Preventieprogramma Helder op School
Helder op School is een preventieprogramma binnen het programma Gezonde School en is gericht op roken, gebruik van alcohol en drugs, en gamen, met een niveau- en leeftijdsspecifiek, wetenschappelijk onderbouwd aanbod voor leerlingen en hun omgeving.
Snel naar...
Doelstellingen
Het streven van Helder op School is om door onderzoek, ontwikkeling en innovatie in nauwe betrokkenheid met de doelgroep, leerlingen en studenten bewust te maken van de gevolgen van roken, het gebruik van alcohol en drugs en overmatig gamen, om hen te stimuleren om niet te gaan roken, geen drugs te gebruiken, niet te veel te gamen en verantwoord om te gaan met alcohol vanaf 18 jaar. Om dit te kunnen realiseren betrekt Helder op School nadrukkelijk de schoolomgeving en de ouders van de leerlingen bij de uitvoering van het programma.
Doelstellingen per onderwijsniveau
- Primair onderwijs
Voorkomen dat leerlingen tabak en alcohol gaan gebruiken en stimuleren dat leerlingen op gezonde en verantwoorde wijze met games en sociale media omgaan.
- Voortgezet onderwijs/vso/pro
Jongeren stimuleren om het drinken van alcohol uit te stellen tot in ieder geval 18 jaar en geen tabak en drugs te gebruiken en jongeren stimuleren om op gezonde en verantwoorde wijze met games en sociale media om te gaan en voorkomen dat de balans tussen schermgebruik en andere activiteiten verstoord raakt.
- Middelbaar beroepsonderwijs (mbo)
Een aanzet maken om roken, overmatig alcohol- en drugsgebruik door jongeren te voorkomen, te beperken en te verminderen en stimuleren dat jongeren op gezonde en verantwoorde wijze met games en sociale media omgaan en voorkomen dat de balans tussen schermgebruik en andere activiteiten verstoord raakt.
- Hoger beroeps- en wetenschappelijk onderwijs (hbo en wo)
Een aanzet maken om roken, overmatig alcohol- en drugsgebruik door studenten te voorkomen, te beperken en te verminderen.
Cijfers alcohol, tabak, drugs en digitale media
Het Trimbos-instituut verzamelt gegevens over het gebruik van alcohol, tabak en drugs onder Nederlandse scholieren binnen twee grote onderzoeksprojecten. Beide onderzoeken vinden eens in de vier jaar plaats.
- Bekijk de infographic van het landelijke Peilstationsonderzoek Scholieren.
- Download het rapport Kerngegevens Jeugd en riskant gedrag 2019 over het landelijke Peilstationsonderzoek Scholieren.
- Download het rapport HBSC 2017, Gezondheid, welzijn en opvoeding van jongeren in Nederland over het onderzoek Health Behaviour in School-aged Children (HBSC), onderdeel van een wereldwijd onderzoek onder jongeren.
Het EXPLORE-onderzoek is een landelijk onderzoek op scholen naar het gebruik en de preventie van tabak, alcohol, cannabis en andere middelen in het cluster 3-, cluster 4- en praktijkonderwijs.
- Bekijk de factsheet met de resultaten van het cluster 3-onderwijs.
- Bekijk de factsheet met resultaten van het cluster 4- en praktijkonderwijs.
- Download het rapport Het gebruik van tabak, alcohol, cannabis en andere middelen in het praktijkonderwijs en cluster 4-onderwijs over het EXPLORE-onderzoek.
- Download het rapport Middelenpreventie in het cluster 3-, cluster 4- en praktijkonderwijs over het EXPLORE-onderzoek.
Grondig onderzocht en getest
Er is in de ruim 30 jaar dat het programma bestaat veel onderzoek gedaan om het programma te verbeteren.
Preventie van middelengebruik in een ontwikkelingsperspectief
In dit onderzoek werd de effectiviteit onderzocht van 288 schoolprogramma’s om middelengebruik tegen te gaan. Het resultaat is een overzicht van wat werkt in de verschillende fasen van ontwikkeling en wat juist niet. Op basis van deze gegevens zijn de leeftijds- en niveau-specifieke lespakketten en -materialen van Helder op School ontwikkeld.
Lees het artikel over dit onderzoek of bekijk de kortere uitleg.
I-database RIVM
Het Loket Gezond Leven van het RIVM en het Nederlands Jeugdinstituut (NJi) beoordelen actuele leefstijlinterventies voor kinderen en jongeren in Nederland. De interventies staan met hun beoordeling weergegeven in de I-database. De Smokefree Challenge, Samen Fris en Be wise, think twice zijn in deze database opgenomen.
Richtlijn verslavingspreventie
Verslavingspreventie Nederland (VPN) en het Trimbos-instituut hebben samen een richtlijn ontwikkeld voor verslavingspreventie in het onderwijs. Deze richtlijn is bestemd voor preventiewerkers van GGD'en en instellingen voor verslavingszorg. Per type onderwijs en leeftijdsfase staat in een helder overzicht aangegeven welke preventieve interventies in te zetten zijn. De richtlijn geeft professionals duidelijkheid over de manier van werken, de beschikbare interventies en de theoretische onderbouwing. Het is een dynamisch document, dat steeds bijgewerkt wordt aan de hand van nieuwe inzichten.
Vind een preventiewerker
GGD'en en instellingen voor verslavingszorg bieden de programma's van Helder op School aan. Vind via de sociale kaart een locatie bij u in de buurt en neem contact op om de mogelijkheden te bespreken.
Contact
- Heeft u een vraag? Kijk eerst bij de veelgestelde vragen. Staat uw vraag er niet bij? Hieronder staat waar u als school of preventiewerker terecht kunt.
- Wilt u op uw school aan de slag met het preventieprogramma Helder op School? Neem dan contact op met de preventiewerker op uw school. Heeft u geen vaste preventiewerker op school, neem dan contact op met een preventiewerker van de GGD of instelling voor verslavingszorg in uw regio via de sociale kaart.
- Wilt u informatie over de ontwikkeling of de inhoud van het programma? Stuur dan een e-mail naar helderopschool@trimbos.nl of gebruik het contactformulier.
Gezonde School
Helder op School is een onderdeel van de Gezonde School, het landelijk initiatief voor verbetering van gezondheid op scholen. Het preventieprogramma van het Trimbos-instituut is de uitwerking van de Gezonde School-aanpak voor het thema roken, alcohol- en drugspreventie. Lees meer over de Gezonde School voor po, voor vo, vso en pro en voor mbo.
In de factsheet voor onderwijsprofessionals lees je waarom roken/vapen, alcohol- en drugspreventie op school belangrijk is en hoe je op school structureel kan werken aan het voorkomen van middelengebruik.
