Centrum voor Kwaliteitsstandaarden
We ontwikkelen richtlijnen, zorgstandaarden en zorgpaden. Ook helpen we organisaties om deze te implementeren.
Richtlijnen, Zorgstandaarden en Zorgpaden
Richtlijnen
Een richtlijn biedt zorgverleners en cliënten houvast bij het in kaart brengen van gezondheidsprblemen en beslissen over effectieve en doelmatige zorg. In een richtlijn komen wetenschappelijke (evidence based) inzichten en klinische ervaring (practice based) samen. Het Trimbos-instituut ondersteunt werkgroepen die richtlijnen ontwikkelen met methodologische ondersteuning, projectmanagement en procesbegeleiding.
> Samen richtlijnen ontwikkelen
Zorgstandaarden
Een zorgstandaard geeft op hoofdlijnen weer waar goede zorg bij een bepaalde aandoening minimaal aan moet voldoen. Cliënten, hun naasten, zorgverleners, bestuurders, beleidsmakers en toezichthouders weten dankzij zorgstandaarden wat ze mogen verwachten van een behandeltraject. Zorgstandaarden zijn zoveel mogelijk geschreven vanuit het perspetief van de cliënt en gebaseerd op actuele, liefst wetenschappelijk onderbouwde inzichten. Richtlijnen zijn onderdeel van de onderbouwing.
Zorgpaden
Een zorgpad geeft antwoord op de vraag: wie doet wat, wanneer en waarom? Zorggroepen en GGZ-organisaties kunnen zo de vertaalslag maken van kwaliteitsstandaard naar praktijk. Een zorgpad beschrijft bij elke behandelfase (signaleren, diagnose, behandelinterventies, nazorg en terugvalpreventie) de activiteiten. Ook bevat een zorgpad vuistregels voor de uitvoering en suggesties voor vragenlijsten en behandelinterventies.
Richtlijnen ontwikkelen
Kwaliteit is ons belangrijkste criterium voor de richtlijnen die we (helpen) ontwikkelen. Daarom maken we gebruik van de modernste methoden en volgen we de AGREE-criteria. Zo zorgen we voor een stevig fundament voor kwalitatief hoogwaardige zorg.
Evidence Based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO)
Met de EBRO methodiek doorlopen we een aantal stappen voor transparante en reproduceerbare richtlijnen:
- Knelpuntenanalyse
- Uitgangsvragen formuleren
- Reviewprotocol opstellen
- Uitgangsvragen beantwoorden (op basis van vakliteratuur)
- Praktijkoverwegingen formuleren
- Eenduidige aanbeveling opstellen
GRADE Methode
Met het Grading of Recommendations Assesment, Development and Evaluation (GRADE) beoordelen we de kwaliteit van bewijs voor een richtlijn. Zo kunnen we laten zien hoe sterk de aanbevelingen in een richtlijn zijn. We letten op:
- Beperkingen in de onderzoeksopzet of methodologische uitvoer
- Verschil in resultaten tussen vergelijkbare studies
- Indirect bewijs
- Onnauwkeurigheid van resultaten
- Selectieve publicatie van onderzoeken
Ook letten we op de balans tussen gunstige en nadelige effecten van een behandeling, voorkeuren van patiënten en kosten.
Levels of Evidence methode
Bij deze methode beoordelen we de kwaliteit van bewijs voor een richtlijn op basis van de onderzoeksmethodiek. In volgorde van hoogste tot laagste kwaliteit:
- Systematische reviews
- RCT's van voldoende omvang en kwaliteit
- Groepsonderzoek met beperkingen, bijvoorbeeld niet-gerandomiseerd
- Niet-vergelijkend onderzoek
- Meningen van experts
AGREE Criteria
Met de Appraisal of Guidelines Research & Evealuation (AGREE) beoordelen we de kwaliteit van klinische richtlijnen. Daarbij is zowel aandacht voor de wetenschappelijk kant als de praktische kant van een aanbeveling in een richtlijn. Vragen die we stellen zijn:
- Is het onderwerp helder?
- Is de visie van beoogde gebruikers gerespecteerd?
- Is de richtlijn systematisch en transparant ontwikkeld?
- Is de richtlijn begrijpelijk?
- Welke implicaties heeft toepassing van de richtlijn?
- Is er geen sprake van belangenverstrengeling?
Implementatie van richtlijnen en zorgstandaarden
Wij helpen u bij de implementatie
Verzeker uzelf ervan dat kwaliteitsstandaarden in uw organisatie worden toegepast en de zorg efficiënt is ingericht. Wij helpen u daarbij in drie stappen:
- Per behandelprogramma maken we een QuickScan van de overeenkomsten en verschillen tussen het handelen van de professional en de aanbevelingen in de kwaliteitsstandaard.
- Een adviesgroep met implementatiedeskundigen geeft op basis van de QuickScan advies op maat voor de implementatie van zorg conform de standaarden en het efficiënter inrichten van de organisatie van de zorg. Na dit advies brengen we twee bezoeken op locatie waarin we de voortgang bespreken en het implementatieadvies zo nodig bijstellen.
- We nodigen u uit om deel te nemen aan ons kennisnetwerk om best practices uit te wisselen met andere organisaties.
Implementatievraagstuk bespreken?
We zijn benieuwd naar uw uitdaging en vertellen u graag wat we voor u kunnen betekenen. Neem contact op met Matthijs Oud.
Hulpmiddelen bij implementatie
De volgende hulpmiddelen kunnen we inzetten om kwaliteitsstandaarden succesvol te implementeren:
- Een 'Wegwijzer geïntegreerd gebruik standaarden'. Aan de hand van casuïstiek lichten we toe hoe een combinatie van standaarden kan helpen om goede zorg in te richten voor clienten met vaak co-morbide problemen.
- Trainingen in het werken met onderdelen van de standaarden, zoals suïcidepreventie, dimensionale diagnostiek en vroege herkenning van psychische aandoeningen.
- Begeleiding bij het ontwikkelen van zorgpaden.
Op geaggregeerd niveau terugkoppelen van het effect van de behandeling conform de kwaliteitsstandaard (op basis van indicatoren/ROM gegevens).
Voorbeelden van implementatieprojecten
- Met jeugdteams van GGZ-organisaties hebben we de multidisciplinaire richtlijn depressie bij jeugd ingevoerd.
- Met huisartsen, psychologen en zorgverleners werkzaam binnen GGZ-organisaties hebben we de richtlijnen angst, depressie en schizofrenie ingevoerd.
Beschikbare richtlijnen en zorgstandaarden
RICHTLIJNEN & ZORGSTANDAARDEN
Geestelijke Gezondheidszorg
We hebben zorgstandaarden ontwikkeld voor stoornissen als angst en depressie en problematisch alcoholgebruik.
RICHTLIJNEN
Jeugdgezondheidszorg
Voor de jeugdgezondheidszorg zijn richtlijnen beschikbaar voor ADHD, autismespectrumstoornissen, angst en depressie.
> Richtlijnen Jeugdgezondheidszorg
Jeugdhulp en jeugdbescherming
Voor de Jeugdhulp en Jeugdbescherming maakten we richtlijnen voor ADHD, KOPP, middelengebruik en stemmingsproblemen.
Tools voor cliënten
Keuzekaarten: overzicht van behandelmogelijkheden
Keuzekaarten of options grids helpen cliënten en hun naasten behandelopties te vergelijken. De keuzekaart beantwoordt veelgestelde vragen met betrekking tot alternatieve behandelmogelijkheden. Zo wordt de zorg voor cliënten transparanter en kan de cliënt keuzes en opties beter afwegen.
Voor bipolaire stoornissen zijn verschillende keuzekaarten beschikbaar.
Tools voor behandelaars
Digitale beslistool: hulp bij samen beslissen
Kwaliteitsstandaarden leiden tot interventies die passen binnen het persoonlijk behandeladvies van een cliënt. Alleen is voor de cliënt vaak niet helder op welke afwegingen een zo'n advies is gebaseerd.
De digitale beslistool helpt behandelaars om open in gesprek te gaan met hun cliënt en samen keuzes te maken. Zo vertaalt u kwaliteitsstandaarden naar de praktijk op een voor de cliënt prettige manier.
Voor de zorgstandaard Psychose ontwikkelde het Trimbos-instituut zo'n beslistool.
Vragen?
Training: Werken met zorgstandaarden
Hoe brengt u zorgstandaarden in de praktijk? Dat leert u in deze training, ontwikkeld door het Trimbos-instituut samen met het NIP en GGZ Nederland. Na het volgen van de training kunt u zorgstandaarden implementeren en kunt u met uw collega’s aan de slag om zorgstandaarden te vertalen naar praktische zorgpaden voor uw eigen organisatie of praktijk.
