Hogere accijns op sigaretten betekent minder rokers

Arts-epidemioloog van het Trimbos-instituut Esther Croes:

In de ideale situatie wordt in Nederland ieder jaar de accijns (belasting) op sigaretten verhoogd met minimaal 10%. Als dit onderdeel is van een breder pakket aan maatregelen om tabak te ontmoedigen, dan zijn we weer een stapje dichter bij een rookvrije samenleving.

Verlagen aantal gerookte sigaretten

In het Nationaal Preventieakkoord hebben verschillende maatschappelijke organisaties samen afgesproken om te werken naar een Rookvrije Generatie en minder dan 5% volwassen rokers in 2040. Het verhogen van de prijs van tabaksproducten is de meest effectieve maatregel om het aantal rokers terug te dringen. Meer mensen zullen daarmee worden aangemoedigd om te stoppen met roken. Rokers die wel doorgaan met roken, blijken minder sigaretten per dag te roken om de kosten terug te dringen. Omdat roken zo verslavend is, gaat de prijsstijging niet gepaard met een even grote daling in het aantal rokers. De prijs moet met 10 procent verhoogd worden, om een daling van 4 procent van de vraag naar tabaksproducten te krijgen. Bovendien werkt accijnsverhoging alleen als onderdeel van een breder pakket aan tabaksontmoedigende maatregelen. Croes: “Voorlichtingscampagnes en goede ondersteuning voor rokers die willen stoppen zijn daarbij ontzettend belangrijk. “

Jongeren gevoeliger voor prijsstijgingen

Een accijnsverhoging kan ook een gunstig effect hebben op de gezondheid van jongeren. Over het algemeen zijn jongeren gevoeliger voor prijsstijgingen van tabaksproducten dan volwassenen. Dit komt omdat uitgaven aan tabaksproducten een relatief groot beroep op het besteedbaar inkomen van jongeren doen. Croes: “De effecten zijn niet in alle stadia van roken gelijk. Een jongere die net begint met roken, kan makkelijker stoppen en is daarmee gevoeliger voor prijsstijgingen dan een jongere die al wat langer rookt.”

Houd rekening met invloed fabrikant

De prijs van tabak wordt voor een belangrijk deel bepaald door de accijns, oftewel belasting. Een fabrikant kan een accijnsverhoging compenseren met een daling of extra stijging van de verkoopprijs en heeft zo invloed op welke prijs de consument gaat betalen. Het verhogen van de accijns betekent dus niet dat de prijs van tabak gelijk hoger wordt. Ook moet er, bij het verhogen van de accijns, gekeken worden naar de situatie in de buurlanden. Croes: “In Frankrijk kost een pakje sigaretten al 10 euro. Het is belangrijk dat er duidelijk over het doel van de verhogingen wordt gecommuniceerd: accijnsverhogingen zijn een goede methode om het roken minder aantrekkelijk te maken en kan zo bijdragen aan het realiseren van een rookvrije generatie.”

• Lees meer over de effecten van accijns en de prijs op het gebruik van tabaksproducten in de factsheet.