De vele gezichten van dementie – Wereld Alzheimer Dag 2021

Mevrouw Peters

Een sprekend voorbeeld uit één van de trainingen die we gegeven hebben gaat over mevrouw Peters. Medewerkers liepen er iedere keer tegen aan dat zij mevrouw niet konden verzorgen wanneer ze op het rand van het bed zat. Elke keer was er paniek, angst en onrust bij mevrouw Peters. Doordat mevrouw een vergevorderde vorm van dementie had, kon zij moeilijk communiceren en aangeven wat er aan de hand was. De zorgmedewerkers hebben allerlei dingen uitgeprobeerd om de angst weg te krijgen: een keer met twee collega’s mevrouw helpen, een muziekje aan, een langzamer tempo, of juist een sneller tempo? Het leek allemaal niet te lukken! Ook dachten ze eraan om mevrouw wat rustgevende medicatie te geven, zodat ze toch rustig de ochtend door kon komen.

Persoonsgericht werken

Als onderdeel van ons werk begeleiden we zorginstellingen bij het (verder) implementeren van persoonsgericht werken. Wat we dan precies doen? We geven trainingen aan medewerkers in de ouderenzorg, maar ook aan het managementteam, behandelteam en alle andere diensten in een woonvoorziening. We leren hen om verder te kijken dan de dementie van de bewoners, namelijk naar de persoon die met deze ziekte leeft. Dit gebeurt namelijk niet altijd vanzelfsprekend. Vaak richten we ons als professionals, onbewust en goedbedoeld, heel erg op de ziekte die iemand heeft en de gevolgen daarvan. Maar wil je echt persoonsgericht kunnen werken, dan moet je eerst de persoon leren kennen. Wat zijn de verhalen van iemand met dementie? Wat zijn iemands behoeften en hoe kun je daar als medewerker aan tegemoet komen?

In de dagelijkse praktijk zien we vaak dat professionals in verschillende situaties gelijk paraat staan met oplossingen of ideeën om een persoon met dementie te helpen en ondersteunen. Wat natuurlijk heel goed is. Maar in veel gevallen levert het meer op om eerst eens een stapje terug te doen, de situatie van een afstand te bekijken, goed het verhaal van de persoon en diens behoeften te achterhalen en dan pas actie te ondernemen.

Door de persoonsgerichte manier van kijken, ontdek je dat er veel verschillende typen mensen zijn, die elk een andere manier van omgang en benadering nodig hebben. Geen mens is hetzelfde, dit geldt ook voor mensen met dementie. Zeker bij mensen met dementie die moeite hebben met communiceren is het van belang om heel erg goed te kijken welk gedrag zij laten zien en wat dat eventueel kan betekenen.

Blauw vloerkleed

In het voorbeeld van mevrouw Peters is het zorgteam n.a.v. de training met een gedegen analyse aan de slag gegaan om te bekijken waar de onrust van mevrouw Peters vandaan zou kunnen komen. Zonder dat ze direct allerlei activiteiten zijn gaan uitproberen, zijn ze eerst eens in kaart gaan brengen wie mevrouw nu eigenlijk écht is. Door samen in gesprek te gaan, maar ook met de arts, psycholoog en familie, zijn ze veel te weten gekomen over de levensgeschiedenis en de persoonlijkheid van mevrouw Peters. Familie vertelde dat zij een dochtertje had, maar dat zij verdronken was op 2-jarige leeftijd. Iets wat een ontzettend traumatische gebeurtenis voor mevrouw is geweest, en wat ze diep weggestopt heeft.

Wat bleek nu? Onder het bed van mevrouw lag een blauw vloerkleed, wat mevrouw iedere keer zou kunnen laten denken aan water en het verlies van haar een dochtertje. Medewerkers zijn gaan puzzelen en uitproberen, en mevrouw bleek inderdaad rustig te worden van een andere kleur onder haar voeten. Een rust voor mevrouw Peters, maar ook een overwinning voor de medewerkers!

Belang van individuele benadering

Doordat medewerkers beter begrepen waar het gedrag vandaan kwam, konden ze in dit geval het onrustige gedrag wegnemen en er ook beter mee omgaan.

Het belang om bij elke persoon een individuele benadering toe te passen wordt duidelijk uit het voorbeeld. En dit kun je alleen doen wanneer je iemand echt kent. Wij denken daarom dat je voor een persoonsgerichte manier van werken ook echt interesse moet hebben in de vele gezichten van dementie. We hopen je hiermee geïnspireerd te hebben om verder te kijken en nieuwsgierig te blijven. En vandaag gaan onze gedachten uit naar alle mensen met dementie, hun familie en anderen die voor hen zorgen.

Alzheimer Nederland organiseert vandaag in het kader van Wereld Alzheimer dag weer veel mooie regionale activiteiten. Kijk hier voor het overzicht

Kijk hier als je meer wil weten over de Persoonsgericht Werken trajecten.