Hoe de overheid en GGD’en samen kunnen werken aan stoppen-met-rokeninitiatieven

Welke kansen en belemmeringen komen GGD’en tegen bij het implementeren van lokaal tabaksontmoedigingsbeleid? Om deze vraag te beantwoorden heb ik samen met collega’s 24 GGD-projectleiders gesproken over het tabaksbeleid van hun GGD en van de gemeenten in hun regio. Eerder schreef ik een blog over de plannen van GGD’en voor een Rookvrije Generatie. Nu kijk ik verder: hoe voeren GGD’en deze plannen uit? Waar lopen ze tegenaan? En wat gaat goed?

Hulp bieden bij stoppen met roken: rol voor GGD’en

GGD’en en gemeenten kunnen een belangrijke rol spelen bij stoppen met roken. Bijvoorbeeld door stoppen-met-rokenondersteuning beter vindbaar te maken of door het sociaal domein te betrekken. Sommige GGD’en vinden deze rol al passend en zijn daar ook mee bezig. Anderen zien hier nog weinig potentie in omdat er geen landelijke richtlijnen zijn. Ook speelt de gebrekkige financiering een grote rol. Middelen zijn vaak tijdelijk en stoppen-met-rokenprogramma’s worden beperkt vergoed. Dit versterkt bij GGD’en het gevoel dat de landelijke overheid weinig steun biedt.

Persoonlijk contact belangrijk bij stoppen met roken

Uit interviews kwam een mooi voorbeeld hoe de GGD stoppen met roken kan oppakken. Zo zijn er verschillende GGD’en die netwerken creëren van lokale professionals die stoppen met roken agenderen bij hun patiënten/cliënten/organisaties. Een GGD-functionaris gaf aan dat je de Rookvrije Generatie versterkt als je mensen wil laten stoppen:

“Uiteindelijk moet je wel die professional tegenover je hebben die zegt, maar mevrouw, zou u niet eens een keer willen stoppen met roken? […] Dus die directe contacten, die menscontacten, dat heb je ook nodig om tot een rookvrije generatie te komen.”

Ook kun je als GGD ervoor zorgen dat stoppen met roken breder opgepakt wordt in de zorg. Zo kun je bijvoorbeeld met de jeugdgezondheidszorg praten over bestaande programma’s zoals Rookvrije Start. In de praktijk blijkt echter dat GGD’en onvoldoende tijd, capaciteit en middelen hebben om aan stoppen met roken te werken.

Aanbevelingen landelijke overheid

Eén van de grootste knelpunten die GGD’en benoemen bij het versterken van lokale hulp bij stoppen met roken is het gebrek aan ondersteuning vanuit de landelijke overheid. Maar wat zou de landelijke overheid dan moeten doen? Allereerst moet er duidelijkheid komen over wat de landelijke overheid precies verwacht van GGD’en en gemeenten. Een landelijke richtlijn over organisatie van lokaal hulpaanbod bij stoppen met roken zou enorm helpen. Daarnaast is structurele financiering essentieel. Het werkt niet als een GGD een project opzet voor een jaar waarna zij dat weer moeten afschalen omdat het geld op is.

Meer informatie

Wij gaan verder met het onderzoeken en ondersteunen van gemeenten om te komen tot een Rookvrije Generatie. Zo zijn wij nu bezig met een interviewstudie onder gemeenten. Waar lopen zij tegenaan bij het implementeren van stoppen met roken? Als je als gemeente of GGD meer informatie wil over stoppen met roken kun je denken aan de volgende acties:

• Een sociale kaart maken om stoppen met roken zorg in kaart te brengen.
• Een zorgpad stoppen met roken maken om de samenwerking tussen professionals op te zetten.
• Op wijkniveau het gesprek over roken versterken en verbeteren van de toeleiding naar geschikte stoppen met roken zorg.
• Maak stoppen met vapen bespreekbaar.
• Sluit aan bij programma’s zoals SmokeFree Challenge en Rookvrije Start.
• Sluit bij landelijke campagnes aan zoals Stoptober.

Het uitgebreide artikel over de kansen en belemmeringen die GGD’en ervaren is hier te lezen.