van de ggd en de regionale instellingen voor verslavingszorg. Deze preventiewerkers zijn getraind door het Trimbos-instituut. In de ruim 30 jaar dat het programma bestaat, is het steeds verder ontwikkeld en is ook veel onderzoek gedaan naar de positieve effecten. De opzet van de niveau- en leeftijdsspecifieke educatiematerialen is gebaseerd op onderzoek naar wat werkt op welke leeftijd.
Zo werkt Helder op School
Aan de slag met Helder op School? Neem contact op met de preventiewerker van de ggd of de instelling voor verslavingszorg in uw regio. Hij of zij begeleidt u bij het invoeren van alle onderdelen van het programma: opstellen van beleid, leren werken met de lesmaterialen, opsporen en begeleiden van leerlingen met problematisch gebruik, rookvrij maken van het schoolterrein en organiseren van oudercontact. De preventiewerkers hebben ervaring met het implementeren van Helder op School op andere scholen, waardoor u niet alles zelf hoeft uit te vinden.
Is er op uw school nog geen preventiewerker actief? Vind een preventiewerker via de sociale kaart.
Over de kosten
Het is ons streven om Helder op School zo toegankelijk mogelijk te maken en dus ook de kosten zo laag mogelijk te houden. Er zijn wel kosten verbonden aan de lesmaterialen en daarnaast moet u rekening houden met de tijd die uw docenten kwijt zijn met het geven van de lessen. Ook zullen er mogelijk kosten zijn voor (korte) trainingen van uw personeel en voor de tijd die nodig is om Helder op School goed in te bedden. Mogelijk kunt u bij uw gemeente subsidie krijgen en er is ook een ondersteuningsaanbod van de Gezonde School waar scholen op in kunnen tekenen. De preventiewerker kan u hier meer over vertellen.
Actueel
Gezonde School-vignet
Voor scholen die binnen het thema roken, alcohol en drugs alle pijlers van Gezonde School op orde hebben, is er de mogelijkheid voor dit thema een certificaat van het vignet Gezonde School aan te vragen. Met het vignet Gezonde School laat een school zien dat zij voldoen aan de vastgestelde kwaliteitscriteria. Lees meer over het vignet Gezonde School voor het voortgezet onderwijs (waaronder voortgezet speciaal onderwijs en praktijk onderwijs) en voor het mbo.
Voor Gezonde School-adviseurs die een school begeleiden bij het thema roken, alcohol en drugs, is een e-learning ontwikkeld. Klik op het Gezonde school-logo voor meer informatie.
