Het hoofddoel is dat ouderen in verzorgings- en verpleeghuizen, met klinisch relevante depressieve klachten, na vijf gestructureerde gesprekken met een geschoolde vrijwilliger minder depressieklachten ervaren.
Doel
Het hoofddoel is dat ouderen in verzorgings- en verpleeghuizen, met klinisch relevante depressieve klachten, na vijf gestructureerde gesprekken met een geschoolde vrijwilliger minder depressieklachten ervaren.
Doelgroep
Mensen van 65 jaar en ouder met klinisch relevante depressieve klachten die zorg ontvangen binnen een verzorgings- of verpleeghuis.
Aanpak
Dierbare herinneringen is een reminiscentie-interventie op basis van wetenschappelijke inzichten. De interventie is gericht op het ophalen van specifieke positieve herinneringen: levendige herinneringen aan een positieve gebeurtenis die op een bepaalde dag heeft plaatsgevonden.
De interventie bestaat uit vijf gestructureerde bijeenkomsten waarin deze herinneringen worden opgehaald. De interventie wordt uitgevoerd door geschoolde vrijwilligers onder supervisie van een psycholoog.
Materiaal
In een cursusboek voor vrijwilligers wordt het protocol van de interventie uitgebreid beschreven. Daarnaast is in het cursusboek relevante achtergrondinformatie over depressie bij ouderen, over de werking van het autobiografisch geheugen en over gespreksvaardigheden opgenomen. Er is een interventiebeschrijving en draaiboek voor projectleiders. Tot slot is er een internetleeromgeving waarin kennis en vaardigheden van vrijwilligers worden verdiept en getoetst. Vrijwilligers kunnen in deze omgeving stapsgewijs de interventie doorlopen. Verder bevat de leeromgeving een klinische les over depressie en een forum waarop vrijwilligers hun ervaringen kunnen delen.
Onderbouwing
Depressie is een groot probleem voor de volksgezondheid, ook in verzorgings- en verpleeghuizen. Een preventieve aanpak bij mensen met klinisch relevante depressieve klachten is in eerder onderzoek effectief gebleken. Hoewel de prevalentie van depressieve klachten in verpleeg- en verzorgingshuizen hoger is dan in de rest van de samenleving, bestaan er echter nauwelijks preventieve psychologische interventies in deze context. Dierbare herinneringen vult dit hiaat.
De interventie richt zich op een beïnvloedbare factor die aansluit bij de natuurlijke neiging om op latere leeftijd terug te blikken op het leven. De methode is gebaseerd op onderzoek dat laat zien dat het ophalen van herinneringen samenhangt met en bijdraagt aan vermindering van depressieve klachten.
Daarnaast maakt de interventie gebruik van nieuwe inzichten uit de cognitieve psychologie over de werking van het autobiografisch geheugen. Vooral het ophalen van specifieke herinneringen blijkt bij mensen met depressieve klachten verstoord. Het trainen van het ophalen van deze herinneringen is een subdoel.
Onderzoek
Eerder onderzoek heeft laten zien dat bredere depressieprogramma’s in verzorgings- en verpleeghuizen waarin Dierbare herinneringen als een module is opgenomen effectief zijn in het verminderen van depressieve klachten. Internationaal zijn er verschillende meta-analyses die de effectiviteit van reminiscentie-interventies onderbouwen. Er zijn internationaal drie randomized controlled trials die de effectiviteit van Dierbare herinneringen aantonen.
