Prijsbeleid alcohol

Accijns is een belasting die je moet betalen voor het gebruik van bepaalde producten, zoals brandstoffen, alcoholhoudende producten en tabaksproducten. Accijns is inbegrepen in de prijs die de consument voor het product betaalt. Het heffen van accijns is één van de manieren die de overheid heeft om de prijs van alcoholische dranken te verhogen.

De naleving van deze beleidsmaatregel wordt met handhaving bewaakt. Het heffen van accijns valt in Nederland onder het ministerie van Financiën en is vastgelegd in de Wet op de accijns. De Nederlandse wetgeving volgt de richtlijnen van de Europese Unie. Op de website van de Belastingdienst staat een overzicht van de actuele tarieven voor accijns.

Hoewel de accijns op alcoholhoudende dranken sinds januari 2024 met 8,4 procent is verhoogd, was de laatste verhoging in 2017 [4] waardoor er geen sprake is van een structurele prijsstijging van alcohol.

Prijsacties en happy hours

In de Alcoholwet zijn twee bepalingen opgenomen over de prijs van alcohol [5].

1. In artikel 2a staat een verbod voor de detailhandel om meer dan 25% korting op alcoholhoudende dranken te geven. Dit betekent dat acties zoals 'twee halen, één betalen' niet zijn toegestaan. Deze maatregel is genomen in het kader van het Nationaal Preventieakkoord om problematisch alcoholgebruik terug te dringen.
2. Artikel 25d biedt gemeenten de mogelijkheid een verbod in te stellen voor happy hours in de horeca die niet langer dan een dag duren en meer dan 40% korting op de reguliere prijs bieden. Happy hours zijn volgens de Alcoholwet niet verboden, maar gemeenten kunnen ze langs deze weg in de eigen gemeente toch verbieden. In 2015 had 47,1% van de gemeenten in Nederland een verbod op happy hours in de horeca.

De Nederlandse overheid overweegt om een aanvullende prijsmaatregel in te voeren: het vaststellen van een minimumprijs per eenheid alcohol (Minimum Unit Pricing of MUP). Dit is een maatregel om alcoholgebruik terug te dringen door goedkope en/of sterke alcoholhoudende dranken duurder te maken. De prijs wordt rechtstreeks gekoppeld aan het alcoholgehalte: er wordt een bodemprijs ingesteld per eenheid alcohol. Dit is de ‘minimum eenheidsprijs’ of minimum unit price. Hoe meer alcohol een drank bevat, hoe hoger de prijs zal worden. De dranken mogen na invoering van de maatregel niet onder de afgesproken minimumprijs verkocht worden.

MUP richt zich voornamelijk op overmatige, zware en problematische drinkers. Omdat deze groepen drinkers de meeste (goedkope) alcohol drinken, hebben ze ook meer last van de schadelijke gezondheidseffecten van alcohol dan bijvoorbeeld matige drinkers [2, 3]. Het Trimbos-instituut onderzocht of MUP toepasbaar is in de Nederlandse situatie (lees meer over Minimum Unit Pricing en dit onderzoek).