School, GGD en gemeente: van elkaar leren en inspireren
Veel scholen werken aan een beter welbevinden van hun leerlingen met de Gezonde School-aanpak, een programma dat onderwijsprofessionals helpt om een gezonde leefstijl op school vanzelfsprekend te maken. Als aanvulling op de begeleiding die scholen vanuit Gezonde School krijgen ontwikkelden Marja Hogervorst en Joline van Lier van GGD Haaglanden een groepsgewijs programma. Marja en Joline gingen hiermee aan de slag met tien scholen uit Den Haag, Leidschendam-Voorburg, Delft en Zoetermeer.
Als je groepsgewijs kennis deelt, breng je samen sneller een krachtige ontwikkeling tot stand. Bovendien kunnen scholen binnen een leernetwerk elkaar onderling inspireren en met en van elkaar leren. De onderlinge uitwisseling is zó waardevol.”
GGD Haaglanden vindt het werken aan de mentale gezondheid van leerlingen en het verbeteren van welbevinden op school erg belangrijk. Maar het aantal scholen in de regio dat op een integrale manier werkt aan welbevinden bleef achter. Gezonde School-adviseurs Marja en Joline pakten de handschoen op, met als doel dat meer scholen op een duurzame manier met welbevinden aan de slag gaan. Ze wilden scholen inhoudelijk versterken en werkten het idee van groepsgewijs werken uit. Zo ontstond hun ‘Collectieve Regiotraject’.
Groepsaanpak en maatwerk
Het werven van scholen ging niet vanzelf. Een eerste mailing naar alle Haagse basisscholen leverde maar weinig respons op. Persoonlijke benadering werkte beter. ‘’Na een tijd vonden we twaalf scholen die met ons dit avontuur wilden beginnen. Daarvan haakten er later twee alsnog af”, vertellen Marja en Joline. “We stelden de tien deelnemers - negen basisscholen en één vso- school die qua profiel prima kon aansluiten- als voorwaarde dat ze alle vijf bijeenkomsten zouden bijwonen en dat per school in ieder geval twee Gezonde School-coördinatoren meededen.’’ De Gezonde School-coördinator is voor Gezonde School de contactpersoon binnen de school. Daarnaast sloten ook de vijf Gezonde School-adviseurs aan, die de scholen individueel begeleiden. Op die manier bleef in het groepsprogramma ook het individuele maatwerk geborgd, bedachten Marja en Joline.
Vijf bijeenkomsten: kansengelijkheid en de Gezonde School-pijlers
De eerste bijeenkomst in september 2022 was een algemene introductie over werken aan welbevinden en de Gezonde School-aanpak. Programmacoördinator Anna de Haan van Welbevinden op School sprak over kansengelijkheid en kansenongelijkheid in relatie tot het welbevinden. Veel scholen worstelen er namelijk mee hoe ze activiteiten gericht op kansengelijkheid kunnen koppelen aan hun inzet op welbevinden.
Daarna ging elke bijeenkomst over één van de vier Gezonde School-pijlers: beleid, educatie, signaleren en de omgeving. Per thema was er een expert aanwezig. Om interactie tijdens de bijeenkomsten te stimuleren gingen de deelnemers praktisch met elkaar aan de slag. Scholen deelden goede praktijkvoorbeelden met elkaar, bijvoorbeeld van de sociaal-emotionele programma’s waar ze mee werken (denk aan Vreedzame School of Kanjertraining). Ook maakten de scholen bij de bijeenkomsten kennis met handelingsgerichte kennis en tools die bijdragen aan het werken aan welbevinden, zoals de checklist welbevinden voor het primair onderwijs, het spel Gedragen Gedrag en de handleiding Waardengedreven werken aan welbevinden.
Van de tekentafel naar de praktijk
De opkomst bij de bijeenkomsten was hoog, er ontstond begrip, de deelnemers leerden van elkaar en inspireerden elkaar. “We hadden er bij het bedenken al een beetje op gehoopt”, geven Marja en Joline aan. “Maar het is altijd spannend om te zien of dat wat je op de tekentafel hebt bedacht in de praktijk ook zo uitwerkt. Gelukkig zagen we dat de onderlinge uitwisseling enorm werd gewaardeerd.”
Marja en Joline kijken dan ook trots terug op het Collectieve Regiotraject. Wat was volgens hen het mooiste compliment? “Dat was dat eigenlijk elke bijeenkomst te kort was. Er was zoveel te bespreken, er werden zoveel ervaringen uitgewisseld, er was zoveel nieuws- en leergierigheid… De scholen raakten niet met elkaar uitgepraat.”
Contact
Vragen of klaar voor de volgende stap? We denken graag met je mee.
Samenwerking is de sleutel
Geen enkele partij kan alleen alle knoppen de juiste kant op draaien. Gemeenten hebben een taak vanuit de Jeugdwet, maar zij staan er niet alleen voor. Werken aan welbevinden is een taak voor ons allemaal. Voor ouders, verzorgers, scholen, GGD’en én de domeinen jeugd, volksgezondheid, armoede en onderwijs binnen gemeenten. Investeren in welbevinden op school is investeren in een gezonde leefstijl. Als gemeenten, onderwijs en GGD’en - zoals GGD Haaglanden in dit mooie voorbeeld - samen stevig inzetten op welbevinden, creëren zij een fundament om breed met leefstijl aan de slag te gaan.
Gemeenten agenderen, verbinden en faciliteren
Vanuit de landelijke overheid is veel aandacht voor mentale gezondheid en welbevinden van jongeren. Gemeenten vertalen dit naar lokaal beleid. Door welbevinden op school hoog op de agenda te zetten werken gemeenten samen met scholen, GGD’en en andere partners aan de mentale gezondheidsdoelen van GALA (het gezond en Actief Leven Akkoord). Gemeenten hebben ook een verbindende rol. Ze brengen partners in en rond de school bij elkaar en stimuleren die om optimaal samen te werken. Dit kunnen gemeenten faciliteren met goede randvoorwaarden (capaciteit en middelen), structureel beleid en borging in de uitvoering.
Je kunt als gemeente ook klein beginnen
In juni 2023 vertelden Marja Hogervorst en Joline van Lier hun verhaal tijdens een webinar van de VNG. “Hun verhaal werd heel positief ontvangen”, vertelt Tom Moons, strategisch adviseur voor gemeenten bij Welbevinden op School. “Beleidsmakers van de gemeenten vonden het voorbeeld uit de Haagse regio interessant omdat het laat zien dat ze het niet alleen hoeven te doen. Dat ze kunnen optrekken met de Gezonde School-adviseurs. Daarnaast werden ze enthousiast van het idee dat je niet groot hoeft te beginnen. Dat je niet meteen alle scholen aan boord hoeft te hebben, maar ook gewoon met een klein, select, mooi groepje kunt beginnen.”
> VNG webinar: Versterken mentale weerbaarheid en mentale gezondheid
Praktische hulp vanuit Welbevinden op School
Welbevinden op School staat – samen met Gezonde School – klaar om jouw gemeente met maatwerk te helpen bij de volgende stap. Met praktische tips en handreikingen, op basis van wetenschappelijke kennis en praktijkervaring. Om zo samen met andere partners, vanuit een duurzame, gezamenlijke visie te werken aan welbevinden.
Klaar voor de volgende stap?
Stuur een mail naar Tom Moons, strategisch adviseur voor gemeenten bij Welbevinden op School.
Neem contact op
